üSTDERİ a. Derinin yüzeysel hücre katmanlarına verilen ad. (Bk. ansikl böl.) [Fşanl, EPİDERM ya da EPİDERMİS ] *Bot, Genç bitkinin ...
üSTDERİ a. Derinin yüzeysel hücre katmanlarına verilen ad. (Bk. ansikl böl.) [Fşanl, EPİDERM ya da EPİDERMİS ]
*Bot, Genç bitkinin bütün kısımlarını kaplayan ve onu dış etkilerden koruyan renksiz, saydam zar. (Bk ansikl. böl.)Embrıyol Gastrulasyondan sonrç dış ta yer alan ve örtenekleri, duyu organlarını ve sinir sistemini veren embriyon kat manı.
-Zool. Dış örteneğin epitelyum bölümü. (Deri mezoderm kökenli olduğundan, üstderi embriyon üstderisinden oluşur Bütün omurgasızlar şubesinde üstderi bir tabakalı, bütün omurgalılardaysa çoktabakalıdır.)
*ANSİKL. Bot. üstderi genellikle, birbirine sımsıkı bitişik ve dış zarları kalın ve kü- tinli bir tek hücre tabakasından oluşur. Ayrıca bazı üstderilef mum salgılayarak tam geçirimsizleşir. üstderinin üzerinde yer yer gözenekler bulunur ve bunlar bitkinin dışarıyla gaz alışverişim sağlar Bir de üstderinin üzerinde çoğunlukla tüyler bulunur
*Dokubil. üstderi bir malpighi epltelyu mudur, bütün vücut yüzeyini koruyucu bir örtü olarak kaplar. Ağızdan ve anustan başlayarak sindirim kanalı mukozalarıyla devam eder, Derinden yüzeye doğru şu katmanlardan oluşur:
1. bazal tabaka, alt- derlye yapışık olarak onun bütün girinti çı kınlılarını kaplar; yüksek mitoz etkinlikli küp biçimli hücrelerden oluşur ve çoğa larak bir üstteki tabakayı oluşturur;
2. Malpighi tabakası (ya da pütürlü tabaka), aralarında dermozomlar düzeyinde hücrelerarası köprülerle birbirlerine tutunan ve aralarından tonofibriller geçen çokyüzlü hücrelerden oluşur;
3. keratln yapıcı tabaka, tanecikli tabaka ve açık renkli tabaka olarak iki bölüm halindedir;
4. boynuzsu tabaka, yassı hücrelerden oluşur.
Tirnaklar, toynaklar, kıllar, tüyler, bazı boynuzlar üstderi ürünleridir (faner). Hayvanlarda üstderi çok önemli değişikliklere uğrayabilir ve maymunlarda kabaet nasırlarını. kuşlarda ve kaplumbağalarda alt-çeneyi, kertenkele, yılan ve balıkta pullan oluşturabilir.
*Tıp. üstderi tepkisi, üstderinin sınırlı bir bölümünü test yapılacak maddenin çok küçük bir miktarıyla temas ettirmeyi öngörür. Bu maddeyle ıslatılmış bir kompres derinin üzerine yayılır, üzeri daha büyük bit kompresle kapatılır ve bir flasterle tutturulur. Okuma 48 saat sonra yapılır. Pozitif test kabarcıklı bir kızartı tepkisi verir (egzama lezyonu). Test normal bir deri Özetinde yapılabildiği gibi eterle yağı alınmış bir deri üzerinde de yapılabilir. Bazen test fizyolojik koşullar altında yapılmadığı için (terleme yokluğu) negatif olabilir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR