Uyku Bozuklukları ve Tedavi Yöntemleri

Uyku Bozuklukları ve Tedavisi Alıntı Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, tabip uyarısı ya da öne...

Uyku Bozuklukları ve Tedavisi

Alıntı

Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, tabip uyarısı ya da önerisi değildir.

Niçin uyuma ihtiyacı duyarız?

Uyku yalnız günlük yaşamın haricinde kalmış bir süre parçası değildir, bedenin kendini yenilediği sıhhatli ve uzun yaşamın temeli olan yaşamsal bir gerekliliktir.
Gereğince alınamayan uyku, insanoğlunun kendini gün süresince bitkin, bitkin ve uykulu hissetmesine niçin olur. İşinizin kalitesi, konsantrasyon kabiliyetiniz ve insanlarla karşılıklı ilişkileriniz etkilenebilir.

Ne kadar uykuya ihtiyacımız var?

Uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişiyor. 4 - 5 saatlik uykuyla zinde uyanan ve gün boyu dinç kalan insanoğlu olduğu benzer biçimde, sekiz saat uykudan sonrasında dahi uyuma ihtiyacı duyan insanoğlu vardır. Uyku süresi kişiden kişiye değişik olmakla birlikte, genel anlamda sekiz saatlik uyku sıhhatli bir insan için yeterlidir.

İyi bir uyku aldığınızın başlıca ölçüsü nedir?

Sabah dinç uyanmanız ve kendinizi gün içinde zinde hissetmenizdir.

Uyku apnesinin emareleri nedir?

Dirimsel sıhhat problemlerine niçin olabilen uyku apnesinin emarelerini hastanın kendisinin farkedebilmesi zor olsa gerek. Hasta çoğu zaman uykudaki anormal durumlardan, eşi ya da yakınlarının farketmesiyle haberdar olur.

Düzensiz solunum:

Uyku apnesinin en mühim emaresi gece uykusu süresince birdenbire solunum duraklamaları, çok gürültülü horlamalar ve iç çekmelerdir. Bu solunum düzensizlikleri, çoğumuzda ara sıra ortaya çıkan yumuşak, hafifçe horlamalardan farklıdır. Bu tip horlamalar daha çok sırtüstü uyuma esnasında gerçekleşirken, apne türü horlamalar her türlü pozisyonda gerçekleşebilir. Apne tipi horlamada hasta, el kol hareketleriyle rahatsız bir biçimde uyumaya çalışır.

Uykuda nefesin durması:

Uykuda dalma, uyanma ya da rüya görme esnasında bir takım solunum düzensizlikleri derhal herkeste görülebilir. Uyku apneli hastalıklarda ise sık sık tekrarlanan uzun soluklu solunum durmaları olur. Apneli durumlarda 10 saniyeden süregelen solunum duraklamaları bir dakikadan fazla sürelere kadar devam edebilir. Uykuları süresince saatte 20, hatta 100 kez tekrarlayan, bir dakikaya varan nefes durmalarıyla boğulurcasına savaşım eden kişilerde uyku ve oksijen yetersizliğinin büyük sorunlara niçin olması kaçınılmazdır.

Uyku apnesi şüphesinde ne yapılır?

Bahsi geçen belirtilerin birkaçının bulunmuş olduğu bir kişide uyku apnesi olabileceği düşünülse de, benzer şikayetlere yol açan değişik pek çok uyku bozukluğu hastalığı vardır.
Uyku apnesinin kati teşhisi ve şiddetinin ölçülebilmesi için uyku labaratuarlarında “poligrafik tetkik†ismi verilen incelemeler yapılması gerekir. Uyku esnasında pek çok parametrenin kaydedildiği “poligrafik tetkikâ€, beynimiz bölgelerinin aktiviteleri, uykunun yapısı ve uyku bozuklukları hakkında en sıhhatli detayları veren çağdaş bir laboratuar yöntemidir.
Bu yöntemle, solunum hareketleri, uykuda oksijenlenme, kalp ritmi ve EKG kayıtları yapılarak bunların gövde fonksiyonları üstündeki tesirleri incelenir.

Kimlerin tedaviye ihtiyacı vardır?

Uyku testlerinden sonrasında elde edilmiş bilgiler değerlendirilerek uyku apnesinin hakikaten tedaviye gereksinim gösterip göstermediğine karar verilir.
Günlük aktiviteler esnasında bilhassa otomobil kullanırken uyuklamalar, iş kazalarına yol açabilecek durumlar söz mevzusu ysa, uyku apnesiyle ilişkili kalp yetersizliği ya da oksijen saturasyonunda çok büyük düşüşler tespit edildiği takdirde zaman geçirmeksizin tedaviye başlanması gerekir. Bununla birlikte; çok fazla bitkin, uyku apnesine bağlı çok fazla yüksek tansiyonlu, düzensiz kalp atışları olan kişilerde ya da saatte 40'ın üstünde apne sayısı tespit edilenlerde de tedaviye gerek kalmıştır.

Tedavi iyi mi olur?

Uyku apnesinin teşhisinden sonrasında hastanın bir KBB uzmanının kontrolünden geçmesi gerekir. Mevzuyla ilgili anatomik bozukluklar var ise, bu tür şeyler düzeltilmelidir.
Uyku apnesinin cerrahi ya da ilaçla tedavisi yoktur. Uyku apnesinin en etkili tedavisi CPAP (Continious Positive Airway Pressure) aleti kullanılarak yapılır.
Bu cihazın kullanılmasındaki gaye, hastaya sürekli hava basıncı uygulamasıyla uyku esnasında kapanan üst hava yollarını açık tutmaktır. CPAP aleti hastanın burnuna yerleştirilen, yumuşak silikon bir maske ve bu konuyu cihaza birleştiren hortumdan ibarettir. Cihazın pozitif yönde tesiri bir çok gün içinde görülür.
Bitkinlik, uyuklama benzer biçimde emareler kaybolur; hastanın günlük aktivitesi ve canlılığı artar, horlamalar kesilir. Artan dinamizm, şişman hastaların zayıflamasını ve sıhhatli kilolara ulaşmasını sağlar.
Uyku apnesi tedavi edilmezse hemen aşağıdaki sorunlara yol açabilir:

• Düzensiz kalp atışları
• Kalp büyümesi
• Kalp krizi riskinin artması
• Yüksek gerilim
• Çok fazla bitkinlik ve gündüz uyuklamaları
• Trafik kazaları (direksiyonda uyku gelmesi)
• Cinsel arzunun azalması, iktidarsızlık
• Denetim edilemeyen şişmanlama (Zayıf, düzgüsel şişman insanlarda da uyku apnesi görülebilir.)
• Uykuda terleme, sık idrara çıkma
• Çok fazla sinirlilik, depresyon, canlılığın kaybolması
• Uykuda ölüm

Uyku bozukluğunuz var mı?

Bu konuyu idrak etmek için hemen aşağıdaki sorularla kendinizi kontrol edebilirsiniz.
1. Hatırlamadığım halde bana uykum esnasında horladığım, tıkandığım ya da nefesimin durduğu söyleniyor.
2. Yüksek tansiyonum var.
3. Gece süresince kalp çarpıntısı ya da kalp atışlarımın teklediğini hissederek uyandığım oluyor.
4. Gece iyi uyuduğum halde gün içinde kendimi uykulu hissediyorum.
5. Sık sık başağrısıyla uyanıyorum.
6. Otomobil kullanırken ya da iş yerimde çok fazla uyku ihtiyacı hissediyorum.
7. Gün içinde karşı koyamadığım uyuklama nöbetlerim oluyor.
8. Uykuya dalarken ya da uyanırken rüya benzeri hayaller görüyorum.
9. Kızdığımda, şaşırdığımda, üzüldüğümde ya da korktuğumda birden uykuya daldığım oluyor.
10. Uyanınca bir çok dakika yerimden kıpırdayamadığım zamanlar oluyor.
11. Gece süresince kol ve bacaklarımda atmalar olduğu yanımdakini tekmelediğim söyleniyor.
12. Uyumak için uzandığımda bacaklarımda sık sık karıncalanma hissediyorum.
13. Gece sık sık bacak kramplarıyla uyanır ve bundan kurtulmak için ayağa kalkıp adım atma ihtiyacı hissederim.
14. Sık sık gördüğüm ürkütücü, fena rüyalardan rahatsız oluyorum.
15. Uykum esnasında yürüdüğüm, konuştuğum ya da dişlerimi gıcırdattığım söyleniyor.
16. Çabalama programım değiştiğinde ya da tayyare yolculuklarından sonrasında kendimi bitkin ve uykulu hissediyorum.


Bu yanıtlar ne mana geliyor?

Eğer 1'den 6'ya kadar olan sorulara iki ya da daha çok “evet†dediyseniz sizde uyku apnesi olabilir. Uyku apnesi gece uyku esnasında kişinin yüzlerce kez nefesinin durduğu, disiplinli kalp - solunum problemleri yaratarak yaşamı tehdit edebilen bir hastalıktır.
Eğer 7 - 10 numaralar arasındaki sorulara iki ya da daha çok “evet†dediyseniz, sizde narkolepsi (gün içinde önüne geçilemeyen uykuya dalma) ismi verilen tıbbi bir hastalık var anlamına gelir.
Eğer 11 - 12 ve 13. sorulara “evet†dediyseniz, “periyodik bacak kasılmaları ya da huzursuz bacak sendromu†olarak malum vaziyet olabilir. Kan üresini yükselten hastalık durumlarında ya da bir takım nörolojik hastalıklarda bu durumlar ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği takdirde uykusuzluğa niçin olur. Eğer 14 - 15 ve 16 numaralı sorulara yanıtınız “evet†ise, sizde parsomnia ismi verilen uyurgezerlik, uykuda konuşma, gece kabusları ya da diş gıcırdatma emareleriyle ortaya çıkan hastalık söz mevzusu olabilir.

Uyku labaratuvarında neler yapılıyor?

Uyku esnasında aktiviteler (beynimiz dalgaları, kas hareketleri ve göz hareketleri, ağız ve burundan solunum, horlama, kalp hızı ve ritmi, bacak hareketleri) elektrot ismi verilen ufak altın disklerin başa ve cilde yapıştırılmasıyla kaydedilir. Bu elektrotlar hiçbir batırma, ıstırap verme işlemi yapılmadan yalnız yapıştırılır. Hastada elektrikle ilgili hiçbir temas olmaz. Solunum hareketlerini ölçmek için göğüse ve karın çevresine elastik bantlar konulur. Bunların asla birisi ıstırap veren, rahatsız edici işlemler değildir.

Uyku Labaratuvarlarında Iyi mi Uyunur?

Uyku merkezimizde, yatak odası, hastanın ev ortamını aratmayacak görünüşte, banyosu ve tuvaleti içinde, televizyonu, mini barı olan konforlu bir otel odası şeklinde hazırlanmıştır. Teknik aletler ve uyku teknisyeni ayrı bir odada bulunmaktadır. Siz rahatça sağa, sola dönebilir, wcye kalkabilirsiniz. Uyku teknisyeni sizi sürekli izler, odanızdan kendisiyle konuşabilirsiniz.
Gece süresince uyku sırasındaki beynimiz dalgaları ve vücut fonksiyonları yandaki odada uygulaman tarafınca kaydedilip, ölçülür.

Uyku testinden sonrasında neler yapılır

?

Doktorunuz, testten sonrasında tüm gece kaydedilen ölçümleri inceleyip, değerlendirecektir. Eğer uyku bozukluğu bulunursa, ihtiyaç duyulan tedavi uygulanacaktır. Kontrol neticelerini ve palnlanan tedaviye tam anlamanız için doktorunuzla yüzyüze görüşmeniz en iyisidir.

BAKINIZ

• 
  Kekemelik ve Tedavi Sistemleri,metotları


• 
  Tedavi Sistemleri,metotları


• 
  Yüzdeki biçim bozuklukları niçin olur, iyi mi tedavi edilir?

İnsan ömrünün üçte birisi uykuda geçmektedir. Eskiden bu yana uyku problemleri başka ruhsal problemlerin emaresi olarak değerlendirilmiştir. Uyku bazısına nazaran organizmanın tümüyle her türlü davranış ve tepkilerinin yavaşladığı, idrak kapılarının kapanmış olduğu, organizmanın korumaya alındığı, merkezi sinir sistemi ve bedenin edilgen bir dinlenmeye geçmiş olduğu bir durumdur. Öte taraftan uykuda beynin etken olarak çalışmış olduğu, nörofizyolojik bir toparlanma ve onarım yapıldığı, uyanıkken öğrenilenleri ayıklama, depolama, beynimiz kabuğunda uyanıklık için etkin hazırlanma süreçlerinin olduğu da ileri sürmektedir.

Her kişinin uykusu ara sıra bozulabilir. Ruhsal sıkıntılar, bedensel hastalıklar uykunun süresini, düzenini gelip geçici olarak bozabilir. Uyku bozuklukları genel olarak iki gruba ayrılmaktadır:

A- Dissomniya: Uykunun miktarı, niceliği ve zamanlamasında bozukluk (uykusuzluk, çok fazla uyku vb.)
B- Parasomniya: Uykuda anormal bir durumun ortaya çıkması (kabuslar, uyurgezerlik benzer biçimde.

DİSSOMNİYALAR

Uykusuzluk (İnsomniya)

Uykuda dalmada, uykuyu sürdürmede güçlük ya da uyuduğu halde uykusunu alamamış, dinlenmemiş hissetme ile belli başlı bozukluktur. Bu durumun minimum bir ay süresince, haftada minimum üç kez sürmesi gerekir. Hasta saatlerce uykuya dalamadığını, uykuya erken dalsa dahi uykunun sık sık bölündüğünü ve uyanınca yine uyumakta güçlük çektiğini anlatır. Kimi hastalarda uyuduğu halde dinlenemediklerini, uykuyu alamadıklarını söylerler.

Kişideki uykusuzluk alınan bir madde ya da ilaca bağlı değildir. Ya da uykusuzluğun sebebi herhangi bir ruhsağlığı bozukluğu ve bedensel bir hastalıkta değildir. Uykuya dalamadıkça kişi uyumak için daha çok uğraş harcar ve gerginlik yaşar. Bu gerginlik gevşemeyi engellediğinden dolayı uykuya dalma iyice güçleşir.

Uykusuzluk yakınmaları hanımlar içinde ve yaşın ilerlemesiyle beraber daha da yaygınlaşmaktadır.

Çok fazla Uyku (Hipersomniya)

Bu bozukluğun temel emaresi geceleri düzgüsel süre uyunduğu halde gündüzleri çok fazla uykululuk durumudur. Gündüzleri uykululuk işyerinde, otomobil kullanırken, toplantılarda uykuya dalma ve uyku isteğinin sürmesidir. Çok fazla uyuma kişide toplumsal ve mesleki işlevsellikte bozulmalara niçin olur. Bu kişilerde çok fazla uyuma herhangi bir ruhsal hastalık ya da herhangi bir bedensel hastalık ile açıklanamaz; kişinin kötüye kullandığı bir madde ya da tedavi amacıyla uygulanan bir ilaca da bağlı değildir.

Söz konusu bozukluğu olan bireylerde de uyku dinlendirici özellikte değildir. Hızla uykuya daldıkları halde sabahları uyanmakta zorlanırlar. Uyandıklarında ise uyku sersemliğini üzerlerinden atamazlar. Bu uykudan uyanıklığa geçiş esnasında ortaya çıkan bu duruam “uyku sarhoşluğu†ismi verilir.

PARASOMNİLER

Parasomniler ya uyku esnasında ya da uyku-uyanıklık arasındaki geçiş esnasında oluşan anormal vakaları kapsayan bir bozukluktur. Bilinmiş olduğu benzer biçimde günlük yaşamda adım atma, konuşma, yiyecek yeme, idrar yapma, dışkılama benzer biçimde eylemler uyanıklık durumunda olağan eylemlerdir. Fakat uyku esnasında ya da uyku-uyanıklık arası geçiş döneminde diş gıcırdatma, konuşma, adım atma, istemli denetim olmaksızın idrar ve dışkı yapma benzer biçimde eylemler ortaya çıkmış olduğu takdirde bu vaziyet parasomni olarak değerlendirilir. Tüm parasomniler genellikle çocukluk ve erişkinlik dönemine özgüdür. Bu grupta yer edinen temel bozukluklar karabasan bozukluğu, uyku terörü ve uyurgezerliktir.

Karabasan Bozukluğu

Her insan rüyasında kabuslar görebilir ama bu vaziyet haftada bir çok kez oluyorsa bozukluk olarak değerlendirilir. Bu rüyalar çoğu zaman canlıdır ve içinde ne olduğu çoğu zaman kişiye yönelik tehdit ihtiva eder. Şahıs için stres oluşturan durumlar, bitkinlik ve uyku ortamındaki değişimler söz konusu karabasan yaşantılarının daha sık görülmesine neden olur. Uyanınca rüya oldukça net bir biçimde hatırlanabilir fakat şahıs yine uyumaktan korkar. Çocukluk çağlarında geçicidir, yetişkinlikte ise süregenleşebilir.

Uyku Terörü

Uykunun çoğu zaman ilk bir çok saatinde bir rüya olmaksızın kişinin aniden büyük bir korku ile haykırarak uyanma nöbetidir. Her bir girişken ortalama olarak 1-10 dakika sürer. Bireyde derin bir korku ve ürkü vardır. Şahıs uyandığında şaşkın ve çevresinde meydana gelenleri ayırt edemeyecek durumda olup; yatak çarşafları, battaniye ve elbiseleri çekiştirmek benzer biçimde yineleyici davranışlarda bulunabilir. Bir kişide bu şekilde bir bozukluk bulunduğuna kati olarak karar verebilmek için kişinin bu vaziyet sebebiyle sorun duyması; toplumsal ve mesleki yaşamında da bozulma olması gerekmektedir. Kişiler kendilerindeki bu şartları, çevresindekilerin fark etmemesi için kaçınma davranışı içine girebilirler. Başka insanlarla toplu bir biçimde uyumak istemezler. Çoğu zaman 4-12 yaş arasındaki çocuklarda başlar.

Uyurgezerlik

Uykunun çoğu zaman ilk bir çok saatinde yatakta oturma, yineleyici hareketler yapma, kalkarak dolaşma, giyinme, kapıları açma, yiyecek yeme benzer biçimde otomatik özellikte davranışlarla belli başlı bir uyku bozukluğudur. Nöbet esnasında kişinin yüzü donuktur, tek bir noktaya bakarak hareket eder, uyandırmak güç olur. Ataklar esnasında kişiler konuşabilirler ya da başkalarına ait sorularını cevaplayabilirler. Fakat kişilerin konuşmaları çoğu zaman anlaşılmaz ve gerçek bir diyalog oluşturmak pek mümkün değildir. Çocuklukta sık görülür. Yetişkinlerde nadirdir.

UYKU BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİ

Uyku bozukluklarının tedavisinde her şeyden ilkin uykusuzluğa yol açan bir başka hastalığın olup olmadığını saptamak gerekir. Organik hastalıklara bağlı uykusuzluklarda (mesela ağrının çok olduğu durumlarda) ilkin bu hastalığın giderilmesi, ağrının ortadan kaldırılması gerekir.

Uykusuzluk bozukluğunda ilk olarak uyku hijyenine uyanık olmak gerekir. Bu bağlamda derhal ilaca sarılmamalı, geceleri geç yatılsa dahi sabahları vaktinde kalkılmalıdır, akşam yemekten sonrasında alkol, kolalı içecekler, kahve, çay ve sigaradan kaçınmalıdır. Uyku vaktinden bir çok saat ilkin egzersizler yapılabilir ama uykudan derhal ilkin fazla yorucu hareketlerden sakınmak gerekir. Yatak odasını uyku ve cinsel eylemler dışındaki faaliyetler için kullanılmamalıdır. Akşam ağır yemekler yememek gerekir. Uyku için yatınca ve uyuyamayınca uyumak için kendini fazla zorlamamalıdır.

İlaç sağaltımından ilkin gevşeme talimleri, ılık banyo ve davranış sağaltım sistemleri,metotları denenmelidir. İlaç kullanılırken de ilacın alışkanlık yapmaması, kısa sürede etkili olması, ertesi gün sersemlik yapmaması gerekir.

Uyku apne sendromu

Uyku apne sendromu, uyku esnasında horlama, solunumun 10 saniyeden fazla durduğu apne nöbetleri ve gündüz çok fazla uyku eğilimi ile karakterize bir hastalık sendromudur.

Uyku apne sendromunda hemen hemen açıklanamayan mekanizmalarla uyku esnasında üst solunum yollarında gelişen tıkanmaya ve santral nedenlere bağlı olarak solunum durmaları olmaktadır.

Hastalar, apne nöbeti dediğimiz vaziyet haricinde gece süresince çoğunlukla horlarlar. Uyku apnesi var diye bilmek için saatte görülen apne sayısının 5'den büyük olması gerekir. Bu apneler çoğunlukla oksijen desatürasyonu dediğimiz kandaki oksijen yüzdesinin düşmesi ile seyreder. Apne indeksinin yüksekliğine bağlı olarak hipoksi gelişir. Bu hipoksi pulmoner arter basıncının artmasına,bir süre sonra sistemik kan basıncının artmasına niçin olarak hastalarda sistemik hipertansiyon ve uzun solukta kor pulmonale gelişmesine niçin olur. Eğer genç hastada, sebebi açıklanamayan hipertansiyon ve kor pulmonale var ise akla uyku apne sendromu gelmelidir. Hastalarda apne geliştiğinde, apnenin sonlanması esnasında arousal dediğimiz beynimiz uyanması olur. Bu kimi süre bilincinde olunmayan hareketlerle ya da tam uyanmayla sonlanır. Buna uyku bölünmesi (fragmantasyonu) denir. Bu bölünmeler apnenin sıklığına bağlı olarak ne kadar sık oluyorsa, hastanın uyku kalitesi o denli bozuluyor ve negatif semptomlar o denli çok artar. Bu kişinin uykudan dinlenmemiş, bitkin kalkmasına niçin olur.

Bunlara bağlı olarak hastada kafa ağrısı-sancısı, sinirlilik, kişilik değişikliği, huysuzluk, acele yorulma, genel isteksizlik hali ortaya çıkar. Gündüz çok fazla uyku eğilimi hastalığın sertliği ile doğru orantılı olarak artar.

Apnelerin sıklığı, süresi, bir başka deyişle oksijen desatürasyonun derecesi,arousal indeksinin yüksekliği hastanın klinik bulgularının kötüleşmesine, birlikte rol alan hastalıkların hızla gelişmesine niçin olacaktır.

Uyku apne sendromunu yaşamı iyi mi etkisinde bırakır?

Uyku apne sendromlu hasta kronik olarak bitkin, sinirli, huysuz, isteksizdir. Gündüz çok fazla uyku eğilimi vardır. İşte eski başarısını gösteremez. Dikkatini toplayamaz, mühim toplantılarda uyuklar.

Hasta, otomobil kullanırken direksiyon başlangıcında uyuklar, bu uyuklama disiplinli trafik kazaları ile sonuçlanabilir. Makina başlangıcında çalışan işçide gene ufak uyku atakları sebebiyle iş kazaları olabilir.

Hastaların mühim yakınmalarından biride horlama olup, hastanın eşi, oda dostu ve başka aile fertleri horlamanın oluşturduğu gürültüden rahatsız olurlar. Bu kimi süre eşlerin boşanmalarına kadar gidebilir.

Hastalığın şiddetine bağlı olarak libido(cinsel talep) kaybı olabilir.Hastalarda enpotans (iktidarsızlık) gözlenebilir.

Gündüz çok fazla uyku eğilimi sebebiyle, hasta pek çok süre otururken, mühim bir görüşmede konuşurken, yiyecek yerken, oturarak çalışırken horlayarak uyumaya başlar.

Uyku apne sendromu tedavi edilmezse nelere niçin olur?

Uyku apne sendromunun tedavisi yapılmazsa, yaşamı tehdit eden bir hastalık olacaktır. Hasta, gelişen hipertansiyon, pulmoner hipertansiyon benzer biçimde nedenlerden dolayı kötüleşecek sağlığı hızla bozulacak,bunlara bağlı gelişecek komplikasyonlarla kaybedilecektir.

Hastalığın ağırlığına bağlı olarak gece apnelerinin uzaması sonucu solunum arresti, koroner spazmı yada disiplinli kardiyak aritmilerle kaybedilecektir.

Sılıkla uykuda gözlenen birdenbire ölümlerin sebeplerinden birinin uyku apne sendromu olduğu bilinmektedir.

Hasta tedavi edilmezse, gündüz çok fazla uyku eğilimi sebebiyle gündüz uyanık kalamayacak ve işlerini yapamayacak, işini kaybecektir.

Çoçukluk çağlarında, çoçukların gelişmesinde gerilik, birdenbire çoçuk ölümleriyle karşılaşılabilir. Erişkinde görülen başka klinik durumlar tedavi edilmezse süre içinde çoçuklarda da gelişebilir.

Uyku apne sendromu fikredilen kişilere tavsiyeler

Genel önlemlerde, hasta şişmansa zayıflaması önerilir. Bu sebeple ev rejimleri, ustalaşmış rejim önerileri, ilaçla zayıflama sistemleri,metotları, cerrahi olarak gastroplasti sistemleri,metotları ile zayıflamaya çalışılır.

Şahıs sigara içiyorsa bu konuyu kesinlikle terk etmelidir. Sigaranın üst solunum yollarında oluşturacağı ödem uyku apne sendromunun ağırlaşmasına niçin olarak ikincil hastalıkların acele ortaya çıkmasına kolaylaştırır.

Alkol kullanımıda gene üst solunum yollarında ödeme niçin olur. Arousal eşiğini yükselterek apneden çıkmayı güçleştirir. Sinir iletisinde azalma yaparak solunum yollarının kolay kapanmasına niçin olur. Her koşulda hastalığın ağırlaşmasına niçin olur. Bu yüzden hastaların alkol kullanmaktan kaçınmaları önerilir.

Hastanın uyuma pozisyonunu ayarlaması, sırt üstü uyumaması önerilir. Eğer çoğunlukla sırt üstü yatarak uyumayı tercih ediyorsa, bu durumda gece giysisinin sırtına sert cisim koyarak yan yatmayı sağlaması önerilir.

Sedatif ve hipnotik ilaçların uykudan ilkin alınmasın kaçınılması gerektiği, hastalığın seyrini kötüleştireceği için önerilmelidir.

Tıbbi tedavi yaklaşımlarında birlikte rol alan hastalıkların tedavisi ilk olarak yapılmalıdır. Mesela kronik obstriktif akciğer hastalığının tedavisi ,uyku apnenin daha hafiflemesini elde edecektir. Hipotiroidinin tedavi edilmesi, uyku apne semptomlarının ortadan kalkmasını sağlıyacaktır.

Uyku hastalıklarının tanısı iyi mi konulur?

Uyku hastalıkları tanısı bu iş için hususi donanımla donatılmış, uyku laboratuvarı dediğimiz mekanlarda konulur. Uyku laboratuvarlarında polisomnografi dediğimiz uykunun evrelerini ayırt etmeyi (EEG kanalları, göz hareketleri (EOG), çene EMG'si), solunumsal kayıtların (Airflow,göğüs ve karın kas hareketleri, oksimetre), EKG, bacak EMG'si kayıtlarının yapıldığı bir cihazla uyku emek harcaması yapılır. Hasta bu laboratuvarda düzgüsel uykusu esnasında yukarıda belirtilen kayıtlar yapılarak incelem edilir. Sabah hasta uyandıktan sonrasında bu kayıtlar değerlendirilip ne tür bir hastalık olduğu mevzusunda karar verilir.

Bu işlem esnasında herhangi bir ilaç, sedatif, alkol benzer biçimde uyku standardını etkileyecek materyal kullanılmaz. Hastanın olabildiğince tabii uyuması sağlanır.

Hastanın rahatsızlığının türüne nazaran tedavili uyku emek harcaması yapılarak, hastanın tedaviden ne kadar yarar göreceği saptanır.

Uyku hastalıkları tanısında polisomnografi altın kuraldır. Tanı için bazan ambulatuvar tarama cihazları da kullanılmaktadır. Fakat hastalığın tanısı ve tedavisinde polisomnografi eğer olmazsa olmaz kuraldır.

Polisomnografi pahalı bir tanı aleti benzer biçimde algılanmakla beraber radyolojik tanı amacıyla kullanılan pek çok cihazdan daha ucuzdur. Bununla birlikte sağıltılan hastaların kazanılması ve hastaların iyileşmesine bağlı sosyo-ekonomik kazanımlarla kıyaslandığında cihazın çok ucuz olduğu ortadır.

vatanımızda uyku laboratuvarı nerelerde var?

vatanımızda uyku laboratuvarları oldukça fazla olmayıp yaygınlaşma eğilimindedir.

İlk iki laboratuvardan biri İstanbul üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöröloji Anabilim Dalındadır. İkincisi ise Ankarada Gülhane Tıp Akademisi Psikiatri Anabilim Dalındadır.

üçüncü laboratuvar, 1995 senesinde SSK Ankara Eğitim Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz kliniğinde, tarafımdan kurulmuştur.

Sonrasında sırasıyla Gazi üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Branşında ,Hacettepe üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Branşında, İstanbul Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde , Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Nöröloji ve Göğüs Hastalıkları ve Tbc Anabilimdallarında ortaklaşa, Erciyes üniversitesi Tıp Fakültesi Nöröloji ve Göğüs Hastalıkaları kliniklerinde vardır.Ayrıca pek çok üniversitede, kurulma aşamasında olan uyku laboratuvarları vardır.

Düzgüsel 'uyku' süresi ne kadar?

Günlük aktiviteleri devam ettirebilmek ve verimli olabilmek için günde minimum 6-8 saat uyumak icap ettiğini belirten uzmanlar, "Çok uyumak değildir kaliteli uyumak önemlidir. Sık sık uykunun bölünmesi ile uyku süresi artar. Doğrusu verimli bir dinlenme için daha uzun süre uyumak gerekir. Oysa rahat düzgüsel ısı ve neme haiz bir ortamda uyanmadan uyunan bir uyku daha kısa da olsa yetebilir. Bu yüzden şartlar da göz önüne alınmalıdır" uyarısında bulundular.


Uykusunu alamayan kişinin gün boyu bunun sıkıntısı çektiğini dikkati çeken uzmanlar, kişinin unutkan, sinirlili davranabildiğini, dikkatsizlik ve iç sorun problemi yaşadığını kaydettiler. Uykunun insanoğlunun devamlı çok ilgilenilmiş olduğu mevzular içinde yer aldığını ve bunun nedenin her insanın günlük işlevselliğini sürdürebilmek için uyku uyuma ihtiyacı bulunduğunu vurgulayan uzmanlar, şu detayları verdi:


"Günlük aktivitelerimizi devam ettirebilmek için,verimli olabilmek için bir günde belirgin sürede uyumamız gerekmektedir. Ve bizler, bu lüzumlu uykuyu alamazsak gün boyu bunun sıkıntısı çekeriz. Unutkan oluruz,sinirliliklerimiz artar, dikkatimiz dağılır, iç sıkıntısı duyarız. Fakat kimi zaman de uykuyu fazla kaçırmaya başlarız. O süre da, sorun olur bizim için. Az uyumak benzer biçimde çok uyumakta bir problemdir. Altında yatan sebep araştırılmalıdır. En mühim sebeplerden birisi depresyondur. Çok fazla uyuma ile beraber sinirlilik halleri hiddet yaşamdan zevk almama halleri de eşlik edebilir. O süre mevzuya daha kırılgan davranmalı kendimizi bu konuyu sebebine yönelik araştırma halletmeye yönlendirmeliyiz.


'Uykunun normali nedir?' diye bir sual sorulursa o süre şöyleki yanıt vermek gerekir. Uyku uyuma hususunda hepimiz için geçerli olan bir düzgüsel olmamakla beraber 6-8 saat düzgüsel uyku kabul edilebilir. Gerçi uykunun süresi kalitesi ile alakalıdır. Sık sık uykunun bölünmesi ile uyku süresi artar. Doğrusu verimli bir dinlenme için daha uzun süre uyumak gerekir. Oysa rahat düzgüsel ısı ve neme haiz bir ortamda uyanmadan uyunan bir uyku daha kısa da olsa yetebilir. Bu yüzden şartlar da göz önüne alınmalıdır.


Günlük vakalarla etkilenme uyku süresini bozabilir. Örneğin sınavımız fena geçmiş olabilir, eşimizle kavga etmiş olabiliriz yada o gün çok disiplinli para kaybetmişizdir. Ama söz konusu uyku bozuklukları gelip geçicidir. Sebep ortadan kalktıktan sonrasında tamamen düzelir. Kimi zaman de çok uzun uyunabilir. Eğer tembellik etmiyorsak ve uykumuzun çok fazla olması çok uzun süredir var ise ve bizler buna karşın dinlenmemiş kalkıyorsak o süre öncelikle uyku hijyeni şartlarımızı gözden geçirmeliyiz. Doğrusu yatağımız sıhhatli mı? Odamızın havası temiz mi? Oda ısısı düzgüsel mi ? Geceleri sık sık uyanıyor muyuz ? Tüm bu tarz şeyleri gözden geçirdikten sonrasında hiçbir problemimiz yoksa ve fazla uyumamız hayatımızdaki bir takım işleri kısıtlamaya başlamışsa bundan sonra iş çığırından geliyor anlamına gelir. Bizler uykumuz için bir hekime başvurmalıyız ve sebebe yönelik araştırma yapmalıyız. Kaynağını bulmalı ve bu konuyu halletmeliyiz."

Narkolepsi hastalığı nedir?

Uyku haliniz içtiğiniz fincanlarca kahveye karşın geçmiyorsa, kim bilir bundan sonra bir uzmana görünmenizin zamanı gelmiş anlamına gelir. Gece yeterince uyunmasına karşın gündüz birden gelen dayanılmaz uyku isteği Narkolepsi hastalığının en mühim emaresi.

Halk içinde oldukça fazla bilinmediği için dikkatsizlik edilen ve uzmana başvurmakta geç kalınan bu hastalıkla ilgili merak edilenleri Nöroloji ve Uyku Bozuklukları Uzmanı Prof. Dr. Hakan Kaynak yanıtladı.

Hangi sınırlar aşıldığında çok fazla uyku bir hastalık olarak tanımlanabilir?

Çok fazla uykululuk hali, disiplinli rahatsızlıklara niçin olabilen mühim bir problem olması gerekirken, çoğu zaman günlük iş temposuyla ya da başka sıhhat sorunlarıyla ilişkilendirilip ciddiye alınmıyor. Bir sürü hasta uzun seneler çok fazla uykululuk halini düzgüsel olarak değerlendiriyor. Öğlen saatlerinde, akşam tv karşısında, yolculukta ve hatta işte ya da direksiyon başlangıcında uyumayı düzgüsel kabul ediyor. Oysa bunların hepsi birer hastalık emaresi.

Genel bitkinlikten lanan uyku isteği ile Narkolepsi arasındaki fark nedir?

Bitkinlik ve uyku halinin birbirleriyle karıştırılmaması gerekiyor. Bitkinlik, çok fazla fiziki aktivite ile ortaya çıkan bir vaziyet olup, dinlenmeyle geçiyor. Uyku apne sendromlu hastalarda olduğu benzer biçimde bir takım uyku hastalıklarında bitkinlik ve uyku hali beraber de olabilir. Fakat Narkolepsi'deki çok fazla uyku hali kişinin öncesinde ve devamlı bir uyku hali yokken ansızın uykusunun gelmesi ve uykusuna çoğu zaman direnememesidir. Kısa süreli de olsa Narkolepsi'de uykular dinlendirici oluyor ve hasta kısa süre uyuduktan sonrasında kendini dinlenmiş hissediyor.

Bu durumun hastalık kabul edilmemesi için doğru sınır, kişinin dinlenmiş uyanması ve gündüz hiçbir şekilde kendini uykulu hissetmemesi olarak tanımlanıyor. Çok fazla uyku isteği bir hastalık mı?

Ilk olarak uykuya ait bir takım terimleri tanım etmekte yarar var. Narkolepsi sendromunda çok fazla uykudan bahsederken gece uykusunun aşırılığı söz mevzusu olmuyor. Narkolepsi sendromundaki çok fazla uykululuk, şahıs herhangi bir uyku hali hissetmezken birden gelen ve gündüz saatlerinde ortaya çıkan uyuma isteği ve dayanılmaz bir uyku halidir. Uyku atakları, uyku için uygun ortamlarda daha çoğunlukla olabildiği benzer biçimde, taşıt kullanırken benzer biçimde uygunsuz ortamlarda da gelebiliyor.

Uykuda solunum durması benzer biçimde uykunun standardını etkileyen durumlarda da gece uykusunun uzaması, gece uykusundan dinlenmemiş uyanma benzer biçimde çok fazla uykululuktan bahsedilebilecek hastalıklar var. Fakat bu şekilde nedenlerle ortaya çıkan çok fazla uykululuk halini ayrı bir kategoride değerlendirmek gerekiyor. Netice olarak, hasta eski uyku süresinden daha uzun süre uyumak zorunda kalıyor, uykusundan dinlenmemiş olarak uyanıyor ve bunların hiçbiri olmaksızın gündüz uykusuzluktan yakınma ediyor ya da gündüz birdenbire uyku isteğinden yakınıyorsa, bu hali kesinlikle bir uyku hastalığının emaresi olarak ele alınmalı.

Bilhassa bahar aylarında bitkinlik ve uyku isteği çoğalıyor, Narkolepsi hastalarında da ataklar bahar aylarında artar mı?

Narkolepsi hastalarının uyku hali hiçbir dış faktörden etkilenmediği benzer biçimde, mevsimsel değişimlerden de etkilenmiyor. Hasta, her mevsim ve şartta birden uyku hali hissediyor ve kısa süre uyuduktan sonrasında dinlenmiş olarak uyanıyor, güne devam ediyor.

Ne süre doktora başvurmalı?

Narkolepsi, hekime başvurmadan ve tedavi edilmeden sürdürülebilecek bir vaziyet değildir. Problem, hastaların emareleri doğru tanım edememeleri ve hangi hekime başvuracaklarını bilememelerinden lanıyor. Çok ender görülen bir hastalık olması bundan ötürü da hekimlerin görmeye o kadar da alışık olmadıkları bir problem. Uyku atakları ya da başka belirtilerden bir tanesi ilk emare olabilir. Tüm emareler bir arada ortaya çıkmadığı benzer biçimde, bir takım belirtilerin bittiği dönemde diğerlerinin de başlaması söz mevzusu olabilir. Belirtilerden herhangi birinin ortaya çıkması hastanın hekime başvurması için kafi görülmeli.

Narkolepsinin tedavi yöntemlerini anlatır mısınız?

Narkolepsi uzun senelerdir tedavi edilebilen bir hastalık. Bu yönü ile tüm başka uyku hastalıkları benzer biçimde mühim olan doğru teşhis edilmesi. Son yıllarda meydana getirilen araştırmalarla tedavi seçenekleri de arttı, çağdaş ilaçlarla daha başarıya ulaşmış ve güvenle tedavi edilmeye başlandı. Çok fazla uyku hali için geliştirilmiş ilaçların yanında, hastalığın başka belirtilerinin tedavisinde çoğu zaman antidepresan olarak malum ilaçların bazıları kullanılıyor ve tedaviden yüzde 100'e varan oranlarda netice alınıyor.

Korunmak ya da önlemek mümkün mü?

Narkolepsi önlenebilecek bir hastalık olmayıp, yapılması ihtiyaç duyulan; hastaların bir an ilkin tedavi edilerek, genç yaşta hayatlarının bu hastalıktan negatif etkilenmesinin önlenmesidir.

Narkolepsi nedir?

Narkolepsi, uzun senelerdir malum nörolojik bir hastalık. Uyku tıbbı uzmanlarınca araştırılmaya başlanan bu hastalıkta son yıllarda disiplinli boyutta gelişmeler elde edildi. Bu gelişmeler hastalığın tanınırlığını artırdığı benzer biçimde, meydana getirilen araştırmalar hastalığın daha iyi anlaşılır ve tedavi edilir hale gelmesini de sağlamış oldu. Narkolepsi, çoğu zaman pek çok emareden oluşan karmaşık bir hastalık. Bu sendromun başka emareleri içinde halk içinde karabasan olarak malum uyku felci ve uykuya dalarken ya da uyanırken ortaya çıkan halüsinasyona benzer görüntü, duyum ve seslerin algılanması durumları da sayılabilir. Hastalar gündüz çok fazla uykulu olmalarının aksine geceleri sık sık uyanırlar ve bir takım hastalar gündüz uyku ataklarını gece uykusuzluklarına bağlarlar.

Narkolepsi her yaşta görülebiliyor. Fakat tüm belirtilerin tamamlandığı, hastanın şikâyetlerinin arttığı ve yaşamının aksamaya başladığı dönem 20-30 yaşlar arası oluyor.

Uykuya destek bitkiler

Bir takım bitkiler sizi uykuya hazırlamakta etkilidirler. Mesela akdiken, ağrıkesici bir etkiye haizdir. Sinirlilik ve gerginlikle savaşır ve kalp atışlarını düzene sokar. Anlayacağınız sinir sistemine iyi gelir. Kediotu da aynı şekilde sakinleştirici ve spazm çözücü etkiye haizdir. Çarkıfelek çiçeği de genel anlamda stresle savaşmak için tavsiye edilen bitkiler arasındadır. Rahatlatıcı ve ağrı-sancı kesici tesiri bununla beraber mışıl mışıl bir uykuyu da getirir. Son olarak uzmanlar ıhlamuru da uyku için önerirler. Ama dikkat; aşırıya kaçmadan! Çünkü fazlası da uyarıcı bir tesir yapar ve enerji verebilir…

Uyku Problemine Bitkisel Kürler

• Melisa, rezene, papatya ve anasondan oluşan nebat çayları ihtiva ettiği etken maddeler sebebiyle sakinleştirici özellik taşır.
• 1 su bardağı keçi sütüyle, 1 su bardağı ev yapımı yoğurdun karıştırılarak yatmadan ilkin içilmesi tavsiye edilir.
• 1 bardak kaynar suya 1 tatlı kaşığı ıhlamur konularak 10-15 dakika demlenir. Bu çayın yatmadan ilkin içilmesi önerilir.
• Havuç ve kereviz sapının suyunun karıştırılarak içilmesi tavsiye edilir.
• 1 bardak kaynar suya, 1 tatlı kaşığı rezene toz halinde konulup, 10 dakika bekletilir. Şekerle tatlandırılan çayın yatmadan 1 saat ilkin tüketilmesi önerilir.
• 3-4 kaşık kurutulmuş melisa otu (oğul otu) 250 gram kaynar suya karıştırılarak demlenir. Uyku düzeni için kullanılması tavsiye edilir.
• Papatya çayı yüzyıllardır uyku vakti içeceği olarak kullanılmıştır. Papatyanın muhteviyatında bulunan “apigenin†sakinleştirici tesiri kanıtlanmıştır. 1 bardak kaynar suya atılan bir tutam papatyanın 10 dakika bekletildikten sonrasında, yatmadan ilkin içilmesi önerilir.
• Lavanta yağı, uykusuzluk da dahil olmak suretiyle her türlü hastalık için tıbbi tedavinin yanında kullanılan bir bütünsel tıp metodudur. Lavanta yağının bir takım bileşenleri hücre zarlarını etkileyerek, hücrelerin birbirleriyle olan etkileşimlerini keser. Yağ sinirlerindeki iletişimi yavaşlattığı için, huzursuzluk halini yatıştırarak uykuya geçmeyi hızlandırır. Fakat tüm lavanta türleri de sakinleştirici değildir. Bir takım türleri bilhassa de İspanyol lavantası, biberiye benzer biçimde sinirleri uyarıcı özelliklere haizdir. Lavanta yağı satın alınırken yatıştırıcı tesiri olup olmadığına dikkat etmelisiniz.

Rahatlama hareketleri

Yatağa yatın ve sizin için en rahat olan uyku pozisyonunu bulun. Gözlerinizi kapayın. Birden fazla nefes egzersizi yapın; karın nefesleri gayret edin ve elleriniz hep karnınızın üstünde olsun. Böyle bilinciniz vücudunuzun bu bölgesinde ve bu harekete odaklanacak. Zihniniz bir dolu düşünceyi atacak ve bedeninize odaklanacak.


Peşinden vücudunuzun çarşafla temas eden tüm bölgelerine bakın ve hissedin. Tüm anatominiz ve varlığınız üstüne odaklanın. Başınızdan başlayarak; arkasından boyun, omuzlar, sırt, karın, bacaklar ve ayaklar şeklinde kendinizi geçin. Bu konuyu yaparken vücudunuz gevşedikçe o bölgelerdeki sıcaklığı ve o sıcaklığın tüm vücudunuza yayılışını hissedin.


Son olarak kafanızdaki (geçmişteki ya da gelecekteki) tüm negatif fikirleri atın ve mutlulukla dolun. Sizi mutlu eden şeyler düşünün, hayallere dalın. Az ilkin bedeninizin elde etmiş olduğu zaferi şimdi de zihniniz edecek. Bir tek güzel şeyleri düşünün, fena fikirlerin her şeyi bozmasına izin vermeyin. Bu konuyu da başardığınızda huzurla uykuya iyi mi daldığınızı fark etmeyeceksiniz dahi!

Beslenme önerileri

Uykuyu etkileyen mühim faktörlerden birisi de beslenmemizdir. Kafein, alkol benzer biçimde tüketimler uykuyu zorlaştırdığı benzer biçimde bir takım yiyeceklerin de uyku yapıcı tesirleri vardır. Size bu mevzuda 3 önerimiz var:

• Şu sözü beslenme planınıza yerleştirin bir kere: “Kral benzer biçimde kahvaltı yap, prens benzer biçimde öğle yemeği, yoksul benzer biçimde akşam yemeği ye.†Hafifçe bir akşam yemeği yardımıyla hipogliseminin sizi gecenin bir vakti uyandırmasını engellemiş olmuş olursunuz.
• Uykuya destek olan yiyeceklerden faydalanın. İyi bir dinlenme ve derin bir uyku için amino asit membaı hindi, rahatlama ve uyku için etkili triptofan membaı süt, vücudu rahatlatan melatonin ve magnezyum membaı muz benzer biçimde yiyecekler tüketin. Bununla birlikte ne çok erken yiyip gece açlıktan mide kramplarıyla uyanmak; ne de tam yatmadan ilkin yiyip hazmı uyku esnasına bırakmak doğru değildir.
• Uyku kaçıran yiyeceklerden uzak durun. Eğer uyumak istiyorsanız; kahve, çay benzer biçimde kafein içeren içeceklerden, alkolden, ağır ve yağlı yiyeceklerden kesinlikle uzak durmanız gerekir. Bununla birlikte fasulye, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası benzer biçimde gaz meydana getiren sebzelerden ve mide yanması yapabilecek baharatlardan da akşamları kesinlikle uzak durulması gerekiyor.

: Saglik ve Gebelik

Yaşamın üçte birisi uykuda geçiyor. Uyku, yorulan ve yıpranan sinir sisteminin bakıma alındığı bir dinlenme süreci. Bu süreç süresince, gün içinde öğrenilenler ayıklanıp depolanıyor. Beynimiz daha sonraki güne hazırlanıyor. Erişkin bir insanoğlunun günlük uyku gereksinimi yedi sekiz saat kadar. Fakat bu süre kişilere nazaran mühim değişimler gösteriyor. Kimileri günde üç saat uykuyla sıhhatli ve zinde bir yaşam sürdürüyor. Bazılarıysa günde sekiz dokuz saat uyudukları halde kendilerini dinlenmiş hissedemiyorlar. Bir takım araştırmacılara nazaran, sıkıntılı ve karamsar kişiler daha çok uyuyor. İyimser ve diri kişilerse uykuya daha az gereksinim duyuyor. Az ya da çok her insanın uykuya gereksinimi var. Uyumadan sıhhatli bir yaşam sürdürmek olanaklı değildir. Laboratuvar emek harcamaları uzun süre uykusuz bırakılan kişilerde mühim ruhsal ve bedensel problemler ortaya çıktığını gösteriyor. Altmış saat uykusuz kalan kişilerde boyun kaslarında güçsüzlük ve ellerde titreme görülüyor. Şahıs sendelemeye ve sallanmaya başlıyor. Doksan saati aşan uykusuzluk durumundaysa kişinin gözüne hayaller görünmeye başlıyor, içinde bulunmuş olduğu zamanı ve nerede bulunduğunu bilmesi imkansız hale geliyor. Bu emareler bir iki gün uyumakla geçiyor. Bu denli mühim bir mekanizmada meydana gelen bozukluk ve sorunlar tabii olarak kişinin yaşamını disiplinli şekilde etkiliyor. Bu nedenle, uyku bozuklukları ve bunların tedavileri son yıllarda üstünde en fazla araştırma meydana getirilen alanlardan biri.

Uykusuzluk

• Uykusuzluk genel anlamda; stres, sorun, depresyon ve uyarıcı maddelerin kullanımı sonucunda meydana gelmektedir.
• Hayatınızdaki tüm uyaranlardan kurtulun (çay, kahve, tütün, kola ve uyarıcı ilaçlar benzer biçimde).
• Aerobik egzersizler yapmayı alışkanlık haline getirin. Gününüzün belli başlı bir kısmını bu egzersizlere ayırın. Belli başlı bir süreegzersiz yapmak genel anlamda geceleri rahat bir biçimde uyumanız için kafi olabilir.
• Yatmadan ilkin sıcak bir banyo yapmak (çok fazla sıcak değildir tabiiki), kaslarınızı gevşeterek uyumanıza destek sunar.
• Eğer kas ağrılarınız ve kas spazmlarınız var ise ve bundan dolayı uyuyamıyorsanız, şerbetçiotu (Humulus lupulus) bitkisinin çaylarını içebilirsiniz. Bira yapımında kullanılan bu nebat, binlerce senedir yatıştırıcı ve rahatlatıcı oalrak kullanılmaktadır.
• Gene ıhlamur çayı rahatlatıcı tesiri ile rahat uyumanıza destek sunar.
• Yatmadan önceki 6 saat süresince çay ve kahve içmeyin.
• Her sabah normalde kalktığınız saatten 1 saat ilkin kalkmaya gayret edin.
• Sinir - kas gevşemesini elde eden kalsiyum ve magnezyum alın. Yatmadan derhal ilkin her ikisinden de 1000 mg edinebilirsiniz. Glukonat ve sitrat formları mide-barsak sisteminde daha kolay bir biçimde emilmektedirler.
• Yatmadan 30 dakika ilkin nişastalı bir şeyler yiyin; mesela fırında pişirilmiş mütevazi bir patates ya da bir dilim ekmek benzer biçimde. Bu tür durumlar beyinden yatıştırıcı maddelerin salınmasına niçin olabilir.
• Uyumak için yattığınızda solunum egzersizleri yapın.
• Kediotu (Valeriana officinalis) bitkisinin çaylarını (bilhassa kökü) deneyebilirsiniz. Bu bitkiden elde edilmiş valepotriatların yatıştırıcı tesiri vardır

Uyku tıbbı, tüm bütün ülkelerde göreceli olarak yeni bir ilim dalıdır. Detaylı uyku araştırmalarının başlaması, ilkin uykunun yapısı ve evrelerinin, sonrasında da hastalıklarının tanınması ortalama olarak 50 senelik bir geçmişe haizdir. Ömrümüzün üçte birisini geçirdiğimiz uykunun özelliklerini ve hastalıklarını bundan sonra daha iyi biliyoruz.

Memorial Hastanesi Uyku Laboratuvarı Sorumluları , uyku hastalıkları ve uyku laboratuvarında gerçekleştirdiği çalışmalarla ilgili bilgi verdi.

Uyku hastalıkları

Bugün uykuyla ilgili 80'den fazla hastalık tanımlanmış durumdadır. Bu hastalıkların bazıları uykusuzluğa, bazıları çok fazla uyku haline yol açıyor. Başka bir bölümü uykuda istek edilmeyen motor aktivitelere (uykuda adım atma, rüya esnasında hareketler, uyku terörü, diş gıcırdatma, uykuda konuşma, kabuslar vb.) niçin oluyor ve "parasomniler" başlığı altında inceleniyor.

Huzursuz bacak sendromu ve uykuda periyodik bacak hareketleri

Huzursuz bacak sendromu, yatakta uyanıkken bacaklarda ortaya çıkan nahoş hisler ve bu konuyu engellemek için onları devamlı hareket ettirme ihtiyacı yüzünden uykuya dalma güçlüğü yaratıyor. Uykuda ise bacaklarda, hatta kollarda meydana gelen periyodik hareketler, uykuyu bölerek ya da derinleşmesini engelleyerek uyku standardını bozuyor.

Uyku-apne sendromu

Uykuyla ilgili solunum bozuklukları, bilhassa de uyku-apne sendromu, uykuda yüzlerce kez nefes durmasına ve kanda oksijenin düşmesine niçin olarak yaşamı tehdit edecek komplikasyonlar geliştiriyor. Narkolepsi ise gün içinde engellenemeyen uyku atakları ve bir takım başka bulgularla ortaya geliyor.

Uyku hastalıklarının tanısı iyi mi konuyor?

Uyku hastalıklarının tanısının konabilmesi için, hastaların uyku laboratuvarında minimum bir gece yatırılarak, uyku esnasında pek çok parametrenin incelenmesi gerekiyor. Hasta gece süresince video ile seyredilip görüntüsü kaydediliyor. Bununla birlikte hastanın ne süre uyanık, ne süre uykuda bulunduğunun, uykunun hangi dönemlerinde bulunduğunun ve bunların gece içindeki oranlarının belirlenmesi için elektroansefalografi yapılıyor.

Göz hareketleri, çene ve bacaklardan kas aktivitesi kayıtları; solunum olaylarının belirlenebilmesi için de ağız- burun solunumu, göğüs ve karnın solunum eforu, kan parsiyel oksijen basıncı, kalp atımı benzer biçimde pek çok parametre, kafa ve vücuda yerleştirilen elektrot, kemer ve başka sensorlarla kaydediliyor.

Şüphelenilen hastalığın tipine nazaran bu parametrelere başkaları da eklenebiliyor. Bir takım hastalar, tanı konduktan sonrasında tedavi için ikinci bir gece daha yatabiliyorlar. Mesela uyku-apne sendromu olan hastalar, ikinci gece tedavide kullanılan ve burundan verdiği pozitif basınçlı hava ile solunum sistemini açık tutan nasal CPAP aletinin titrasyonu ile uyuyorlar.

Memorial Hastanesi Uyku Laboratuvan'nın çalışmalarını anlatabilir misiniz?

Laboratuvar, periyodik olarak ortaya çıkan ve günlerce sürebilen uyku atakları ile karakterize bir takım hastalıklarda kesintisiz 24-36 saat çekim yapabiliyor. Bununla birlikte narkolepsi hastalığının tanısının daha güvenilir şekilde konabilmesi için, gece uykusunun arkasından, ertesi gün 4-5 kez iki saat aralıklarla 20 dakika süreli uyku latansı testleri de yapılıyor. Uyku laboratuvarının işlevi, yalnız uyku hastalıklarının incelenmesiyle sınırı olan kalmıyor.

Epilepsi ayırıcı tanısında da mühim katkısı var. Gerek uykunun gerekse uykusuz kalmanın, EEG'de epileptik deşarjların ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı tesiri mevcut. Bu sebeple epilepsi şüphesi olup, rutin uyanıklık EEG'lerinde patolojik bulgu saptanamayan ya da nöbetleri yalnız uykuda olan hastaların, uykusuz bırakıldıktan sonrasında ya da direkt gündüz 2-3 saat süreyle ya da tüm gece süresince aktivasyon amaçlı uyku EEG'leri kaydediliyor. Böylelikle nöbetlerin ya da rutin araştırmalarda saptanamayan patolojik bulguların yakalanması mümkün olabiliyor. Her türlü uyku hastalığının tanı ve tedavisine olanak elde eden Uyku Polikliniği ve iki yataklı Uyku Laboratuvan, Memorial Hastanesi Nöroloji Kliniği bünyesinde hizmet veriyor.

Türkiye'nin Yüzde 35'i Uykusuzluktan Şikâyetçi

Ege üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Ilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Burhanettin Uludağ, uykusuzluğun temel sebebinin, çağdaş yaşamın getirmiş olduğu stres faktörleri bulunduğunu söylemiş oldu.


Prof. Dr. Burhanettin Uludağ, "Türkiye'de ortalama olarak yüzde 3 civarında, disiplinli tedavi edilmesi ihtiyaç duyulan uyku hastası vardır. Bir tek uykusuzluk adına bakacak olursak neredeyse yüzde 35'i, bir biçimde uyku bozukluğundan, uykusunu yeterince alamamaktan, uyku ile ilgili sorunlardan yakınmaktadır. Uyku bozukluğu iş kazalarına, trafik kazalarına, çabalama hayatında iş veriminin düşmesine sebep olabilmektedir." dedi.


Uyku bozukluğunun, mutluluk, üretkenlik benzer biçimde pek çok alanda hem insan sağlığını hem de cemiyet sağlığını yakından ilgilendiren bir mevzu bulunduğunu söyleyen Prof. Dr. Uludağ, uyku bozukluğuna pek çok faktörün sebep olabileceğini belirtti. Çağdaş yaşamın getirmiş olduğu stres faktörlerinin uyku bozukluğunun temel sebebi bulunduğunu dile getiren Prof. Dr. Uludağ, bunun haricinde genetik faktörlerin, kişinin bir takım fena alışkanlıklarının, çevre ve iç faktörlerin uykusuzluğa sebep bulunduğunu açıkladı.


Uyku haplarının, kendi kendine verilen kararlarla kullanılacak ilaçlar olmadığına, kesinlikle hekimin önermesi ihtiyaç duyulan ilaçlar olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Uludağ, "Uyku hapları, şahıs uykuya dalma problemi yaşıyorsa ve uykuya daldıktan sonrasında uykuyu sürdürme problemi yaşıyorsa, tabip da öneriyorsa hakikaten yararlı olabilen haplardır. Şunu unutmamak gerekir ki devamlı kullanımıyla bu ilaçlar etkisiz hale gelebilir." dedi. Uyku bozukluğu ile ilgili 85 hastalığın bulunduğunu dile getiren Prof. Dr. Uludağ, ekranda görülen pencereden birisi haricinde diğerlerinin, gerek ilaçlarla gerek ilaç dışı destek yöntemlerle tedavi altına alındığını söylemiş oldu.

Kaynak: Margiana / Ilim ve Sıhhat

Uyku Bozuklukları Iyi mi Geçer

Uyku bozuklukları, sık rastlanan problemler arasındadır. Çoğu zaman stres ya da depresyon sebebi ile oluşan uyku bozuklukları oldukça rahatsız edicidir. Bu bozukluklar kronik hale ulaştığında kişide gün içinde bitkinlik, halsizlik ve konsantrasyon bozukluğu benzer biçimde etkisinde bırakır görülür.

Uyku problemi niçin olur?

Uyku bozuklukları değişik nedenler ile olabilir. Başlıca uyku bozuklukları sebepleri şunlardır:

• Uykusuzluk: En sık görülen uyku bozukluğudur. İnsomnia olarak da malum bu vaziyet stres ya da ilaç kullanımı benzer biçimde değişik faktörler sebebi ile olabilir.
• Başka bir uyku bozukluğu de uyku apnesidir. üst hava kanallarından hava geçişi rahat olmadığında kişide hırıltı ve tıkanma benzer biçimde durumlar olabilir. Çoğu zaman bu durumda kalbe bir süre oksijen gitmez. Bu yüzden uyku apnesi oldukça disiplinli bir sıhhat sorunudur.
• Huzursuz bacak sendromu da uyku bozukluğunun başka bir formudur. Kişide bacaklar hareket ettirilmediğinde karıncalanma ve ağrı-sancı oluşur. Bu yüzden uyku sık sık bölünür.
• Narkolepsi de bir tür uyku bozukluğudur.

Uyku bozukluğu emareleri:

• Geceleri uyumakta problem yaşanıyorsa uykusuzluk çekilecektir.
• Uykunun bölünmesi ya da tertipli uyunmaması gün içinde enerji düşüklüğüne ya da bitkinlik ve uyku haline niçin olabilir.
• Uyku apnesinde ise uyku esnasında tıkanarak uyanılabilir. Bu problem da kişide gün süresince bitkinlik oluşmasına niçin olabilir.
• Başka emareler ise sinirlilik ve huzursuzluk benzer biçimde belirtilerdir.

Uyku bozukluğuna ne iyi gelir: Uyku problemlerine bitkisel cevap

Eğer rahatsız ve huzursuz bir uyku düzeni söz mevzusu ise bitkisel ve tabii çözümler denenebilir.

1. Ağrı-sancı kesiciler ve ağrı-sancı kesici tesiri yaratan besinler

Ağrı-sancı var ise bu problemi çözmek için şu yöntemler uygulanabilir:

• Uykuya dalmadan bir ya da iki saat ilkin ağrı-sancı kesici alınmalıdır.
• Kafein tüketimini en üye indirgemek gerekir.
• Yatmadan ilkin ılık bir duş alınmalıdır.

2. Sıcak duş uyku getirir mi?

Uyumakta zorlanılıyorsa yatmadan ilkin sıcak bir banyo yapılabilir. Şu adımlar izlenmelidir:

• Sakin olunmalıdır.
• Kasları yatıştırmak için vücut özgür bırakılmalıdır.
• Uzanarak kas gevşetme hareketleri yapılabilir.

3. Uyku getiren egzersizler ve yoga

Yorucu ve stresli bir günün arkasından kasları gevşetmek gerekir. Bu yüzden akşamları kısa koşu ve yürüyüşler yapılabilir. Söz konusu egzersizler ile kaslar ilkin kasılır arkasından gevşer.

• Az efor sarf edilen orta düzeydeki egzersizler yapılabilir.
• Kasları rahatlatmak gerekir.
• Yoga yapılabilir.

Yoga vücut ve zihni dinlendirirken bununla beraber zihin ve gövde içinde denge sağlar. Bununla beraber yoganın kan dolaşımını artırdığı bilinmektedir. Vücudun değişik bölgelerinde rahatlamaya sağlamaya destek sunar. Bununla beraber stres yönetimi sağlar ve gerilimi alır.

4. Uykusuzluk için ne yapılmalı: Kilo vermek

Bilhassa uyku apnesi sorununa karşı kilo vermek oldukça etkili bir cevap olacaktır.

• Uyku apnesi olduğunda hava kanallarında solunum düzgün olarak gerçekleşmez. Eğer şahıs kiloluysa baskı artacağı için nefes alıp vermede daha çok zorlanılabilir.
• Kilo vermek için egzersiz planlarının haricinde uygun rejim ve beslenme şekilleri de uygulanabilir.

5. Uykusuzluğa yol açan ilaçlar

Bir takım ilaçlar uykusuzluk benzer biçimde yan etkilere niçin olabilir. Bu yüzden şu yollar izlenmelidir:

• Uyku döngüsüne destek olmak için ilaç alımı durdurulmalıdır.
• Eğer devamlı kullanılan bir ilaç söz mevzusu ise uykusuz benzer biçimde yan tesirleri hakkında doktora danışılmalı, dengi başka bir ilaç verilmesi istenmelidir.

6. Jet Lag problemi

Seyahat esnasında süre algısının değişmesi olarak malum jet lag sorununu yaşayan kişilerde de uyku problemi görülebilir. Şu yollar denenmelidir:

• Uykulu hissedildiği anda uyunması gerekir. Uykuyu ertelememekte yarar olacaktır.
• Vücut yeni süre dilimleri için ayarlanmalı öncesinden uyku düzeni yavaş yavaş değiştirilmelidir.

7. Gece yarısı aperatiflerden uzak durulmalıdır

Yatmadan kısa süre ilkin bir şeyler atıştırmak uykusuzluğu tetikleyebilir. Doygunluk hissi uyumayı zorlaştıran bir etkendir. Bu yüzden şu mevzulara dikkat edilmelidir:

• Geceleri geç saatte yiyecek yenmemelidir.
• Yiyecek yendiğinde kan şekeri seviyelerinde artış olur. Bu da kişiyi uyanık meblağ.
• Kafeinli içeceklerin alımı azaltılmalıdır.

Kafeinli içeceklerin azaltılması ile bir takım etkisinde bırakır yaratabilir:

• Uykuya daha kolay dalınır.
• Sıvı kaybı engellenir ve gece süresince susama problemi ortadan kalkar.
• Kafein benzer biçimde alkol içeren içeceklere de sınır getirilmelidir.

8. Bir takım yöntemler denenebilir

Uykuya destek olmak için rahatlatıcı bir müzik dinlenebilir. Bununla beraber uyunan odanın karanlık ve sessiz olması da önemlidir.

9. Nikotinden kaçınmak gerekir

Sigara içilmesi uyarıcı tesir yaratacağı için uykunun kaçmasına niçin olabilir. Bu yüzden sigara bilhassa yatmadan minimum 2 saat önceye kadar içilmemelidir.

Tütünün sinir sistemi için bir uyarıcı olarak çalışmış olduğu bilinmektedir. Bu yüzden:

• Yatmadan ilkin sigara içilmemelidir.
• Sigara dumanının olduğu ortamlarda bulunulmamalıdır.

10. Demir alımı önemlidir

Bilhassa huzursuz bacak sendromu benzer biçimde uyku bozukluklarında demir alımı artırılmalıdır. Bu yüzden şu yollar denenebilir:

• Ispanak tüketilmelidir.
• Kırmızı et tüketimi artırılmalıdır.
• E vitamini eksikliğini gidermek için E vitamini içeren gıdalar tüketilebilir.

11. Uyunan odaya dikkat edilmelidir

Rahat ve rahat bir odada uyumak önemlidir.

• Yüksek sesle tv izlerken uyuya kalınmamalıdır. Ses uykunun bölünmesine niçin olabilir.
• Eğer uyurken müzik dinleniyorsa kısık sesle ve rahatlatıcı parçalar seçilmelidir. Yüksek sesle müzik dinlemek de uyku bozukluğuna niçin olabilir. Aynı şekilde yüksek sesle konuşulan bir ortamda da uyunmamalıdır.
• Yatak ve yastık ne çok sert ne de çok yumuşak olmalıdır. Ortopedik ürünler kullanılabilir.

12. Tertipli uyku düzeni

Tertipli bir uyku düzeni ile uykusuzluk benzer biçimde sorunlara çare bulunabilir. Her gün minimum sekiz saat uyumak gerekmektedir. Bununla birlikte çok geç saatlerde yatılmamalı sabahları erken saatte uyanılmalıdır.

13. Çocuklarda uykusuzluk için

Çocuklarda uyku problemi var ise bir takım ritüeller çocuğun uykuya dalmasına destek olabilir:

• Sıcak bir banyo yaptırılmalıdır.
• Masal okunabilir.
• Hafifçe tonlarda müzik dinletilebilir.

Biyolojik saat ve uykuyu düzene sokan hormonlar vardır. Bu hormonların üretilmesinin artırılması için uyku getiren çaylar denenebilir.
Uykusuzluğa iyi gelen nebat çayları:

• Papatya çayı
• Rezene çayı
• Çarkıfelek çayı
• Şerbetçiotu çayı
• Kedi otu çayı
• Limon otu çayı
• Melisa çayı
• Oğul otu çayı
• Acem otu çayı

Uyku bozuklukları disiplinli bir sıhhat problemi benzer biçimde görünmese de kişinin günlük yaşamını etkileyebilir ve başka hastalıkların oluşmasına niçin olabilir. Bu yüzden uyku probleminin kesinlikle çözülmesi gerekir. Düzensiz uyku ya da uykusuzluk gün süresince bitkinlik ve konsantrasyon bozukluğuna niçin olarak iş yaşamı ve toplumsal yaşamı da etkisinde bırakır. Eğer uyku bozukluklarına dair herhangi bir emare görülüyorsa tabii yöntemlerin denenmesinin yanı sıra bir doktora danışılması önerilir.

: Sıhhat İpuçları

• 
  Kekemelik ve Tedavi Sistemleri,metotları


• 
  Tedavi Sistemleri,metotları


• 
  Yüzdeki biçim bozuklukları niçin olur, iyi mi tedavi edilir?