VİYOL (fr. viole; esk. provence dili viola' dan). 1. Saplarında perdeler bulunan ve sürtülerek çalınan telli çalgıların tümü. (...
VİYOL (fr. viole; esk. provence dili viola' dan).
1. Saplarında perdeler bulunan ve sürtülerek çalınan telli çalgıların tümü. (Bk. ansikl. böl.)
2. Aşk viyolu (viola d'amore), viyol biçiminde olmasına karşın keman ailesine giren sürtme telli çalgı. (Viyolda bağırsaktan yapılmış altı ya da yedi çalgı teli ile bunların altında yer alan ve aynı tona akortlanmış aynı sayıda metal sempatik tel vardır. Aşk viyolü omuzda çalınır. Özellikle Almanya ve Avusturya'da çok tutulmuştur.) || Kol viyolu (Viola da braccio), kolla desteklenerek omuzda çalınan viyol. || Bacak viyolu (viola da gamba), bacakların üstünde ya da arasında çalınan viyol.
*ANSİKL. Avrupa'da XV. yy.'ın sonlarında ortaya çıkan viyol XVIII. yy.'ın yarısına kadar kullanıldı. Kol viyolleri XV. ve XVI. yy.'larda keman ailesi ile karıştırıldı.
Biçim değiştiren viyol teknesinin üst bölümü kesik bir köşeyle biter, dip kişmiş ise düzdür. Yüksek yanlıkları, düşük bir sırtı; bombeli bir göğsü; genellikle "c†biçiminde göğüs delikleri; (çoksesli icraları kolaylaştıran) geniş ve yassı bir sapı; oymalı bir salyangoz ya da yontulmuş bir kadın ya da hayvan başıyla biten bir burguluğu vardır, iç yapısı oldukça hafiftir; köşeleri, çoğu zaman da takozları yoktur. Bu özelliği, perdeliklerin ve hafif bir yayın da yardımıyla çok net bi ses çıkarmasını sağlar.
Viyolün boyları değişik olmuştur: tiz, alto, tenor, bas, kontrabas. Dörtlü aralık üstünden akortlanan altı telinin ortasında bir de majör üçlü aralık vardır. En büyük viyol yapımcıları İngiltere'de John Rose, Henry Jaye ve Barak Norman, Fransa'da Nicolas Bertrand, Almanya'da Jacobus Stainer ve Joachim Tielke'dir. XVII. yy.'ın sonunda fransız virtüozları bas viyole yedinci bir tel eklediler, bu da XVIII. yy. ortalarına kadar en çok yeğlenen solo çalgı oldu.
XVIII. yy.'da tiz üst dörtlü aralığına akortlanan daha küçük bir viyol türü, yarım yüzyıl boyunca Fransa sarayındaki kadınlar arasında çok tutuldu.
1. Saplarında perdeler bulunan ve sürtülerek çalınan telli çalgıların tümü. (Bk. ansikl. böl.)
2. Aşk viyolu (viola d'amore), viyol biçiminde olmasına karşın keman ailesine giren sürtme telli çalgı. (Viyolda bağırsaktan yapılmış altı ya da yedi çalgı teli ile bunların altında yer alan ve aynı tona akortlanmış aynı sayıda metal sempatik tel vardır. Aşk viyolü omuzda çalınır. Özellikle Almanya ve Avusturya'da çok tutulmuştur.) || Kol viyolu (Viola da braccio), kolla desteklenerek omuzda çalınan viyol. || Bacak viyolu (viola da gamba), bacakların üstünde ya da arasında çalınan viyol.
*ANSİKL. Avrupa'da XV. yy.'ın sonlarında ortaya çıkan viyol XVIII. yy.'ın yarısına kadar kullanıldı. Kol viyolleri XV. ve XVI. yy.'larda keman ailesi ile karıştırıldı.
Biçim değiştiren viyol teknesinin üst bölümü kesik bir köşeyle biter, dip kişmiş ise düzdür. Yüksek yanlıkları, düşük bir sırtı; bombeli bir göğsü; genellikle "c†biçiminde göğüs delikleri; (çoksesli icraları kolaylaştıran) geniş ve yassı bir sapı; oymalı bir salyangoz ya da yontulmuş bir kadın ya da hayvan başıyla biten bir burguluğu vardır, iç yapısı oldukça hafiftir; köşeleri, çoğu zaman da takozları yoktur. Bu özelliği, perdeliklerin ve hafif bir yayın da yardımıyla çok net bi ses çıkarmasını sağlar.
Viyolün boyları değişik olmuştur: tiz, alto, tenor, bas, kontrabas. Dörtlü aralık üstünden akortlanan altı telinin ortasında bir de majör üçlü aralık vardır. En büyük viyol yapımcıları İngiltere'de John Rose, Henry Jaye ve Barak Norman, Fransa'da Nicolas Bertrand, Almanya'da Jacobus Stainer ve Joachim Tielke'dir. XVII. yy.'ın sonunda fransız virtüozları bas viyole yedinci bir tel eklediler, bu da XVIII. yy. ortalarına kadar en çok yeğlenen solo çalgı oldu.
XVIII. yy.'da tiz üst dörtlü aralığına akortlanan daha küçük bir viyol türü, yarım yüzyıl boyunca Fransa sarayındaki kadınlar arasında çok tutuldu.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR