YOSUNLAR a. Karayosunları, bataklık yosunları ve ciğeryosunları gibi karada ya da kısmen suda yaşayan, yapraklı ya da yaprağımsı uz...
YOSUNLAR a. Karayosunları, bataklık yosunları ve ciğeryosunları gibi karada ya da kısmen suda yaşayan, yapraklı ya da yaprağımsı uzantılı, köksüz ve damarsız bitkiler şubesi. (Bil. a. Bryophyta.)
*Ansİkl. Yosunların birliği üreme ve gelişmelerindeki benzerliğe dayanır. Bu birliğin başlıca özelliği büyüme ve gelişme çevriminin art arda, almaşık olarak bir gametlibitki ve bir sporlubitki evresinden geçmesidir.
1. Haploit gametlibitki evresi. Eğer koşullar uygunsa, spor çimlenir, ipliksi ya da lamelimsi bir protonema verir, bunun üzerinde klorofilli ve yapraklı bir sap ya da bir tal gelişir. Yapraklı sap (ya da tal) yeterince geliştiğinde, sap hücrelerinden bazıları erkek organları (anteridi), dişi organları ya da her ikisini oluşturur. Anteridide oluşan anterozoit, örneğin ince bir tabaka halindeki yağmur suyu içinde yüzerek arkegona ulaşır, onun boynundan geçer ve hücre-yumurtayı (oosfer) döller. Erkek ve dişi çekirdeklerin kaynaşmasından sonra bir döllenmiş yumurta (zigot) oluşur.
2. Diploıt sporlubitki evresi. Döllenmiş yumurta bölünür ve gametlibitkinin üstünde asalak yaşayan bir sporogon durumuna gelir. Sporogonun bir sapçığı (kıl) ve bir kapsülü (sporkesesi) vardır. Bir kromozom indirgenmesi sonucunda sporlar kapsülün içinde meydana gelir; kapsül açılıp da sporlar salıverilince yere düşer orada çimlenirler ve böylece üreme çevrimi tamamlanır. Yosunlar damarsız oluşlarıyla eğreltilerden ayrılırlar. Onların yapraklı saplan gametlibitki evresidir ve büyük üstünlük taşır.
Bu bitkiler taldan ya da yapraklı saptan ayrılan ve yeni bireyler veren tomurcuklarla, tohumsuz olarak çoğalırlar (doğal çelikleme).
*Ansİkl. Yosunların birliği üreme ve gelişmelerindeki benzerliğe dayanır. Bu birliğin başlıca özelliği büyüme ve gelişme çevriminin art arda, almaşık olarak bir gametlibitki ve bir sporlubitki evresinden geçmesidir.
1. Haploit gametlibitki evresi. Eğer koşullar uygunsa, spor çimlenir, ipliksi ya da lamelimsi bir protonema verir, bunun üzerinde klorofilli ve yapraklı bir sap ya da bir tal gelişir. Yapraklı sap (ya da tal) yeterince geliştiğinde, sap hücrelerinden bazıları erkek organları (anteridi), dişi organları ya da her ikisini oluşturur. Anteridide oluşan anterozoit, örneğin ince bir tabaka halindeki yağmur suyu içinde yüzerek arkegona ulaşır, onun boynundan geçer ve hücre-yumurtayı (oosfer) döller. Erkek ve dişi çekirdeklerin kaynaşmasından sonra bir döllenmiş yumurta (zigot) oluşur.
2. Diploıt sporlubitki evresi. Döllenmiş yumurta bölünür ve gametlibitkinin üstünde asalak yaşayan bir sporogon durumuna gelir. Sporogonun bir sapçığı (kıl) ve bir kapsülü (sporkesesi) vardır. Bir kromozom indirgenmesi sonucunda sporlar kapsülün içinde meydana gelir; kapsül açılıp da sporlar salıverilince yere düşer orada çimlenirler ve böylece üreme çevrimi tamamlanır. Yosunlar damarsız oluşlarıyla eğreltilerden ayrılırlar. Onların yapraklı saplan gametlibitki evresidir ve büyük üstünlük taşır.
Bu bitkiler taldan ya da yapraklı saptan ayrılan ve yeni bireyler veren tomurcuklarla, tohumsuz olarak çoğalırlar (doğal çelikleme).
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR