Akarsu biriktirmesi ile oluşan yer şekillerinden deltalar, birikinti ovaları, birikinti konileri ile ilgili olarak genel bilgilerin özetleme...
Akarsu biriktirmesi ile oluşan yer şekillerinden deltalar, birikinti ovaları, birikinti konileri ile ilgili olarak genel bilgilerin özetlemek gerekirse verildiği yazımız.
AKARSU BİRİKTİRMESİYLE OLUŞAN YERŞEKİLLERİ
Bir akarsuyun gücü azalırsa ya da yükü artarsa sürüklediği maddeleri bundan böyle taşıyamaz ve çökeltir. Bu çökelme sonucu türlü şekiller oluşur.
Akarsu biriktirmesi sonucu oluşan başlıca şekiller : Deltalar, birikinti konileri, dağ eteği ovalan, dağ içi ve taban seviyesi ovalan ile sekiler’dir.
1. Deltalar
Delta terimi, Yunancada A (delta) harfinden alınarak yaygınlaşmış bir addır. Söz konusu ovalar biçim olarak çoğu zaman üçgene benzediklerinden bu adla anılır olmuşlardır.
Deltalar, deniz ya da göl kıyılarında meydana gelirler, akarsuyun, göl ya da denize ulaşmış olduğu yerde, taşımış olduğu alüvyonları biriktirmesi sonucu oluşurlar.
Deltalar,
• akarsuyun taşıma gücüne,
• göl ya da denizin derinliğine
• gel-git vakasının şiddetine
bakılırsa türlü büyüklüklerde olabilmektedir. Kıyılarımızda bir sürü delta ovası vardır. Buralar, bununla beraber çok verimli ziraat alanlarıdır.
Bir mekanda delta oluşabilmesi için ;
– Akarsuyun belirgin bir büyüklükte olması,
– Çok mil, kum vb. taşıması,
– Denizin çok derin olmaması,
– Denizde gelgit vakasının kuvvetli olmaması,
– Kıyı süresince kuvvetli akıntıların olmaması gerekir.
Yurdumuzda Çukurova, Bafra Ovası, Çarşamba Ovası delta ovalarının başlıcalarıdır.
2. Birikinti Ovaları
Çukur alanların alüvyonlarla kaplanmasıyla oluşan birikinti ovalarının başlıcaları dag içi, dag eteği ve taban seviyesi ovalarıdır.
Dağ içi Ovaları ; dağlık alanların iç kısımlarındaki az eğimli yerlerde, birikme sonucu oluşan ovalardır. Erzincan Ovası, Muş Ovası, Bolu Ovası, Amik Ovası …. söz konusu ovalardandır.
Akarsu ağızlarında, derinlemesine aşındırmanın sona erdiği yere taban seviyesi denir. Taban seviyesine yaklaşan akarsuyun hızı ve taşıma gücü azalır. Taşımış olduğu maddeleri biriktirerek geniş alüvyal ovalar oluşturur. Söz konusu ovalara taban seviyesi ovaları denir.
Dağ eteği Ovaları
Bir dağın yamacından aşağı inen akarsu ve sellenme sularının oluşturduğu birikinti konilerinin birleşmesi ile dağ eteği ovalan oluşur. Dag eteği ovaları, hafifçe dalgalı bir görünüme haizdir.
3. Birikinti Konileri
YORUMLAR