BDT - Bağımsız Devletler Topluluğu

Bağımsız Devletler Topluluğu Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının peşinden, Rusya'nın eski...

Bağımsız Devletler Topluluğu

Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının peşinden, Rusya'nın eski tesir alanını tekrardan kazanma amacının ağırlıklı olarak hissedildiği bir süreçte, 21 Aralık 1991 senesinde (Alma-Ata Zirvesi) kurulmuştur. Katılımcı ülke sayısı 12 olan Topluluğa Baltık Cumhuriyetleri ve Türkmenistan (25 Ağustos 2005'ten bu yana tam üye değildir) hariç, tüm eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri üye mevcuttur. üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Ak Rusya, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna'dır.
BDT pazarı ortalama 240 milyonluk nüfusu ile dünyanın en büyük pazarları içinde yer almıştır.

Bağımsız Devletler Topluluğu üyeleri

• Azerbaycan
• Ak Rusya
• Ermenistan
• Gürcistan
  
• Kazakistan
• Kırgızistan
• Moldova
• Özbekistan
• Rusya
• Tacikistan
• Ukrayna
• Türkmenistan

BDT İçerisindeki Bir takım Mühim Oluşumlar

BDT'ye üyesi ülkelerin, çok yönlü işbirliğine yaklaşım farklıları ve gündemlerindeki sorunlara bölgesel cevap arayışları şeklinde nedenlerden dolayı, iştirakçilerin sayısı ve ortaklık açısından değişik bir takım devletlerarası oluşumlara gidilmiştir. Söz mevzusu oluşumlar:

Ortak Ekonomik Alan Anlaşması (OEA)

Ak Rusya, Kazakistan, Rusya ve Ukrayna içinde Ortak Ekonomik Alan Kurulmasına Dair Anlaşma anılan ülkelerin devlet başkanları tarafınca 19 Eylül 2003 tarihinde Yalta şehrinde imzalanmıştı. Söz mevzusu anlaşma üye ülkeler içinde serbet tecim bölgeleri kurulmasını, mal ve hizmet ticaretinde sınırlamaların kaldırılarak, ortak gümrük ve tecim politikaları uygulanmasını hedeflemektedir.

Avrasya Ekonomik Topluluğu (AET)

Ak Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan içinde gümrük birliğinin sağlanmasını takiben ortak ekonomik alanın kurulmasını hedef alınmıştr. Topluluğu kurum anlaşması 10 Ekim 2000 tarihinde imzalanmış, Mayıs 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mayıs 2002 tarihinde Moldova ve Ukrayna, Nisan 2003'te ise Ermenistan AET'ye gözlemci olarak katılmışlardır. Entegrasyon Komitesi Rusya'nın başkenti Moskova'da ve Kazakistan'ın Almatı şehrinde etkenlik göstermektedir. Mayıs 2002 tarihinde AET Devletlerarası Konseyi tarafınca alınan karar gereğince (DTÖ'ye üye olan Kırgızistan hariç olmak suretiyle) Topluluk üyeleri devlet başkanları seviyesinde Dünya Tecim Örgütüne katılım mevzularını koordine etmektedirler. AET'nin faaliyetlerinin iyileştirmesi ile ilgili güncel mevzuları ele alan 27 Nisan 2003 tarihindeki AET Duşanbe Zirvesinde onaylanan Avrasya Ekonomik Topluluğun 2003-2006 yılları için öncelikli geliştirme programı uyarınca enerji, ulaştırma, ziraat şeklinde gerçek sektör işbirliğinin hızlandırılmasını hedef alınan mevzular içinde mevcuttur.

BDT'nin Organları

• Devlet Başkanları Konseyi
• Parlamentolararası Asamble
• Dışişleri Bakanları Konseyi
• Ekonomik Konsey
• İcra Komitesi
• Müdafa Bakanları Konseyi
• Sınır Muhafız Komutanları Konseyi
• Antiterör Merkezi
• Devletlerarası Banka
• Devletlerarası İstatistik Komitesi
• İşbirliği Komiteleri

• 
  Peygamber Efendimiz Erdemliler Topluluğu'na niçin iştirak etmiştir?


• 
  İngiliz Milletler Topluluğu ve İngiliz Milletler Topluluğu Zamanı


• 
  1. Dünya Savaşı sonrası kaç bağımsız devlet vardı, bugün kaç bağımsız devlet vardır?

Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)

SSCB'nin dağılmasından sonrasında 21 Aralık 1991 tarihinde 11 cumhuriyetin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş siyasal bir birliktir. Bu birliğe kurum aşamasında katılan devletler Azerbaycan, Belarus, Ermenistan, Moldova, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan, Rusya ve Ukrayna'dır. BDT'ye 1993 senesinde katılmış olan Gürcistan, Rusya ile aralarındaki Cenup Osetya savaşı sebebiyle 2008 senesinde topluluktan ayrılmıştır. Şu an gözlemci ülke statüsünde olan Türkmenistan ise BDT'den 2005 senesinde ayrılmıştır.

Bağımsız Devletler Topluluğunun temel amacının siyasal birlik bulunduğunu belirtmiştir. fakat vakit geçtikçe üye ülkeler içinde ekonomik iş birliği yapılmak suretiyle ekonomik bir özellik de kazanmıştır.


Günümüzde BDT, mühim bir güç merkezi durumundadır. Zira yeryüzündeki toplam tabii ların %25'ine haizdir.

Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)

Sovyet Toplumcu Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) dağılması üstüne, Baltık cumhuriyetleri ile Gürcistan dışındaki eski Sovyet cumhuriyetlerinin 1991 sonunda oluşturduğu siyasal birlik. Iyi mi bir yapıya kavuşacağı hemen hemen (1992) açıklık kazanmamıştır.


18 Ağustos 1991'deki başarısız darbe girişimi SSCB'nin çözülme sürecini hızlandırdı. Eylül 1991'de üç Baltık cumhuriyeti (Estonya, Letonya ve Litvanya) bağımsızlıklarını duyuru ettiler. Bu cumhuriyetleri 1 Aralık'ta Ukrayna izledi. Peşinden, üç Slav cumhuriyeti (Rusya, Ukrayna ve Ak Rusya) Brest'te bir araya gelmiş olarak SSCB'nin varlığının sona erdiğini ve merkezi Ak Rusya'nın başkenti Minsk'te olan Bağımsız Devletler Topluluğu'nun kurulduğunu açıkladılar.


İzleyen günlerde SSCB'den geriye kalmış 12 cumhuriyetten 11'i BDT'ye katıldı ve 21 Aralık'ta Kazakistan'ın başkenti Alma Ata'da toplanarak yeni birliği biçimlendiren anlaşmaları imzaladı. BDT haricinde kalan tek cumhuriyet, iç karışıklıkların sürdüğü Gürcistan'dı. SSCB başkanı Mihail Gorbaçov'un 25 Aralık'ta çekilme etmesinden bigün sonrasında da SSCB Yüksek Sovyeti kendini dağıttı. Halk Cephesi'nin iktidara gelmesinden sonrasında Azerbaycan BDT'den ayrıldı. Eylül 1993'te ise Gürcistan ve Azerbaycan BDT'ye katıldı.


BDT eski SSCB'nin tek mirasçısı olabilecek bir güç şeklinde değerlendirilmekle beraber, cumhuriyetler arasındaki problemler bu mevzuda ağırbaşlı kuşkular uyandırmaktadır. Bu sorunların başlangıcında eski SSCB'nin elindeki nükleer ve konvansiyonel silahlar ile cephaneliklerin cumhuriyetler içinde iyi mi paylaştırılacağı gelmektedir. BDT üyeleri içinde imzalanan bir anlaşmayla Rusya, Ukrayna, Ak Rusya ve Kazakistan'da bulunan nükleer silahların denetimi yeni oluşturulan Devlet Başkanları Konseyi'ne bırakıldı. Ukrayna ve Moldova merkezden bağımsız yeni birer ordu oluşturmayı planlıyordu. Rusya ve diğeri yedi cumhuriyet ise merkeze bağlı eski silahlı kuvvetlerini korumaya, ama bir taraftan da mahalli ulusal birlikler yapmaya karar verdiler.


BDT'yi oluşturan cumhuriyetler arasındaki, kökleri geçmişte yatan anlaşmazlıklar sebebiyle, kurulan birliğin uzun ömürlü olmayacağı görüşü yaygındır. Nitekim, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ problemi açık çatışmaya dönüşmüştür. Bununla birlikte, Karadeniz'deki eski Sovyet filosunun Rusya'nın mı, yoksa Ukrayna'nın mı denetiminde olacağı cevap bekleyen sorunların başlangıcında gelmektedir.

: Ana Britannica

• 
  Peygamber Efendimiz Erdemliler Topluluğu'na niçin iştirak etmiştir?


• 
  İngiliz Milletler Topluluğu ve İngiliz Milletler Topluluğu Zamanı


• 
  1. Dünya Savaşı sonrası kaç bağımsız devlet vardı, bugün kaç bağımsız devlet vardır?

Kaynak:msxlabs.org