Beyzbol nasıl bir oyundur? Beyzbol oyununun kuralları, saha ölçüleri, kullanılan malzemeler, beyzbol hakkında bilgi. Beyzbol Belli bir mes...
Beyzbol nasıl bir oyundur? Beyzbol oyununun kuralları, saha ölçüleri, kullanılan malzemeler, beyzbol hakkında bilgi.
Beyzbol
Belli bir mesafeden atılan özel bir topa, özel olarak tasarlanmış bir sopayla vurup kazıklarla belirlenmiş bir yolu koşarak, vurulan topu yakalayıp sayı kalesindeki takım arkadaşlarına aktarmaya çalışan rakipten önce ulaşmaya dayanan bir spordur.
Bir strateji oyunu olarak sonsuz değişiklikler yapılabilen beyzbol oyununda, aynı takımın üyeleri olan top atıcı ve yakalayıcılar, rakip takımın üyesi olan topa vuran kişiyi oyun dışı bırakmaya, vurucu da oyun dışı kalmasını gerektirecek pozisyonlara fırsat vermeden yolu aşıp kaleye ulaşarak sayı kazanmaya çalışır.
Beyzboldan türeyen, softbol ve rounders olarak adlandırılan iki oyun daha vardır.
OYUN ALANI
Oyun alanı iç ve dış alanlar olarak ikiye ayrılır. Oyunun merkezi kare biçiminde ortaya çizilmiş olan iç alandır (infield). Dış alan (outfield) ise iki sınır çizgisi uzatılarak elde edilen ve iç alanın dışında kalan bölümdür, iç alanı oluşturan karenin üç köşesi kale (base) olarak adlandırılır. Kalelerde yelken bezinden yapılmış yere bağlı minderler bulunur.
Kalelerin birbirinden uzaklığı 27,4 m’dir. Bu üç kale dışında, 4. köşede bulunan kale “sayı kalesi” olarak adlandırılır. Sayı kalesi beyaz kauçuktan, beş yüzlü bir plâkadır. Top fırlatıcıya bakan kenarı 43 cm, iki yanı 22 cm, iki arka kenarı ise ceza çizgileri üstünde ve her biri 30 cm’dir. Karenin ortasında, 18.4 m uzaklıkta, top fırlatanın durduğu yerde, yaklaşık 40 cm yükseklikte bir düzlük vardır ve fırlatıcı topu bunun üzerinden fırlatır. Bu düzlüğün çevresi ve dış alan çimle kaplıdır. Kale aralarındaki yolların 6 metrelik çevresi ise koşan oyuncunun kayarak kaleye değmesine olanak sağlamak amacıyla topraklanmıştır. Dış alan 3 m yüksekliğinde bir çitle çevrili, çim kaplı geniş bir alandır. Oyun alanının sınırlarını belirleyen sol ve sağ ceza çizgileri arasındaki uzaklık 100 m’dir.
Alandaki en uzun mesafe 140 m olup sayı kalesi ile tam karşısındaki sınır çizgisi arasında yer alır. Ceza alanı, iki ceza çizgisinin dışında kalan alandır. Dış alan oyuncuları ceza alanına giden toplan yakalamak için girebilirler, ama bu alan dar olduğu ve hemen yanında izleyici yerleri bulunduğu için pek kullanılmaz.
Oyun alanı çim olabileceği gibi, yapay malzemeyle de kaplı olabilir. Yapay zemin, her zaman oynanmaya hazır oluşu nedeniyle modern sahalarda tercih edilmektedir.
KULLANILAN MALZEMELER
Temel malzemeler sopa, top ve eldivendir. Rakip oyuncuların birbirinden ayrılabilmesi için takımlar farklı renklerde formalar giyerler. Güvenlik için vurucu ve tutucular özel başlıklar kullanırlar. Sopa, tümüyle yuvarlatılmış tahtadan, genellikle dişbudak ağacından yapılır. Boyu 1.06 metre, çapı ise 7 cm’dir. Sıkıca kavranabilmesi amacıyla sap kısmında çap daraltılmıştır.
Eldivenler deriden, kuş yuvası şeklinde ve parmak araları topu rahat yakalamak için esnek perdeli olarak yapılmıştır. Top beyaz ve serttir. Ortası mantar, dışı ise yün ipliği ve at derisinden yapılır. Çevresi yaklaşık 22.5-23 cm, ağırlığı 142-149 gr arasındadır.
Vurucunun mantardan yapılmış güneş şapkası, yakalayıcının ise yüz ve göğüs koruyucusu, yakalama eldiveni, dizlik ve incik kemiği koruyucusu vardır. Doğal çim sahada özel çivili ayakkabılar, yapay zeminde ise lâstik tabanlı spor ayakkabılar tercih edilmektedir.
KURALLAR
Dokuz sayısının beyzbolda özel bir yeri vardır. Takımlar 9 değişik nitelikteki 9 asil oyuncu ve yedek oyunculardan oluşur. Her takıma oyun boyunca 9 kez vuruş hakkı (inning) tanınır. 9 devre sonunda berabere kalınırsa, kazananı belirlemek için ek vuruş hakları verilir. Oyuna konuk başlar.
Oyuncuların takımdaki görevlerine göre değişik adları vardır. Topu fırlatana “atıcı” (pitcher), karşılayana “vurucu” (catcher) denir. Her pozisyona özel yetenekleri olan oyuncular konulur. Vurucuların hangi atışlara vurulması, hangilerine vurulmaması gerektiğine çok çabuk karar vermesi gerekir. Alandaki üç kalede duran oyuncular “baseman” adını alırlar.
Saha dışında soldaki oyuncu “sol fielder”, sağdaki oyuncu ise “sağ fielder” olarak adlandırılır.
Her tur bir sayıdır. Sayı yapabilmek için, topa vuran oyuncu bütün kaleleri dolaşmak zorundadır. Topa vuracak oyuncu sayı kalesinde durur ve top fırlatanın topu atmasını bekler. Top, kol arkaya doğru bükülüp, güç alınmak suretiyle atılır. Atıcının topu vurucuya atması için kaleye doğru bir adım atması yeterlidir. Vurucunun arkasında duran hakem, atılan topun; vurulabilir ve geçerli bir atış mı (strike), yoksa aşağı ya da yukarıya doğru kötü kullanılmış bir atış mı olduğuna karar verir. Dört kez üst üste kötü atılmış top, atışı karşılayacak olan vurucunun otomatik olarak ilk kaleye yürümesine neden olur.
Vurucu sopasıyla vuruş yapabilirse birinci kaleye ve zaman kalırsa diğer kalelere doğru koşar. Koşarak birinci kaleye gelindiğinde bu başarılı vuruş tek (single), ikinci kaleye gelindiğinde çift (double: two-base hit), üçüncü kaleye ulaşıldığında ise üçlü (triple: three-base hit) olarak adlandırılır. Bir vuruşta bütün kaleleri dolaşıp tekrar sayı kalesine ulaşıldığında ise buna sayı turu (home run) denir. Çitleri aşan bir vuruş yapıldığında otomatik olarak bir sayı turu kazanılır. Ancak vurucu yine de koşarak bütün kaleleri dolaşmalı ve kazandığı sayıyı belirtmelidir. Savunma oyuncuları, hücum oyuncularını üç ayrı durumda oyun dışı bırakabilirler:
1. Iska (Struck out): Her vurucunun oyun dışı kalmadan üç ıska hakkı vardır. Eğer bir atışta top oyuncunun koltuk altı ile dizi hizası arasından geçmişse ya da vurucu sopasını sallamasına rağmen vuramamışsa, hakem tarafından ıska olarak değerlendirilir.
2. Yakalama (Caught): Vurucu topa vurarak havaya dikmiş ve bu top savunma oyuncuları tarafından yere düşmeden yakalanmışsa, vurucu oyun dışı kalır.
3. Kale dışı (Off base): Eğer iki kale arasında koşarken savunma tarafından yakalanmış olan top savunma oyuncusuna gelirse, koşan oyuncu oyun dışı kalır. Savunma oyuncusunun koşarken topu üzerine değdirdiği oyuncu da oyun dışı kalır.
Üç oyuncusu oyun dışı kalan takım, kaledeki oyuncuların sayısına bakılmaksızın hücum hakkını kaybeder ve savunmaya geçer, iki takımın 3 oyuncusu oyun dışı kaldığında bir devre sona erer. Hücum vuruşu savunma yapmaktan daha zordur, iyi bir vurucu her on denemenin ancak üçünde kaleye gidişi sağlayabilecek bir vuruş yapar. Bu nedenle oyun boyunca elde edilen sayılar pek yüksek olmaz. Atıcının hile yapmasını önlemek için topu herhangi bir şey ile silmesine izin verilmez. Topu sürterek kayganlaşmasına neden olunabileceğinden formayla ter silmek de yasaktır.
Top yakalayıcılar (fielders) iki grupta toplanır: iç alan yakalayıcıları ve dış alan yakalayıcıları. iç alan yakalayıcıları kale çevresinde dururlar. Dış alan yakalayıcılarının havaya vurulan topları dış alanın boşluklarına düşmeden yakalayabilmeleri önemlidir. Top tutucu (catcher), fırlatanın attığı her topu tutmak ve fırlatıcıya her seferinde topu atması gereken noktayı gizli işaretlerle göstermek durumundadır.
YORUMLAR