Bilardo nedir, iyi mi bir spordur? Bilardonun özellikleri, kullanılan malzemeler, bilardo teknikleri, disiplinleri hakkında bilgi. BİLARDO ...
Bilardo nedir, iyi mi bir spordur? Bilardonun özellikleri, kullanılan malzemeler, bilardo teknikleri, disiplinleri hakkında bilgi.
BİLARDO
Çoğu zaman iki şahıs içinde, kapalı salonlarda çuha kaplı ve dört tarafı bantlarla çevrili masalar üstünde, istekalar ve toplar yardımıyla belli başlı disiplinlerde oynananan spor dalıdır.
Bilârdo çok ileri yaşlarda (60-70) dahi başlanabilen, hatta dünya şampiyonu olunabilen nadir sporlardandır.
KULLANILAN MALZEMELER
Bilârdo oyununun malzemeleri masa, isteka ve toplardır. Bilârdo masası, etrafı kauçuk ve çoğu zaman üç parçadan oluşan dikdörtgen şeklinde mermer bir zeminden oluşur. Bu bantlar ve mermer, yeşil ya da mavi renklerde, kaliteli bir çuha ile kaplanır.
Çuha ne denli kaliteli olursa, topların hareketleri de o oranda kontrollü olur. Masanın boyutları disiplinlere nazaran değişmekle beraber, boyu daima eninin iki katıdır; 105×210, 152×305, 122×244 benzer biçimde. Masanın zeminden yüksekliği 0,80 m’dir. Bilardo masasının düz olması çok önemlidir. Masadaki çok küçük bir eğim dahi topların hareketlerinde beklenmeyen sonuçlar doğurur.
Bilârdo masalarının kauçuktan yapılmış bantlarla oluşturulan iç havuz ölçüleri, turnuva masalarında 142×284 santimetre’dir. Karambol ismi verilen Fransız bilârdosu deliksiz masada, delikli bilârdo oyunları ise her köşesinde ve uzun kenarların ortasında altı deliği’bulunan masada oynanır.
İsteka, sopa kısmı dişbudaktan, sapı da ağırlık ve denge sağlaması için abanozdan meydana getirilen konik değnektir. Boyu ortalama omuz yüksekliğinde, ağırlığı 450 gr. dolayındadır, istekanın ucuna bir ten parçası takılır ve vuruşların isabetli olması için bu deriye tebeşir sürülür. Bilardo minimum 3 top ile oynanır. Topların çapı 61,5 mm’dir. Şimal ABD bilârdosunda ise çap 54-57 mm’dir.
BİLÂRDO DİSİPLİNLERİ
Bilârdo oyunları delikli ve deliksiz olmak suretiyle iki başlıkta toplanır. Deliksiz oyunda (Fransız bilârdosu) disiplinler; karambol cadre 47/1, cadre 47/2, cadre 71/2, tek bant, üç bant ve artistik olarak düzenlenmiştir.
Bununla birlikte deliksiz oyunda; 5 pinli bilârdo, Grazian ve pin karambolü disiplinlerine ayrılan deliksiz italyan bilârdosu da yer alır. Delikli ya da pool bilârdoda disiplinler, 8 top, 9 top ve 14+1 olarak oynanır.
Snooker ve İngiliz karambolü de ingiltere’de yaygın ve popüler bilârdo disiplinleridir. Başka disiplinler delikli ve durağan pinli bilârdo, golf bilârdosu olarak adlandırılır.
Bunların haricinde aniden fazla disiplinle oynanan biatlon, triatlon ve poliatlon branşları vardır. Biatlon 3 band ve 5 pin bilârdo ile oynanır.
Triatlon 3 band, 5 pin bilârdo ve karambol disiplinlerinden herhangi birisi seçilerek oynanır. Poliatlon ise karambol disiplinlerinden 5’i ile oynanır.
FRANSIZ BİLARDOSU
Deliksiz bilârdo ya da 3 top disiplini olarak da tanınır. Vuruş meydana getirilen topun başka iki topa temas et-tirilmesiyle oynanan disiplindir. Bu oyunun ilk disiplinlerinden birisi olan karambolde yaşanmış olan gelişmeler, yeni vuruş tekniklerinin bulunması ve sayı elde etmede seri sistemlerin kullanılması kanalıyla başka disiplinlerin gelişmesine de niçin olmuştur.
Amerikalı Willie Hoppe’un geliştirdiği seri Amerikan tekniği ile karambol bilârdocular distansı 400’lük bir partiyi tek istekada açarak kapatabilme becerisi elde ettiler. “Aso” denilen başlama vuruşu ile oyuna başlanan bu teknikte, band destek olarak kullanılır ve kırmızı top banda yakın tutularak seri sürdürülür.
Karambol disiplini bilârdonun alfabesidir. Bu disiplinde topların vuruş noktaları ve top hareketleri minimum seviyede incelenerek ilk başlarda iyi bir temel oluşturulabilir. Bu şekilde karambol disiplini, daha ileri düzeyde kullanılacak olan malzemeyi ve platformu tanıma imkânı verir. Dünyanın tüm usta sporcularının kariyerlerine bakıldığında, hepsinin bilârdoya bu disiplini öğrenerek ve bu disiplinin tüm braşlarında başarı göstererek geliştikleri görülür. Zaman içinde sporcuların gösterdikleri üstün performans ve karambol disiplinin güçlük derecesindeki azalmalar “cadre” disiplinin gelişmesine yol açmıştır. Bu disiplin; cadre 47/1, cadre 47/2, cadre 71/2 olarak üçe ayrılır. Cadre 47/1 disiplini yeni tanışanlar seviyesinde 47/2 olarak oynanmaktadır. Bu disiplinde sporcu her sayı alışında kırmızıyı ya da rakibin topunu başka bir kısma taşımak zorundadır. Bu katogoride yarışmalar 250 sayı üstünden oynanır.
Cadre 71/ 2 disiplininde sporcu her bölümde bir sayı alabilir, ikinci sayıda kırmızı ya da başka ak toptan birisi bölüm dışına çıkmalıdır. Anker ve çizgi üstü kuralları 47/1 ve 47/2 disiplinlerinde olduğu gibidir. Her iki cadre türünde de turnuvalarda karambol disiplininde yer edinen kurallar tıpkı uygulanır. Kısa bantlarda oluşturulan karelerin kenar uzunluğu 47,333 santimetre’dir. Anker ismi verilen ve kenar uzunluğu 17,8 santimetre olan kareler haricinde masada 6 tane kare ve 2 tane dikdörtgen olmalıdır. Cadre 47/1 ve cadre 47/2 de 6 tane kare ve 3 tane dikdörtgen mevcuttur.
ÜÇ BANT
Semih Saygıner’in ve son dönemde yetişen oyucuların çabalarıyla Türkiye’de de yaygın olarak oynanan üç bant disiplini, dünyanın en zor ve en popüler disiplini olarak nitelendirilir. Bu disiplinde vuruş meydana getirilen top, her sayı için minimum üç banda temas etmek zorundadır. Bilârdo masası kenarındaki elmasların hesap noktası olarak kulllanıldığı bu disiplinde başarı göstermiş olabilmek için sporcunun; karot, brikol, falso, sırt, kleps, amorti, plâse benzer biçimde tüm vuruş ve sayı tekniklerini çok iyi kullanabilmesi gerekmektedir.
Bu disiplinde sporcular turnuva maçında 15 sayılık 3 set üstünden, maraton maçında ise 50 sayı üstünden yarışırlar.
SNOOKER
İngiliz bilârdosu olarak da bilinmektedir. Bu disiplin 360×183 santimetre boyutlarındaki en geniş masa ölçülerine haizdir. Masanın yerden yüksekliği 75-80 santimetre’dir. Masanın büyük olması sebebiyle sporcular uzanamadıkları vuruşları ratolarla gerçekleştirirler. 15 tane kırmızı, 6 tane renkli, 1 tane vuruş topu ve ak top olmak suretiyle 22 tane topla oynanır. Bilhassa İngiltere’de sponsorların ve medyanın sahiplendiği, ustalaşmış İlgi oldukça ilgi gören bir bilârdo dalıdır. Renkli toplar 2 puan, yeşil 3 puan, kahverengi 4 puan, mavi 5 puan, pembe 6 puan, siyah top İse 7 puandır. Oyun iki rakip içinde set sistemi ile oynanır; 5 set alan sporcu oyunu kazanır.
YORUMLAR