Orta Asya’da günümüzde Özbekistan sınırları içinde yer edinen Buhara şehrinin kısa tarihçesi. VI. yüzyılda GökTürk İmparatorluğuna dahil ol...
Orta Asya’da günümüzde Özbekistan sınırları içinde yer edinen Buhara şehrinin kısa tarihçesi.
VI. yüzyılda GökTürk İmparatorluğuna dahil olan kent, 674’ten 709’a kadar Araplar’ın hücumuna dayanmış, bu tarihte Araplar tarafınca işgal edilmiştir. İran asıllı Samanoğulları devleti kurulunca, Buhara bu devlete, merkez oldu. 999’da şehri ele geçirip Samanoğulları’na son veren Karahanlılar, bir çok yüzyıl sonrasında Buhara’da yine Türk hakimiyetini kurmuş oldular. Sonrasında Gazneliler’in ve Moğol Karahıtaylar’ın nüfuzuna giren kent, 1207’de Harzemşah Muhammet Tekeş tarafınca alındı, 10 şubat 1220’de Cengiz Han tarafınca işgal edilinceye kadar Harzemşah Türk İmparatorluğumda kaldı.
Cengizliler’in Çağatay kolu tarafınca yönetim edildi. Çağataylar’ı 1370’e doğru Büyük Timur ve halefleri takip etti. 1500’de şehri Özbek Türkleri’nin başına geçen Cengiz Han neslinden Şıbanoğulları hanedanı ele geçirdi. Sonradan hanedan değişmekle birlikte Buhara, 1920 yılına kadar bir Türk hanlığı şeklinde devam etti. Fakat 1868’den başlayarak Rusya’nın nüfuzuna geçti ve Rus hakimiyetini kabul etti. Son Türk hükümdarı Alim Han, 1921 şubatında Komünistler’den kaçarak Afganistan’a sığındı, Mangıt hanedanı ile birlikte Buhara devleti de bitmiş oldu. 1924’te Buhara Halk Cumhuriyeti de Ruslar tarafınca ilga edilip kent ve bölgesi kurulan Özbekistan Türk Cumhuriyetine bağlandı.
Buhara’nın şevket devri, İslam hâkimiyetinin ilk yüzyıllarıdır. Türkler devrinde, yakınındaki Semerkant merkez yapıldığı için, Buhara, önemini yitirmiştir. İslam hâkimiyetinin ilk çağlarında cihanın sayılı büyük şehirleri ve kültür merkezlerinden birisi haline gelen Buhara’dan, isimleri «Buharî» şeklinde biten bir çok ve pek mühim Arap, Fars ve Türk bilgini yetişmiştir ki, en büyükleri Buhari‘dir.
Günümüzde Buhara Özbekistan sınırları içinde özgür bir şehirdir.
YORUMLAR