Viyolonsel (ya da çello) (violoncello ya da cello), 16. yüzyıl'da ilk örnekleri fransa'da ortaya çıkan, esasen şekli hanım vücudunu...
Viyolonsel (ya da çello) (violoncello ya da cello), 16. yüzyıl'da ilk örnekleri fransa'da ortaya çıkan, esasen şekli hanım vücudunu çağrıştıran yaylı bir çalgıdır. Türü
Bu çalgının atası viola da gamba ismi verilen perdeli bir çalgıdır. Viyolonsel; keman, viyola ve kontrbas ile aynı ailedendir. Keman ile viyolonselin şekilleri büyük oranda birbirini andırsa da boyutları çok farklıdır. 'Viola de gamba' ismi verilen türü hariç perdesizdir.Özellikleri
--Viyolonsel ya da çello, keman ailesinden dört telli ve bas sesli bir çalgıdır.
--Karşıdan bakıldığında gövdesinin orta kısmına bulunan ve el yazısı ile 'f' harfini çağrıştıran 2 ses deliği vardır.
--Gösterim tellere teması ile titreşen tellerden çıkan ses, gövdenin içindeki havayı titreştirerek bu deliklerden geri döner.
--Viyolonsel "insan sesine en yakın" ses çıkaran müzik âletidir.Tellerinin isimleri
(Bastan Tize doğru) -do -sol -re -la görüldüğü suretiyle 5 li akort sistemi uygulanmaktadır. 7 pozisyon a kadar numaralandırılır. Daha sonrası 7. pozisyon ve de ilerisi olarak geçer.Akort ve çalınışı
Çalarken pus kısaca kafa parmak hariç geri kalan 4 parmak kullanılır. Başparmakta kullanılır. Parmaklar sırasıyla pus hariç 1. 2. 3. ve 4. parmaklar olarak adlandırılır. Başparmak, ilk başlangıçta pek kullanılmamakla birlikte teknik ilerledikçe müziğe dahil edilir. 7. pozisyon ve de ilerisinde daha doğrusu pus kullanılırsa 4. parmak kısaca serçe parmak nadiren kullanılır. 7. pozisyon ve ilerisinde pus daha sık kullanılır.
Viyolonsel, kulak dediğimiz kısımdan akort edilir büyük akortlar buradan yapılır. İnce ayar akortları fix dediğimiz ufak ****l parçalardan yapılır. Parmaklar, tuşe değilen siyah mıntıkaya konur. Köprüyle (eşik de denir) tuşenin arasındaki boşluktan arşe yardımıyla çalınır.Seslerin net çıkması için arşenin belli bir miktar sert bastırılması gerekir keman ve viyolaya bakılırsa çünkü viyolonselin telleri daha kalındır. Parçalara bakılırsa arada parmakla da çalınabilir. Arşe yerine sağ elimizle genel anlamda işaret parmağımızın ucuyla teli çekerek çalınır. (bu tekniğe pizzicato denir).Çello (Viyolonsel) Tarihçe
"16. yüzyılda ilk örnekleri fransa da ortaya çıkan bu çalgının şekli hanım vücudunu çağrıştırır. Ilk başlarda beş telli olarak meydana getirilen bu çalgı, önceleri orkestrada bas sesleri desteklemek için kullanılmıştır. Tek başına belirgin bir çalgı olarak ortaya çıkması ise 18, yüzyılda olmuştur. Viyolonsel "insan sesine en yakın" ses çıkaran müzik âletidir.
Günümüze kadar da kalabilen bir takım çellolar 1560 larda, İtalyan yapımcı Andrea Amati tarafınca yapılmışlardır. 18. yy sonlarına kadar çello ön planda olan bir enstrüman değildi ve müzikteki bas sesi vererek parçadaki boşlukları doldururdu. Ama, barok döneminde, Antonia Vivaldi ve Luigi Boccherini benzer biçimde besteciler yalnızca çello için suitler yazdılar. 19.yy gelindiğinde çello için konçerto ve benzeri eserler Johannes Brahms ve Antonin Dvorak benzer biçimde adlar tarafınca yazılmışlardı. 20. yy da da Sergei Prokofiev ve Dmitri Shostakovich benzer biçimde besteciler çello’nun olanaklarını keşfedip bir solo enstrüman olarak geliştirdiler.
YORUMLAR