Elektroliz, elektrik akımı yardımıyla, bir sıvı içinde çözünmüş kimyasal bileşiklerin ayrıştırılması işlemidir.Elektroliz işlemi, elektroliz...
Elektroliz, elektrik akımı yardımıyla, bir sıvı içinde çözünmüş kimyasal bileşiklerin ayrıştırılması işlemidir.Elektroliz işlemi, elektroliz kabı ya da tankı denen bir aygıt içinde uygulanır. Bu aygıt, çözünerek artı ve eksi yüklü iyonlara ayrılmış bir bileşiğin (Elektrolit) içine birbirine değmeyecek şekilde daldırılmış iki elektrottan oluşur. Elektrotlar bir akım kaynağına bağlandığında meydana gelen gerilim (elektriki alan), iyonları karşıt yüklü elektroda (kutup) doğru hareket ettirir. Karşıt kutupta yükünü dengeleyen atom ya da moleküller elektrotta çökelir ya da elektrolit içindeki moleküllerle yeni reaksiyonlara girer.
Herhangi bir metalle kaplamak istediğimiz bir cisim elektroliz kabında katot olarak kullanılır.Hangi metalle kaplamak istiyorsak o da anot olarak seçilir.Çözelti yerine anot olarak kullanılan metalin tuzunun, sudaki çözeltisi alınır.Teknikte kromaj,nikelaj ve gümüşle kaplama bu metodla olur.Bir demir çatal nikelle kaplanmak isteniyorsa,çatal katot,nikel ise anot olarak seçilir.Çözelti olarak nikel tuzu çözeltisi kullanılır.Sulu çözelti içindeki nikel iyonları katoda gider ve element halinde birikerek kaplama vakasını gerçekleştirirler.Elektrolizle Kaplamanın İlkeleri
Elektrolizle kaplamada metal katman, elektroliz kabı içinde katot görevi icra eden iletken yüzeyler üzerine kaplanır. Kaplama maddesi olan metalin İYON’ larını içeren, uygun bir elektrolit kullanılır. Alçak gerilim ve doğru akım altında, metal iyonları katotta, «temel metal Kaplanacak metal levha ya da çubuk (anot), çözünür bir maddeden oluşuyorsa, metal, aynı anda çözeltiye karışır. Ama, bir takım durumlarda, ergonomik nedenlerle, çözünmeyen anot kullanmakta fayda vardır.
Krom kaplama çözeltilerinde, elektriği ileten, ama değişmeden kalabilen kurşun anotlar kullanılır. Burada çözeltiden alman krom, birazcık krom asit eklenmesiyle yenilenebilir. Çözünebilir bir anot söz mevzusu olduğunda, çözünen, metalin ağırlığı, geçirilen akım miktarıyla orantılıdır. Elektrokimyasal tepkimeler şöyleki gösterilebilir.
Katotta: Metal iyonları (+) elektronlar (—)
Yapışma: Kaplamanın ana metale iyi yapışması için, iki metalin atomları içinde sıkı bir bağ olması gerekir. Bu yüzden, ana metalin yüzeyinde, ısıl işlem ya da genel üretim esnasında oluşabilecek oksit tabakası, yağ ya da birikintiler bulunmamalıdır. Dolayısıyle kaplanacak parçalar, kaplamadan ilkin, uygun şekilde hazırlanmış olur. Oksit tabakası ya da pas söz konusuysa, seyreltik hidroklorik ya da sülfürik asitle «temizlemek
Atım gücü: Elektrolizle kaplama çözeltisinin en mühim özelliklerinden birisi, anottan değişik uzaklıklarda olan katot yüzeyleri üstünde, aynı kalınlıkta bir metal kaplama oluşturmasıdır (atım gücü).
İyi bir atım gücü, karmaşık yapılı bir parçanın iç yüzeylerinde de kafi oranda bir kaplama kalınlığı sağlar. Bu, bilhassa, kaplanacak parçanın korozyona karşı korunması ihtiyaç duyulan durumlarda önemlidir. Yalın metal iyonunun, yüksüz bir molekülle birleşmesi sonucu oluşan birleşik metal iyonlu çözeltilerin atım gücü, çoğu zaman yalın metal tuzlarının çözeltilerinden daha iyidir.Elektrolizle Kaplama Resimli Örneği
1. Kullanılacak Malzemeler:
Yeteri kadar sirke (Miktar mevzusunda bir fikrim yok), tuz , 1 sayı kalem pil, kaplama metali (bakır tel), kaplanacak araç-gereç.
2. Adım İki:
İşe kaplama metalini ayrıştırmakatan başlayın.Sirkenin içine hem (+) hem de (-) kutuplara bakır teli takıp doğru akım verin. Burada 3 ila 12 volt arası doğru akım kullanabilirsiniz...
Baloncukların çıkmaya başladığını görebilirsiniz. Arada sırada metalleri temizlemeyi dikkatsizlik etmeyin.
3. Adım Üç:
Ayrıştırma işleminin bittigini sıvımızın renginin topyekün değişmesinden anlarız.
4. Adım Dört:
Kaplanacak malzemeyi pilin (-) kutbuna bağlayın. Yeni ve temiz bir bakır teli de pilin (+) kutbuna bağlayın.
5. Adım Beş:
Metal para bakırla kaplanmaya başladı.
6. Netice :
Ortalama 45 dakika sonrasında paramız tamamen bakırla kaplanmış oldu. Kaplamada beklenilen süre ile kaplama kalınlığı doğru orantılıdır.
YORUMLAR