Halkevleri 19 Şubat 1932'de halkın eğitimine ve kültürel gelişimine yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuş kuruluşlar. Halkevleri ...
Halkevleri
19 Şubat 1932'de halkın eğitimine ve kültürel gelişimine yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuş kuruluşlar. Halkevleri başlangıçta CHP'nin yan örgütü olarak kuruldu. Halkevlerinin açılması hakkında karar CHP genel yönetim kurulunca alındı. Halkevlerinin yönetim ve denetim görevleri partinin il idare kurullarına verildi. Bütçe ları olarak, genel bütçe, özel idareler, belediyeler, köy bütçeleri, kamu tüzel kuruluşları ve Belediyeler Bankası tespit edildi. Halkevlerinin faaliyeti dokuz grupta toplandı.
1951 yılında kuruluşa tüzel kişilik kazandırmak ve o tarihte muhalefete geçmiş CHP ile ilgisini kesmek amacıyla TBMM'ye sunulan tasarının içeriği tartışmalar sırasında değişti ve halkevlerinin kapatılmasına karar verilerek, daha sonra da bu karar uygulandı. 27 Mayıs'tan sonra halkevlerinin yeniden canlandırılması eğilimleri belirdi. UNESCO'nun 1960 Ekimi'nde Paris'te yapılan genel kurul toplantısında halkevlerinin işlevlerinden söz edilerek bunların yeniden açılmasının Türkiye'ye önerilmesi kararlaştırıldı. Bakanlar kurulu bir yıl sonra 12 Nisan 1961'de yeni bir kararnameyle halkevlerinin yerini alacak olan "Türk Kültür Dernekleri"nin kurulmasına karar verdi. Türk Kültür Dernekleri genel kurulu, adını, halkevleri olarak değiştirdi, halkevlerinin genel merkezi Ankara olarak belirlendi ve siyasetle uğraşılmaması, hiçbir siyasî partiye bağlanılmaması kararlaştırıldı. Halkevlerinin yeniden kuruluşunda "gönüllü hizmet" esası benimsendi. 12 Eylül 1980'den sonra amaçları dışında faaliyetlerde bulundukları gerekçesiyle halkevleri yeniden kapatıldı.
19 Şubat 1932'de halkın eğitimine ve kültürel gelişimine yardımcı olmak amacıyla oluşturulmuş kuruluşlar. Halkevleri başlangıçta CHP'nin yan örgütü olarak kuruldu. Halkevlerinin açılması hakkında karar CHP genel yönetim kurulunca alındı. Halkevlerinin yönetim ve denetim görevleri partinin il idare kurullarına verildi. Bütçe ları olarak, genel bütçe, özel idareler, belediyeler, köy bütçeleri, kamu tüzel kuruluşları ve Belediyeler Bankası tespit edildi. Halkevlerinin faaliyeti dokuz grupta toplandı.
1) Dil, edebiyat, tarih
2) güzel sanatlar
3) temsil
4) spor
5) sosyal yardım
6) halk dershaneleri ve kurslar
7) kütüphane ve yayın
8) köycülük
9) müze ve tarih
1951 yılında kuruluşa tüzel kişilik kazandırmak ve o tarihte muhalefete geçmiş CHP ile ilgisini kesmek amacıyla TBMM'ye sunulan tasarının içeriği tartışmalar sırasında değişti ve halkevlerinin kapatılmasına karar verilerek, daha sonra da bu karar uygulandı. 27 Mayıs'tan sonra halkevlerinin yeniden canlandırılması eğilimleri belirdi. UNESCO'nun 1960 Ekimi'nde Paris'te yapılan genel kurul toplantısında halkevlerinin işlevlerinden söz edilerek bunların yeniden açılmasının Türkiye'ye önerilmesi kararlaştırıldı. Bakanlar kurulu bir yıl sonra 12 Nisan 1961'de yeni bir kararnameyle halkevlerinin yerini alacak olan "Türk Kültür Dernekleri"nin kurulmasına karar verdi. Türk Kültür Dernekleri genel kurulu, adını, halkevleri olarak değiştirdi, halkevlerinin genel merkezi Ankara olarak belirlendi ve siyasetle uğraşılmaması, hiçbir siyasî partiye bağlanılmaması kararlaştırıldı. Halkevlerinin yeniden kuruluşunda "gönüllü hizmet" esası benimsendi. 12 Eylül 1980'den sonra amaçları dışında faaliyetlerde bulundukları gerekçesiyle halkevleri yeniden kapatıldı.
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Sebep: Özet bilgisi düzenlendi.
Halkevleri
Halkevleri, etkin olarak varlık gösterdiği 1932-1953 yılları arasında önemli çalışmalar yapmıştır. Pek çok yayın ve eser ortaya koymuş, pek çok insanın topluma kazandırılmasını sağlamıştır. Halkın külfetsizce toplandığı, eğlendiği, çeşitli etkinlikler içinde yer aldığı ya da izlediği halkevi ve halk odalarının en önemli özelliklerinden birisi; yaygın ''halk okulu'' hizmeti görmeleridir. Bu temelde halkevleri; dil-edebiyat, güzel sanatlar, tiyatro, spor, sosyal yardım, halk dershaneleri ve kurslar, kütüphane ve yayın, köycülük, tarih ve müze olmak üzere çeşitli kollara ayrılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğünde alt yapısı hazırlanarak 19 Şubat 1932'de açılan halkevleri, Adnan Menderes tarafından 1951 yılında kapatılmışlardır. 1961 yılında Türk Kültür Ocakları olarak yeniden açıldı. Daha sonra Halkevleri Derneği adıyla bugünkü dernek statüsüne kavuşturuldu.
- Slogan: Halkın Hakları Var
- Kuruluş: 19 Şubat 1932
- Merkez: Kızılay, Ankara
- Genel Başkan: İlknur Birol
- İnternet Sitesi:
"Klasik okul yetiştirmesi dışında, yığına, devamlı ve Türkiye'nin ilerleyiş yollarına uygun bir halk eğitimi vermeği önemli görürüz. Bu hizmet için çalışan Halkevlerini devlet, imkân elverdiği kadar koruyacaktır."
Halkevleri, etkin olarak varlık gösterdiği 1932-1953 yılları arasında önemli çalışmalar yapmıştır. Pek çok yayın ve eser ortaya koymuş, pek çok insanın topluma kazandırılmasını sağlamıştır. Halkın külfetsizce toplandığı, eğlendiği, çeşitli etkinlikler içinde yer aldığı ya da izlediği halkevi ve halk odalarının en önemli özelliklerinden birisi; yaygın ''halk okulu'' hizmeti görmeleridir. Bu temelde halkevleri; dil-edebiyat, güzel sanatlar, tiyatro, spor, sosyal yardım, halk dershaneleri ve kurslar, kütüphane ve yayın, köycülük, tarih ve müze olmak üzere çeşitli kollara ayrılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğünde alt yapısı hazırlanarak 19 Şubat 1932'de açılan halkevleri, Adnan Menderes tarafından 1951 yılında kapatılmışlardır. 1961 yılında Türk Kültür Ocakları olarak yeniden açıldı. Daha sonra Halkevleri Derneği adıyla bugünkü dernek statüsüne kavuşturuldu.
YORUMLAR