İklimin İnsan ve Çevre Üstündeki Tesirleri (Özet) İklim insanoğlu üstüne tesirleri; 1. Yeryüzüne dağılışlarını, 2. Ekonomik faaliyetlerini 3...
İklimin İnsan ve Çevre Üstündeki Tesirleri (Özet)İklim insanoğlu üstüne tesirleri;
1. Yeryüzüne dağılışlarını,
2. Ekonomik faaliyetlerini
3. Yiyecek ve giyeceklerini
4. Fizyolojik gelişimlerini
5. Karakterlerini
6. Kültür faaliyetlerini etkisinde bırakır.
7. Endüstrinin dağılışını etkisinde bırakır.
8. Konut tipini ve malzemesini etkisinde bırakır.
9. Ulaşım faaliyetlerini etkisinde bırakır.
10. Gezim faaliyetlerini etkisinde bırakır.
11. Ziraat faaliyetlerini etkisinde bırakır.
12. Ziraat ürünleri çeşitliliğini etkisinde bırakır. İklim çevre üstüne tesirleri;
1. Toprak oluşumunu ve verimlilik derecesini etkisinde bırakır.
2. Yeryüzü şekillerinin oluşumunu etkisinde bırakır.
3. Nebat örtüsü çeşitliliğini etkisinde bırakır.
4. Göllerin oluşumunu ve göl sularının kimyasal hususi durumunu etkisinde bırakır.
5. Akarsu debilerini ve rejimlerini etkisinde bırakır.
6. Hayvan türleri ve dağılışını etkisinde bırakır.
7. Dış kuvvetlerin tesir alanlarını ve dağılışını etkisinde bırakır.
8. Kayaların çözülme türünü belirler.
9. Erozyonu etkisinde bırakır.
10. Kalıcı kar sınırı yükseltisini etkisinde bırakır.
11. Denizlerin tuzluluk oranlarını etkisinde bırakır. İklimin tesirleri (Detay)
Akarsuların yatağındaki su miktarı, büyük seviyede geçtikleri bölgelerin yağış miktarı ve şekline bağlıdır. Mesela; nehirlerde yağışın arttığı dönemlerde yükselme, azaldığı dönemlerde ise çekilme görülür. Kış yağışlarının kar şeklinde düşmüş olduğu bölgelerde nehirlerin akımı azalırken, kar ve buz erimelerinin görüldüğü dönemlerde akım yükselir. Mesela; Doğu Anadolu Bölgesi. Senelik yağışın tüm aylara dağıldığı bölgelerde; akarsular tüm aylarda bolca su taşıdığından, rejimleri düzenlidir. Mesela; Karadeniz ve Ekvatoral Bölge. Göl suları ile yer altı sularının seviyesi de yağış ile kar ve buz erimelerine bağlı olarak yıl içinde değişim gösterir.Organik Nebat Örtüsüne Tesiri
Bir yörenin ısı ve yağış değerleri buharlaşma durumu , o yöredeki nebat örtüsünün türü, sıklığı ve dağılışı üstünde belirleyicidir. Bu yüzden her iklim tipinin organik nebat örtüsü farklıdır. Mesela; Ekvatoral iklimin organik nebat örtüsü Tropikal yağmur ormanı, Akdeniz ikliminin maki, okyanus ikliminin ise karışık ormandır.Ekonomik Etkinlik Türüne Tesiri
Isı ve yağış koşulları, organik nebat örtüsü, ziraat ürünleri, hayvan türleri ve akarsu rejimleri üstünde belirleyicidir. Bu yüzden ekonomik faaliyetler de iklime bağlı bir dağılış gösterir. Mesela; Yağış azlığı ve yaz kuraklığına bağlı olarak oluşan bozkırların yaygın olduğu bölgelerde küçükbaş, yaz mevsiminin serin ve yağışlı geçmesine bağlı olarak oluşan çayırların yaygın olduğu bölgelerde büyükbaş hayvancılık yaygındır. Çiçekli bitkilerin yaygın olduğu bölgelerde arıcılık, kışların ılık ve güneşli geçmiş olduğu bölgelerde seracılık, yazların sıcak ve kurak geçmiş olduğu kıyılarda ise kıyı turizmi şeklinde ekonomik etkinlikler gelişir.Aşınma ve Heyelana Tesiri
Senelik yağış miktarının azca, organik nebat örtüsünün sıska olduğu bölgelerde aşınma (İç Anadolu Bölgesi), senelik yağış miktarının fazla olduğu engebeli bölgelerde ise heyelan vakaları (Karadeniz Bölgesi) görülür.Giyim Tipine Tesiri
Kutuplara yakın soğuk bölgelerde deri, kürk ve yünlü giysiler yaygın olarak kullanılırken, Arap Yarımadası şeklinde sıcak bölgelerde açık renk (beyaz) giysiler yaygındır. Orta dönem ülkeleri şeklinde, dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı yerlerde ise yıl içinde sık elbise değiştirilir.Konut Tipine Tesiri
Senelik yağış miktarının bolca olduğu ormanlık bölgelerin kırsal kesimlerinde ahşap evler yaygınken (Karadeniz Bölgesi), senelik yağış miktarının azca olduğu kurak ve yarı kurak bölgelerin kırsal kesimlerinde ise ker*** evler (İç Anadolu ile Güneydoğu Anadolu Bölgeleri) yaygındır.Nüfus ve Yerleşmeye Tesiri
Ekvatoral bölge haricinde bolca yağış alan bölgeler genel anlamda yoğun sözü geçen iken, azca yağış alan kurak bölgeler seyrek nüfusludur. İklim koşulları elverişsiz olan çöl ve kutup bölgeleri de seyrek nüfusludur. Ilıman iklimin görüldüğü orta dönem bölgeleri ile iklim koşullarının elverişli olduğu deniz kıyıları ile muson iklimi bölgelerinde genel anlamda nüfus yoğundur.Ziraat Faaliyetlerine Tesiri
İklimin ziraat faaliyetleri üstünde ki tesiri oldukça belirgindir. Bir bölgedeki ısı ve yağış koşulları, yağış düzeni ile buharlaşma ziraat ürünlerinin verimlerini , tür çeşitliliklerini , olgunlaşma sürelerini ve dağılışlarını etkisinde bırakır.İklim ek olarak; bir bölgedeki ziraat devresinin uzunluğunu, uygulanan ziraat yöntemini de etkisinde bırakır. Mesela; yaz devresinin erken başladığı bölgelerde ziraat ürünleri erken olgunlaşır. Yetişme devresinin uzun olduğu bölgelerde ise aynı tarladan yılda birkaç kez ürün alınabilir. Yazların kurak geçmiş olduğu bölgelerde topraklar nadasa bırakılır. Çay, pirinç, mısır bolca yağış, kahve, kakao, muz, hurma yüksek ısı isteyen ürünlerdir. Doğrusu her ürünün yetişme koşulları iklim açısından farklıdır. Bu yüzden, iklim çeşitliliği fazla olan bölgelerin tarımsal ürün çeşitliliği de fazladır. Mesela; Marmara Bölgesi. Toprak Oluşumuna Tesiri
Isı ve yağış koşulları; hem fizyolojik ve kimyasal çözülmeyi, hem de nebat örtüsü türünü belirleyerek, toprak oluşumunu etkisinde bırakır. Bu yüzden her iklim tipinin toprak çeşidi farklıdır. Mesela; Akdeniz ikliminin toprağı terra rossa, Ekvatoral iklimin toprağı laterit, sert karasal iklimin toprağı ise çernozyomdur. Ek olarak çok yağış alan bölgelerin topraklarında aşırı yıkanma gözlenirken ( Ekvatoral Bölge, Doğu Karadeniz ) azca yağış alan bölgelerin topraklarında azca yıkanmadan dolayı tuz ve kireç birikimi ( İç Anadolu ) gözlenir.Ulaşım Üstündeki Tesiri
Aşırı yağış, sis, fırtına, kar yağışı, donma şeklinde iklim vakaları ulaşımı negatif etkilediği şeklinde ulaşım maliyetlerini de arttırır. Sisli havalarda hava, deniz ve kara ulaşımı aksar, aşırı yağış ve donma sebebiyle yollar bozulur, fırtına ve tipi ulaşımı aksatır. Çığ ve heyelan yol yapımını zorlaştırır, ulaşım maliyetlerini artırır. Kışların soğuk geçmiş olduğu bölgeler de yollar kapanabilir. Mesela; Doğu Anadolu Bölgesi, Bolu Dağı
YORUMLAR