KAPANIM a. Psik. Öznenin dış dünyayla ilişkiyi reddederek kendi iç hayatına kapanması. (Eşanl. AUTİSMA.) [Bk. ansikl. böl.] —Mad....
KAPANIM a. Psik. Öznenin dış dünyayla ilişkiyi reddederek kendi iç hayatına kapanması. (Eşanl. AUTİSMA.) [Bk. ansikl. böl.]
—Mad. oc. Kapanım yatağı, cevherin yığınlar, damarlar halinde değil, içkökenli kayaç içinde serpiştirilmiş olarak bulunmuş olduğu yatak. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Mad. oc. Kapanım yatakları. Bu yatakların cevher oranı çok düşüktür; Cenup Afrika'daki elmaslı bar trda ve Ural sıradağlarındaki platin yat .. nda olduğu benzer biçimde, sadece çok kıymetli mineraller içerdikleri süre işletilirler. Çözülme, ondan sonra alüvyonlanma ya da ayrışma (mesela işletilebilir garnierite dönüşen nikelli peridodit) sonucu organik olarak gerçekleşen ikincil bir zenginleşme, bir kapanım yatağının azca kıymeti, minerallerini işletmeye olanak verebilir.
—Psik. 1911'de E. Bleuler'in önerilmiş olduğu kapanım teriminin kaypaklığı, psikoz kavramıyla olan bağlantısından ileri gelir. Bundan dolayı sözkonusu kavram, çocukluk psikozları üstündeki düşüncelerin gelişiminin odak noktasında yer alır Yazarlara nazaran kapanım ya nozografik bir özlük ya da psikopatolojik yapıda bir emare ya da problem olarak ele alındı. L. Kanner 1943'te çocukluk kapanımını, birinci yıldan sonrasında görünen ve çocuğun hem dünyaya, hem de aynadaki görüntüsüne karşı ilgisizliğiyle, çakıltaşı, sicim vb. nesnelere yönelik basmakalıp jestler ve oyunlarla ortaya çıkan nadir nözografik özlük olarak betimledi. Kapanımlı çocuk, ötekilerle ve gerçeklikle haberleşme-iletişim kurmaya çalışmaz. Açıkça saplantılı bir kalite taşıyan tüm uğraşları, özdeş, benzer uğraşlardır. Konuşmaya başladığında dil daima bozuktur ve hiçbir haberleşme-iletişim amacı gütmez. "Ben†ve "evet" sözcüklerine yer vermeyen bu dilin tüm özelliği, "ben" sözcüğünü kullanmamayı, bu sözcüğü yok saymayı amaçlayan kuruluşlar olarak gözükür.
Bu klinik tablo haricinde, kapanım teriminin anlamı gittikçe genişledi ve erken çocukluk (5 yaş öncesi) psikozları alanını da kapsadı. Yazarlara nazaran(F. Tustin, L. Bender ve M. Mahler), kişiliğin erken bozulmasına bağlı yetersiz biçimlerle, mesela ansefalitten ileri gelen ikincil biçimler içinde bir fark yapılmış oldu. Gerilikle beraber fark tanısı, ortaya çoğu zaman bir problem çıkardı. Bilhassa M. Mahler'e nazaran kapanım, yaşamın ilk haftalarının düzgüsel bir evresi, analık ilkesinin bilincinde olmayan mutlak birincil narsisizm evresiydi. Kapanımlı çocuğun bu aşamasında bir takılma ya da gerilemeden söz edilebilir mi?
B. Bettelheim benzer biçimde, bir kurumda kapanımlı evlatların bakımını üstlenmeye girişen diğeri yazarlara nazaran kapanım, çevresinin, bilhassa de annesinin sadik isteklerini çözen çocuğun özerk bir tepkisiydi. Canlılarla kurulan her bağlantı, yıkıcı bir bağlantı olarak yaşanıyor ve bu da kapanımı bir müdafa durumuna getiriyordu. Çocuk dünyayı zamandışı, cansız bir me kân, kendi vücudunu da bir makine haline dönüştürmek zorundaydı. M. Mannoni'ye nazaran, ana isteğinde bu çocuğun sadece kısmi nesne olarak, mesela yalnızca doldurulacak bir ağız olarak bir yeri vardı ve dolayısıyla ne isteyen özne olarak kabul edilebilir, ne de isteyen özne olarak ortaya çıkabilirdi. Yalnızca "sen†ya da "o" olarak adlandırılabilen "ben"in. devamlı yokluğu, çocuğun, bir yasa durumundaki babanın adı yüzünden kendi "ben"i- ni ben-olmayandan ayıramadığını gösteriyordu. Oıdipus üçgeni gerçekleşmiyor, çocuk söylemin öznesi olamıyordu. Dilde ortaya çıkamadığı için de, kişisel bir simgeleştirmeye girişiyordu.
Erginde kapanım, Bleuler'den başlayarak, klinik düzeyde büyük şizofreni emarelerinden biri olarak görüldü. H. Ey ve transız psikiyatri okuluna nazaran kapanım, yalnızca gerçeklikle olan dirimsel birlikteliğin yitirilmesi olmakla kalmıyor, ek olarak ve bilhassa, şizofrenin paranoyit sanrılı hezeyan çekirdeği çevresinde, içine kapalı bir dünyayı tekrardan kurması anlamına da geliyordu; bu da şizofreninin pozitif yönüydü. Çocukluk kapanımının birçok özelliğiyle erginlerde de karşılaşılır. Şizofrenleri ruh çözümü yöntemiyle tedavi etmek için meydana getirilen denemelerde (H. Rosenfeld) kapanım, hastanın nesnelerle olan ilişkilerinde geriye çekilerek uyguladığı bir tür müdafa olarak ortaya çıkar; bu müdafa bir taraftan parçalanmış ve bölünmüş, düşman ve ürkütücü olarak algılanan dış dünya korkusunu, bir taraftan da dürtülerin özgür bırakılmasının yol açabileceği dış ya da iç patlamalar tehlikesini ortadan kaldırmaya yöneliktir Öznenin yabancılaşıp kendini yitirmesine neden olan bir narsis onarım girişimi sözkonusudur. Kapanım süreci, bölünmüş (R. Laing) ve ayrılmış bir benin, parçalanmış bir vücut imgesinin müdafa mekanizması olarak görünür. Bu da, S. Freud'un psikozların örneksiz bir müdafa mekanizması olan gerçekliğin yadsınmasını tanımlamak için yapmış olduğu araştırmaya yaklaşır.
Kaynak: Büyük Larousse
—Mad. oc. Kapanım yatağı, cevherin yığınlar, damarlar halinde değil, içkökenli kayaç içinde serpiştirilmiş olarak bulunmuş olduğu yatak. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Mad. oc. Kapanım yatakları. Bu yatakların cevher oranı çok düşüktür; Cenup Afrika'daki elmaslı bar trda ve Ural sıradağlarındaki platin yat .. nda olduğu benzer biçimde, sadece çok kıymetli mineraller içerdikleri süre işletilirler. Çözülme, ondan sonra alüvyonlanma ya da ayrışma (mesela işletilebilir garnierite dönüşen nikelli peridodit) sonucu organik olarak gerçekleşen ikincil bir zenginleşme, bir kapanım yatağının azca kıymeti, minerallerini işletmeye olanak verebilir.
—Psik. 1911'de E. Bleuler'in önerilmiş olduğu kapanım teriminin kaypaklığı, psikoz kavramıyla olan bağlantısından ileri gelir. Bundan dolayı sözkonusu kavram, çocukluk psikozları üstündeki düşüncelerin gelişiminin odak noktasında yer alır Yazarlara nazaran kapanım ya nozografik bir özlük ya da psikopatolojik yapıda bir emare ya da problem olarak ele alındı. L. Kanner 1943'te çocukluk kapanımını, birinci yıldan sonrasında görünen ve çocuğun hem dünyaya, hem de aynadaki görüntüsüne karşı ilgisizliğiyle, çakıltaşı, sicim vb. nesnelere yönelik basmakalıp jestler ve oyunlarla ortaya çıkan nadir nözografik özlük olarak betimledi. Kapanımlı çocuk, ötekilerle ve gerçeklikle haberleşme-iletişim kurmaya çalışmaz. Açıkça saplantılı bir kalite taşıyan tüm uğraşları, özdeş, benzer uğraşlardır. Konuşmaya başladığında dil daima bozuktur ve hiçbir haberleşme-iletişim amacı gütmez. "Ben†ve "evet" sözcüklerine yer vermeyen bu dilin tüm özelliği, "ben" sözcüğünü kullanmamayı, bu sözcüğü yok saymayı amaçlayan kuruluşlar olarak gözükür.
Bu klinik tablo haricinde, kapanım teriminin anlamı gittikçe genişledi ve erken çocukluk (5 yaş öncesi) psikozları alanını da kapsadı. Yazarlara nazaran(F. Tustin, L. Bender ve M. Mahler), kişiliğin erken bozulmasına bağlı yetersiz biçimlerle, mesela ansefalitten ileri gelen ikincil biçimler içinde bir fark yapılmış oldu. Gerilikle beraber fark tanısı, ortaya çoğu zaman bir problem çıkardı. Bilhassa M. Mahler'e nazaran kapanım, yaşamın ilk haftalarının düzgüsel bir evresi, analık ilkesinin bilincinde olmayan mutlak birincil narsisizm evresiydi. Kapanımlı çocuğun bu aşamasında bir takılma ya da gerilemeden söz edilebilir mi?
B. Bettelheim benzer biçimde, bir kurumda kapanımlı evlatların bakımını üstlenmeye girişen diğeri yazarlara nazaran kapanım, çevresinin, bilhassa de annesinin sadik isteklerini çözen çocuğun özerk bir tepkisiydi. Canlılarla kurulan her bağlantı, yıkıcı bir bağlantı olarak yaşanıyor ve bu da kapanımı bir müdafa durumuna getiriyordu. Çocuk dünyayı zamandışı, cansız bir me kân, kendi vücudunu da bir makine haline dönüştürmek zorundaydı. M. Mannoni'ye nazaran, ana isteğinde bu çocuğun sadece kısmi nesne olarak, mesela yalnızca doldurulacak bir ağız olarak bir yeri vardı ve dolayısıyla ne isteyen özne olarak kabul edilebilir, ne de isteyen özne olarak ortaya çıkabilirdi. Yalnızca "sen†ya da "o" olarak adlandırılabilen "ben"in. devamlı yokluğu, çocuğun, bir yasa durumundaki babanın adı yüzünden kendi "ben"i- ni ben-olmayandan ayıramadığını gösteriyordu. Oıdipus üçgeni gerçekleşmiyor, çocuk söylemin öznesi olamıyordu. Dilde ortaya çıkamadığı için de, kişisel bir simgeleştirmeye girişiyordu.
Erginde kapanım, Bleuler'den başlayarak, klinik düzeyde büyük şizofreni emarelerinden biri olarak görüldü. H. Ey ve transız psikiyatri okuluna nazaran kapanım, yalnızca gerçeklikle olan dirimsel birlikteliğin yitirilmesi olmakla kalmıyor, ek olarak ve bilhassa, şizofrenin paranoyit sanrılı hezeyan çekirdeği çevresinde, içine kapalı bir dünyayı tekrardan kurması anlamına da geliyordu; bu da şizofreninin pozitif yönüydü. Çocukluk kapanımının birçok özelliğiyle erginlerde de karşılaşılır. Şizofrenleri ruh çözümü yöntemiyle tedavi etmek için meydana getirilen denemelerde (H. Rosenfeld) kapanım, hastanın nesnelerle olan ilişkilerinde geriye çekilerek uyguladığı bir tür müdafa olarak ortaya çıkar; bu müdafa bir taraftan parçalanmış ve bölünmüş, düşman ve ürkütücü olarak algılanan dış dünya korkusunu, bir taraftan da dürtülerin özgür bırakılmasının yol açabileceği dış ya da iç patlamalar tehlikesini ortadan kaldırmaya yöneliktir Öznenin yabancılaşıp kendini yitirmesine neden olan bir narsis onarım girişimi sözkonusudur. Kapanım süreci, bölünmüş (R. Laing) ve ayrılmış bir benin, parçalanmış bir vücut imgesinin müdafa mekanizması olarak görünür. Bu da, S. Freud'un psikozların örneksiz bir müdafa mekanizması olan gerçekliğin yadsınmasını tanımlamak için yapmış olduğu araştırmaya yaklaşır.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR