Kar Fırtınası Nedir

Yağmur, dolu, kum ve toz fırtınaları benzer biçimde kar fırtınaları da, organik ve suni çevre ile tüm canlıların yaşamını negatif yönde etki...

Yağmur, dolu, kum ve toz fırtınaları benzer biçimde kar fırtınaları da, organik ve suni çevre ile tüm canlıların yaşamını negatif yönde etkilemektedir. Kar fırtınası ya da tipi, güçlü rüzgâr ve yoğun kar yağışı ile ortaya çıkan, yatay ve dikey görüş uzaklığının çok kısıtlandığı tehlikeli bir meteorolojik vakadır.

Tipi, daha ilkin yağan ve yeryüzünde örtü oluşturan kardan kaynaklandığı benzer biçimde, yoğun kar yağışı esnasında da görülebilen bir organik tehlikedir. Bu iki duru­ma nazaran adlandırılan tipilerin oluşumu aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

Yeryüzünde oluşan kalınca kar örtüsünün, yer rüzgârının hızına ve yönü­ne bağlı olarak, bulunmuş olduğu yerden bir başka yere taşınmasıyla büyük kar yığınları oluşur. Naturel olarak o yerin topografik Özellikleri, kar örtüsünün kalınlığı, yığılan kann miktarı ve rüzgârın hızı ve yönü içinde çok yakın bir ilişki var­dır. Kar örtüsü ne kadar fazla, rüzgâr ne kadar süratli ise, taşınarak yığılan kar miktarı da o denli fazladır. Kar yağışının durmasından sonrasında, yeryüzündeki ka­rın şiddetli rüzgârlarla sürüklenmesi ve taşınması esnasında görüş uzaklığı son aşama kısıtlanır ve göz gözü görmez hâle gelir. Bu vaka yer tipisi olarak adlan­dırılır.

Bazı durumlarda yoğun kar yağışı esnasında; yerden kaldırılan kar tanecikleri ve yerdeki öteki partiküller ile yağan kar taneleri, güçlü rüzgârlarla yatay yönde taşınarak sürüklenebilir. Bu durumda görüş uzaklığı birkaç metre­nin altına kadar düşebilir ki, bu organik vakaya da gerçek tipi adı verilmektedir.

Aslında her iki vaka da yoğun kar yağışı ve çok süratli esen rüzgârla ortaya çıkmaktadır. Bunun için, bu iki vaka da tipi olarak adlandırılmaktadır.

Sadece afet olarak karşımıza çıkan vakalar, çoğunlukla gerçek tipi adı veri­len vaka sonucunda görülür ve büyük can ve mal kayıpları yaşanır. Zira bu vakada çok düşük ısı, güçlü rüzgâr ve yoğun kar yağışı aynı anda et­kili olmaktadır.

Öteki fırtınalar derhal her mevsimde görülebildiği hâlde, kar fırtınaları bir tek soğuk mevsimlerde kar yağısının görüldüğü etkili fırtına sistemlerinde ve orografik yağışa bağlı olarak da dağlık alanlardaki kar yağışı esnasında gö­rülmektedir.

Kar Fırtınasının Oluşumu ve Zararları

Yoğun kar, dondurucu soğuk ve güçlü rüzgârın beraber yarattığı koşul­lar, canlı ve cansız tabiat ile insan yaşamı üstünde çok negatif durumlar yarat­maktadır. Bu tarz şeyleri aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür.

Tipi esnasında adeta yeryüzüyle sema birleşmiş gibidir. Bu ürkütücü beyazlık, insan psikolojisi üstünde negatif etkisinde bırakır yaratır.

Tipiye yakalanan insanların, sığınacak bir yer bulamadıkları takdirde ya­şama şansları oldukça azdır. Ya boğularak, ya da donarak ölebilirler ya da sakat kalabilirler.

Yoğun kar yağışı ve/ya da sürüklenen kar sebebiyle yollarını kaybeden hayvanların yaşama şansları insanlara nazaran daha azdır. Nefes alma güçlüğün­den boğularak, aç kalmış olarak, ya da donarak ölebilirler.

Tipinin daha sık ve daha etkili yaşandığı dağlık alanlarda çeşitli amaçlar için bulunan (kayakçı, dağcı, görevli v.b.) insanoğlu, görüş uzaklığının çok kısıt­lanması, aşırı soğuk ve güçlü rüzgâr sebebiyle hayatlarını yitirebilirler.

Kara, deniz ve hava ulaşımında görüş uzaklığının azalmasına bağlı ola­rak, büyük can ve mal yitirilmesine yol açan kazalar yaşanabilir.

Bilhassa kara yollarına yığılan kar ve bu karın aşın soğuk sebebiyle kay gani aşması sebebiyle büyük kazalar görülebilir.

Tipi süresince taşınan ve yığılan kar sebebiyle yapıların üstü tamamen karla örtülebilir, yapılar çökebilir. Bunun sonucunda büyük can ve mal kayıpla­rı yaşanabilir.

Kar Fırtınasının Zararlarından Korunma

Gerçek tipi; yoğun kar yağışı, dondurucu soğuk ve güçlü rüzgârla orta­ya çıkan bir organik afettir. Dolayısıyla yoğun kar yağışı için alınacak önlemlerin hepsi, tipi için de geçerlidir. Sadece bu önlemlere ek olarak, aşırı soğuğun ve fır­tınanın zararlarından korunmak için de önlemler alınmalıdır. Bu tarz şeyleri aşağıda­ki şekilde özetlemek mümkündür.

Hava tahmin raporlarında yoğun kar yağışı ve fırtına beklenmesi hâlinde, mümkün olduğu seviyede kara yolu trafiğine çıkılmamalıdır. Yolda olan araçlar ise uygun bir yerde beklemelidir.

Tipi esnasında dağcılar, kayakçılar, tatilciler ya da görevliler dağdaki ko­naklama yerlerine ya da buldukları en yakın sığınağa girmelidir.

Bilhassa dağlık arazilerden geçen kara ve demir yollarının kapanmama­sı için yol kenarlarına kar tutucu engeller yapılmalıdır.

Tipinin olabileceği zamanlarda, bilhassa kırsal kesimde, kısa mesafeli de olsa, bir yerleşme biriminden diğerine gitmek için yaya olarak yola çıkılmamalı hayvan nakli yapılmamalıdır.

Tipi beklendiği süre ya da tipi esnasında evcil hayvanlar sürekli bulun­dukları bölgelere, bu mümkün eğer olmazsa en yakın sığmağa toplanmalıdır.

Dağ tesislerinin bulunmuş olduğu bölgede acil müdahale için her türlü tıbbî ön­lem alınmalı ve acil taşıma için helikopter kolaylığı sağlanmalıdır.

Tipiye duyarlı yerlerden geçen kara yollarında, tipiden korunabilecek im­kânlara haiz sığınaklar yapılmalıdır.

Ihtimaller içinde bir tipi haberini; meteoroloji kuruluşları başta olmak suretiyle, tüm görevli kurum, müessese ve kişiler, çeşitli iletişim araçlarıyla halka ulaştırmakdır.