KARBüRATÖR a (fr. carburateur). Kumandalı ateşlemek bir benzin motorunu beslemek için hava ve hidrokarbon buharı karışımını uygun o...
KARBüRATÖR a (fr. carburateur). Kumandalı ateşlemek bir benzin motorunu beslemek için hava ve hidrokarbon buharı karışımını uygun oranda otomatikman gerçekleştiren aygıt.
—ANSİKL. Karbüratör temel olarak, durağan(durgun) seviyeli denilen bir kap ile motorun soğukta harekete geçmesini, ralantide çalışmasını ve gaz verildiğinde hızlanmasını elde eden belli sayıda destek düzenekle donatılmış bir karışım odasından oluşur Durağan(durgun) düzey kabı, mekanik ve kimi kez de elektrikli bir dağıtım pompasıyla (basınçlı besleme) yakıt deposuna bağlıdır. Bu kaba gelen benzin, uygun bir şekilde daralanmış silindirsel bir şamandıranın etkisiyle neredeyse değişmez bir seviyede tutulur; şamandıra, özgür uçlu ince uzun bir çubuktan oluşan şamandıra iğnesi'ni harekete geçirir ve bu iğne benzin giriş deliğiyle temas ederek onu tıkar. Kaptaki benzin seviyesi alçaldığında şamandıra iğnesi şamandıranın hareketini izler ve benzin geliş deliğini açar. Benzin kaba dolar, şamandıra yükselir ve iğne, benzin gelişini bir süre için kapatır.
Karışım odası silindir biçimindedir ve bir taraftan giriş sistemiyle (hava borusu, hava filtresi ve manifold), öte taraftan da giriş manifoldu yardımıyla motorla bağlantı halindedir. Bu oda, durağan(durgun) düzey kabına direkt bağlı, boyutlandırılmış bir lüle ya da bir karbüratör memesi ihtiva eder: demek ki karbüratör memesindeki benzin seviyesi kaptaki benzin seviyesiyle aynıdır; sadece bu düzey, karbüratör memesi deliğinin altındadır ve bu sayede, motor durduğu vakit benzinin akması önlenmiş olur. Memenin çevresinde, karışım odası bir hava kanalından oluşan ve yayıcı (difüzör) ya da "venturi" denilen bir daralma gösterir. Bir mil çevresinde devinen ve gaz pedalıyla kumanda edilen bir jikle" kelebeği ya da karbüratör kelebeği, hızlanmaya bağlı olarak, karbüratör memesinin aşağısındaki karışım odasının çapını azca ya da çok tıkar.
Motor dönerken doğrusu giriş supabının açılmasıyla silindir ile karbüratör içinde bir bağlantının sağlandığı emme esnasında, pistonun iniş kursu karışım odasına hava girmesini sağlar. Bu hava akımının hızı yayıcı yakınında artar ve bunun sonucunda karbüratör memesi çevresinde oluşan alçak tazyik benzinin emilmesine niçin olur. Emilen bu benzin püskürür ve benzin buharı ile hava, benzeşik bir karışım oluşturarak silindire girer. Gaz pedalına basıldığında kelebek açılır ve karbüratör memesindeki emme daha kuvvetli olduğundan, silindire daha çok oranda gaz karışımı girer ve motorun rejimi yükselir
Motor ralantide çalışırken kelebek neredeyse kapalıdır ve karbüratör memesi üstündeki alçak tazyik çok zayıftır. Motorun ralantide kalması için destek karbüratör kullanılır. Bu karbüratörün deliği, kelebeğin yakınında yer edinen ve yalnız ralanti lülesinin bir bölümünü tıkayan giriş borusuna açılır. Kelebeğin ve karışım odası çeperlerinin çevresindeki alçak tazyik oldukça yüksek olduğundan, motor beslenir ve dönmeye devam eder. Destek karbüratörün debisi (ralanti hızı) ve emilen havanın hacmi (karışım zenginliği) ayar vidalarıyla ayarlanır.
Soğuk bir motorla kalkma esnasında, gaz karışımı iyi yanmadığı için bu karışım bir jikle (kimi kez de bir jikle kelebeği) kullanılarak zenginleştirilir. Kapış esnasında kısa sürede hızlanma gerekir ve bu da yalnız karbüratörle elde edilemez. Gaz karışımının geçici olarak zenginleştirilmesi “gaz pedalı pompası" denilen ve gaz kelebeği tarafınca kumanda edilen bir hızlandırma pompasıyla sağlanır.
Karbüratörün cinsel, gaz karışımının dolaşım yönüne bakılırsa tanımlanır: düşey (emme yönü aşağıdan yukarıya doğru), ters (emme yönü yykarıdan aşağıya doğrü); da yatay.
Son olarak, kuvvetli motorların beslenmesinde çift ya da çok gövdeli bir karbüratör kullanılır. Bu karbüratörde, bir karbüratörün her parçası birçok kere çoğaltılarak tek bir düzenek içine yerleştirilmiştir. Gövdelerin her biri tüm silindirlerin yarısı kadar silindiri besler ve gaz kelebekleri aynı eksen üstüne yerleştirilmiştir. Kelebeklerin açılışı da ya eş zamanlı ya da kademelidir (bileşik karbüratör).
Motorun rejimi ne olursa olsun, karbüratör yakıt karışımı bileşenlerinin (hava ve benzin) dozajını duyarlı olarak ayarlamalıdır. Motorun rejimine bakılırsa hava ve benzin emişinin kıymetini belirleyen yasalar farklıdır ve ralantide olmasıyla birlikte düşük rejimlerde de, bir benzin fazlalığı içeren ortalama bir ayar kabul edilmelidir. Oysa, günümüzde şehir içindeki ve çevresindeki trafik koşulları, eskiden olağandışı olarak kabul edilen bu rejimlerin devamlı kullanımını gerektirir. Bunun sonucunda oluşan noksan yanma, egzostan, karbonmonoksit kadar zararı olan olan yanmamış hidrokarbonların çıkmasına niçin olur Bu kusur, önyanma esnasında, belli bir miktar sıcak hava katkısıyla yakıt karışımının bu aşırı zenginliği düzeltilerek giderilir. Karışımı fakirleştirmek amacıyla denemeler yapılmış ve başarısız ilk sonuçlardan sonrasında, bağlı sınırların berisindeki çalışmanın elektronik ayarı yardımıyla, yoksul karışımlarla emek harcama olanaklı duruma gelmiştir. Bununla birlikte, önyanma halindeki karışıma katılacak sıcak hava miktarının ayarı hâlâ yetersizdir Bundan dolayı karbüratörün kusurları iki yöntemle düzeltilmeye çalışılır: çok gövdeli karbüratörde, gövdelerden her biri dönme hızlarının toplam dizisinin belli bir alanında aygıtın doğru çalışmasını üstlenir ya da benzin püskürtmesi", elektronik bir karbüratörle püskürtülecek miktarın ayarlanmasıyla emilmiş hava akışı içinde direkt gerçekleşir
Bir motosiklette, benzin debisi, motorun rejimine bakılırsa iğne-memeli bir karbüratörle ayarlanır; bu karbüratörde, karışım odasının içindeki ana meme, daha büyük çaplı ve daha uzun bir oyuğun tabanına vidalanmıştır. Bu uzun oyuğun, koni gövdesi biçiminde işlenmiş iç boşluğunu neredeyse dolduran iğne, bu boşluk içinde aşağıdan yukarı doğru yer değiştirerek kayar iğne, gaz kelebeğine bağlıdır; bu kelebeğin gidondan (gaz kolu başlayarak esnek bir kabloyla kumanda edilen düşey devinimi de, delik çıkışı ile giriş borusu içinde, gazların geçiş kesitini ayarlar. Karışım odasının tabanında, iğne deliğinin yakınına açılmış delikler, iğne deliğinin çeperine açılmış öteki lüle deliklerine karşılık gelir Bunlar hava girişleridir Karbüratör memesi benzinin içindedir ve üst bölümdeki yedek benzin kapış anında kullanılır.
Durağan(durgun) düzey kabının çıkışında, benzin, karışım odasının tabanına akar ve ana karbüratör memesini katederek iğneyle ve iğne deliği çeperiyle sınırlanmış halkasal boşlukta sürüklenir Bu durumda, hava, besleme delikleriyle emilir ve benzinle çok varlıklı bir karışım oluşturur. Yavaş yavaş kalkan gaz kelebeği iğneyi götürür. Bu devinimde, hatkasâl boşluk büyür ve karışım otomatikman zenginleşir Birçok motosiklette ''otomobil†karbüratörleri kullanılır.
—ANSİKL. Karbüratör temel olarak, durağan(durgun) seviyeli denilen bir kap ile motorun soğukta harekete geçmesini, ralantide çalışmasını ve gaz verildiğinde hızlanmasını elde eden belli sayıda destek düzenekle donatılmış bir karışım odasından oluşur Durağan(durgun) düzey kabı, mekanik ve kimi kez de elektrikli bir dağıtım pompasıyla (basınçlı besleme) yakıt deposuna bağlıdır. Bu kaba gelen benzin, uygun bir şekilde daralanmış silindirsel bir şamandıranın etkisiyle neredeyse değişmez bir seviyede tutulur; şamandıra, özgür uçlu ince uzun bir çubuktan oluşan şamandıra iğnesi'ni harekete geçirir ve bu iğne benzin giriş deliğiyle temas ederek onu tıkar. Kaptaki benzin seviyesi alçaldığında şamandıra iğnesi şamandıranın hareketini izler ve benzin geliş deliğini açar. Benzin kaba dolar, şamandıra yükselir ve iğne, benzin gelişini bir süre için kapatır.
Karışım odası silindir biçimindedir ve bir taraftan giriş sistemiyle (hava borusu, hava filtresi ve manifold), öte taraftan da giriş manifoldu yardımıyla motorla bağlantı halindedir. Bu oda, durağan(durgun) düzey kabına direkt bağlı, boyutlandırılmış bir lüle ya da bir karbüratör memesi ihtiva eder: demek ki karbüratör memesindeki benzin seviyesi kaptaki benzin seviyesiyle aynıdır; sadece bu düzey, karbüratör memesi deliğinin altındadır ve bu sayede, motor durduğu vakit benzinin akması önlenmiş olur. Memenin çevresinde, karışım odası bir hava kanalından oluşan ve yayıcı (difüzör) ya da "venturi" denilen bir daralma gösterir. Bir mil çevresinde devinen ve gaz pedalıyla kumanda edilen bir jikle" kelebeği ya da karbüratör kelebeği, hızlanmaya bağlı olarak, karbüratör memesinin aşağısındaki karışım odasının çapını azca ya da çok tıkar.
Motor dönerken doğrusu giriş supabının açılmasıyla silindir ile karbüratör içinde bir bağlantının sağlandığı emme esnasında, pistonun iniş kursu karışım odasına hava girmesini sağlar. Bu hava akımının hızı yayıcı yakınında artar ve bunun sonucunda karbüratör memesi çevresinde oluşan alçak tazyik benzinin emilmesine niçin olur. Emilen bu benzin püskürür ve benzin buharı ile hava, benzeşik bir karışım oluşturarak silindire girer. Gaz pedalına basıldığında kelebek açılır ve karbüratör memesindeki emme daha kuvvetli olduğundan, silindire daha çok oranda gaz karışımı girer ve motorun rejimi yükselir
Motor ralantide çalışırken kelebek neredeyse kapalıdır ve karbüratör memesi üstündeki alçak tazyik çok zayıftır. Motorun ralantide kalması için destek karbüratör kullanılır. Bu karbüratörün deliği, kelebeğin yakınında yer edinen ve yalnız ralanti lülesinin bir bölümünü tıkayan giriş borusuna açılır. Kelebeğin ve karışım odası çeperlerinin çevresindeki alçak tazyik oldukça yüksek olduğundan, motor beslenir ve dönmeye devam eder. Destek karbüratörün debisi (ralanti hızı) ve emilen havanın hacmi (karışım zenginliği) ayar vidalarıyla ayarlanır.
Soğuk bir motorla kalkma esnasında, gaz karışımı iyi yanmadığı için bu karışım bir jikle (kimi kez de bir jikle kelebeği) kullanılarak zenginleştirilir. Kapış esnasında kısa sürede hızlanma gerekir ve bu da yalnız karbüratörle elde edilemez. Gaz karışımının geçici olarak zenginleştirilmesi “gaz pedalı pompası" denilen ve gaz kelebeği tarafınca kumanda edilen bir hızlandırma pompasıyla sağlanır.
Karbüratörün cinsel, gaz karışımının dolaşım yönüne bakılırsa tanımlanır: düşey (emme yönü aşağıdan yukarıya doğru), ters (emme yönü yykarıdan aşağıya doğrü); da yatay.
Son olarak, kuvvetli motorların beslenmesinde çift ya da çok gövdeli bir karbüratör kullanılır. Bu karbüratörde, bir karbüratörün her parçası birçok kere çoğaltılarak tek bir düzenek içine yerleştirilmiştir. Gövdelerin her biri tüm silindirlerin yarısı kadar silindiri besler ve gaz kelebekleri aynı eksen üstüne yerleştirilmiştir. Kelebeklerin açılışı da ya eş zamanlı ya da kademelidir (bileşik karbüratör).
Motorun rejimi ne olursa olsun, karbüratör yakıt karışımı bileşenlerinin (hava ve benzin) dozajını duyarlı olarak ayarlamalıdır. Motorun rejimine bakılırsa hava ve benzin emişinin kıymetini belirleyen yasalar farklıdır ve ralantide olmasıyla birlikte düşük rejimlerde de, bir benzin fazlalığı içeren ortalama bir ayar kabul edilmelidir. Oysa, günümüzde şehir içindeki ve çevresindeki trafik koşulları, eskiden olağandışı olarak kabul edilen bu rejimlerin devamlı kullanımını gerektirir. Bunun sonucunda oluşan noksan yanma, egzostan, karbonmonoksit kadar zararı olan olan yanmamış hidrokarbonların çıkmasına niçin olur Bu kusur, önyanma esnasında, belli bir miktar sıcak hava katkısıyla yakıt karışımının bu aşırı zenginliği düzeltilerek giderilir. Karışımı fakirleştirmek amacıyla denemeler yapılmış ve başarısız ilk sonuçlardan sonrasında, bağlı sınırların berisindeki çalışmanın elektronik ayarı yardımıyla, yoksul karışımlarla emek harcama olanaklı duruma gelmiştir. Bununla birlikte, önyanma halindeki karışıma katılacak sıcak hava miktarının ayarı hâlâ yetersizdir Bundan dolayı karbüratörün kusurları iki yöntemle düzeltilmeye çalışılır: çok gövdeli karbüratörde, gövdelerden her biri dönme hızlarının toplam dizisinin belli bir alanında aygıtın doğru çalışmasını üstlenir ya da benzin püskürtmesi", elektronik bir karbüratörle püskürtülecek miktarın ayarlanmasıyla emilmiş hava akışı içinde direkt gerçekleşir
Bir motosiklette, benzin debisi, motorun rejimine bakılırsa iğne-memeli bir karbüratörle ayarlanır; bu karbüratörde, karışım odasının içindeki ana meme, daha büyük çaplı ve daha uzun bir oyuğun tabanına vidalanmıştır. Bu uzun oyuğun, koni gövdesi biçiminde işlenmiş iç boşluğunu neredeyse dolduran iğne, bu boşluk içinde aşağıdan yukarı doğru yer değiştirerek kayar iğne, gaz kelebeğine bağlıdır; bu kelebeğin gidondan (gaz kolu başlayarak esnek bir kabloyla kumanda edilen düşey devinimi de, delik çıkışı ile giriş borusu içinde, gazların geçiş kesitini ayarlar. Karışım odasının tabanında, iğne deliğinin yakınına açılmış delikler, iğne deliğinin çeperine açılmış öteki lüle deliklerine karşılık gelir Bunlar hava girişleridir Karbüratör memesi benzinin içindedir ve üst bölümdeki yedek benzin kapış anında kullanılır.
Durağan(durgun) düzey kabının çıkışında, benzin, karışım odasının tabanına akar ve ana karbüratör memesini katederek iğneyle ve iğne deliği çeperiyle sınırlanmış halkasal boşlukta sürüklenir Bu durumda, hava, besleme delikleriyle emilir ve benzinle çok varlıklı bir karışım oluşturur. Yavaş yavaş kalkan gaz kelebeği iğneyi götürür. Bu devinimde, hatkasâl boşluk büyür ve karışım otomatikman zenginleşir Birçok motosiklette ''otomobil†karbüratörleri kullanılır.
Kaynak: Büyük Larousse
Mühim İcatlar - Karbüratör
karbüratör
isim, teknoloji, teknik Fransızca carburateur
isim, teknoloji, teknik Fransızca carburateur
- Patlamalı motorlarda akaryakıtı buharlaştırıp hava ile karışmasını elde eden aygıt.
karbüratör ingilizcesi
- carburetor
Mühim İcatlar - Karbüratör
YORUMLAR