Kardeş Kıskançlığı Pelin Kuzugüdenli Hiddet, korku ve kaygı, kıskançlık, luk insanoğlunun doğası gereği yaşamın her döneminde yaşanması orga...
Kardeş Kıskançlığı
Pelin Kuzugüdenli
Hiddet, korku ve kaygı, kıskançlık, luk insanoğlunun doğası gereği yaşamın her döneminde yaşanması organik duygulardır. Çocuk da duygusal gelişim sürecinde bu pozitif ve negatif duyguları organik bir halde yaşar. Sadece duyguların yaşanma sıklığı, yoğunluğu, şekli çok önemlidir. Bu da mühim seviyede çocuğun kişilik özelliklerinin yanı sıra, çevresindeki kişilerin tutum ve davranışlarına bağlıdır.
Kıskançlık, kişinin sevdiğini başkasıyla paylaşamaması ya da sevilmiş olduğu insanların gözünde kıymetini, yerini yitirme endişesinden kaynaklanabilir.
Çocuk için, en fazla sevilmiş olduğu ve sevildiğini hissettiği anne-babasını ve onlardan gelen ilgiyi kardeşiyle paylaşmak zorunda kalmak, kardeşine karşı kıskançlık duygusu yaşamasına niçin olabilir. Kardeş kıskançlığı gerçekte organik bir duygudur sadece bu duygu çok yoğun ve şiddetli bir halde yaşanırsa mühim bir sorun olarak karşımıza çıkabilir.
Kardeş kıskançlığının emareleri nedir?
Kardeşi olmadan ilkin tüm ailenin ilgi ve sevgi odağı olan çocuk, kardeşinin gelişi ile beraber sevgi ve ilgiyi paylaşmak zorunda bulunduğunu hissedebilir ya da artık eskisi benzer biçimde sevilmediğini düşünerek aileden uzaklaşıp içe kapanabilir.
Alt ıslatma, parmak emme benzer biçimde davranışlarla önceki gelişim dönemlerine gerileme görülebilir.
Yeme problemleri göstererek ya da ağırlık basma gördüklerini, yalnız uyuyamadıklarını ya da çişlerinin geldiğini söyleyerek, çeşitli bahanelerle ilgiyi kendi üstlerine çekmeye çalışabilirler.
Çoğunlukla anne-babalarına ‘beni seviyor musunuz?’ ya da ‘hangimizi daha çok seviyorsunuz’ benzer biçimde sorular sorabilirler.
Bazı çocuklar, kardeşlerine karşı kıskançlık duygularını açıkça ortaya koyabilir. Kardeşine vurabilir, oyuncaklarını kırabilir, bağırabilir.
Buna karşılık bazı çocuklar, kıskançlık duygularını bastırarak kardeşlerine karşı aşırı sevgi gösterilerinde bulunabilir. Bu davranışlarının temelinde çoğu zaman anne-babanın sevgisini yitirme ya da tepki alma korkusu vardır.
Evden, anneden ayrılmak istememe görülebilir. Mide bulantısı, baş ağrısı benzer biçimde psikosomatik şikayetler de bulunabilir.
Huzursuz, sıkıntılı ve sinirli olabilirler. Çevresindeki kişilere, kendilerine ya da eşyalara yönelik hiddet ile beraber saldırgan davranışlarda bulunabilirler.
Kardeş kıskançlığının sebepleri nedir?
Kardeş kıskançlığının derecesi mühim seviyede, yeni çocuğun doğumu ile beraber anne-babanın tutumlarındaki değişikliklere, kardeşler içinde yaşananlara yaklaşım tarzlarına bağlıdır.
Kardeş kıskançlığının yoğunluğunu etkileyen bir öteki unsur, kardeşler arasındaki yaş farkıdır. Yaş farkı azca olan kardeşler içinde çoğu zaman daha çok kıskançlık durumu yaşanmaktadır.
Anne-baba ile beraber çevredeki öteki insanların bazı tutumları da kıskançlık duygularını arttırabilmektedir. Yalnız minik çocuk ile ilgilenilmesi, büyük çocuğa ‘sen artık büyüdün’ benzer biçimde ifadelerle ikinci plana itilmiş benzer biçimde bir durum yaşatılması, evlatların birbirleriyle kıyaslanması kardeşler içinde daha yoğun bir kıskançlık durumuna niçin olabilir.
Bazı çocuklar mizaç özelliklerinden dolayı da daha kıskanç olabilir.
Ailenin cinsiyete dair bir tercihi var ise ve bu durumu çocuklarına yansıtıyorsa, cinsiyete bağlı olarak da çocukta kıskançlık görülebilir.
Aile neler yapabilir?
Kardeşi doğmadan ilkin, çocuğunuzu bu duruma hazırlayın.
Anne-baba, bir kardeşinin olacağını çocuğa anlayabileceği bir halde açıklamalı, ev ortamında bazı geçici değişikliklerin olabileceğini, mesela eve misafirlerin gelebileceğini, annenin her zamankinden daha bitkin olabileceğini, bazı gereksinimlerinden dolayı bebekle daha çok zaman geçirmek zorunda kalınacağını sadece zaman içinde bu durumun düzene gireceğini anlatmalıdır.
Çocuğunuza kardeşi ile ilgili sorumluluklar verin.
Bebeğin giydirilmesine yardım etme, biberonunu getirme benzer biçimde bebek ile ilgili bazı işleri kontrollü olarak çocuğa yaptırmak, çocuğun kardeşine daha acele alışmasına, onu sahiplenme ve koruma duygularının gelişmesine, mesuliyet alabilmesine destek olabilir.
Evladınız ile nitelikli vakit geçirmeye itina gösterin.
Anne-baba, her çocuğa ayrı zamanlar ayırarak beraber bireysel etkinliklerde bulunmalıdır. Böylece çocuk hususi bulunduğunu, önemsendiğini, ailesinin sevgi ve ilgisinde hiçbir değişim olmadığını hissedecektir.
Çocuğa ayrılan hususi zamanların yanı sıra, tüm ailenin beraber katılabileceği ortak faaliyetlere de mümkün olduğunca yer verilmelidir.
Çocuğunuzdan yaşlarının üstünde olgunluk beklemeyin.
Kardeşi ile ilgili verilen kolay sorumlulukların haricinde çocuktan, ‘sen artık abla oldun’ benzer biçimde ifadelerle yaşlarının, gelişiminin üstünde bir olgunluk göstermesi beklenmemelidir.
Benzer şekilde, eve çoğunlukla gelip giden kişiler evvelde uyarılmalı, çocuğa ‘artık bir kardeşin olacak, o minik sen büyüdün, pabucun dama atıldı’ benzer biçimde konuşmalar yapılmamalıdır.
Çocuğunuzun kardeşi ile alakalı duygularını ifade edebilmesine fırsat verin.
Anne-baba, çocuğun kardeşi ile alakalı negatif duygularını reddedip aşırı tepkiler göstermek yerine; bu tarz şeyleri tanımalı, çocuk ile neler hissettiği mevzusunda paylaşımda bulunmalı ve bu duygularının zarar verici olmayacak şekilde açığa çıkmasını sağlamalıdır.
Çocuklar arasındaki tartışmalarda yargıcı görevi oynamayın.
Zarar verici bir durum olmadıkça anne-baba kardeş ilişkilerinde araya girmemeli, kardeşler arasındaki anlaşmazlıklara karışmamalı, problemi kendilerinin çözmesine fırsat vermelidir.
Anne-babanın kardeşler arasındaki tartışmalara ‘kim başlattı’ ya da ‘sen büyüksün/küçüksün’ şeklindeki yaklaşımı, mevcut durumu daha da gerilmiş hale getirebilir ve kardeşleri daha da birbirinden uzaklaştırabilir.
Çocuklarınızı birbirleriyle kıyaslamayın.
Çocuklar içinde meydana getirilen karşılaştırmalar kardeşler arası rekabeti yoğunlaştırır, kıskançlık duygularını arttırır ve karşılaştırma meydana getirilen herhangi bir mevzuda çocuğun kendini yetersiz hissetmesine niçin olabilir ve kişilik saygısını zedeleyebilir.
Anne-baba, kardeşleri birbiriyle kıyaslamak yerine, kendi aralarında ortaklaşa iş yapmaları mevzusunda desteklemelidir. Her çocuğun kuvvetli ve zayıf yönleriyle kendine özgü bir fert olduğu unutulmamalıdır.
Pelin Kuzugüdenli
YORUMLAR