İstiklal Marşımızın şairi Mehmet Akif Ersoy’un yaşamı, eserleri, yaşamış olduğu yüzyıl. Mehmet Akif Ersoy ve eserleri hakkında bilgi. Mehm...
İstiklal Marşımızın şairi Mehmet Akif Ersoy’un yaşamı, eserleri, yaşamış olduğu yüzyıl. Mehmet Akif Ersoy ve eserleri hakkında bilgi.
Mehmet Akif ERSOY, şairdir. (İstanbul 1873-ay.y. 1936)
Babası Fatih müderrislerinden İpekli Hoca diye tanınan Mehmet Tahir Efendi’den kuvvetli bir din eğitimi alarak yetişti. Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmeye çaba harcadı. Babasını yitirince (1888) Halkalı’daki Baytar Yüksek Okulu’na yatılı talebe olarak girdi. Okulunu birincilikle bitirdiği senenin (1894) derhal ertesinde şiir yayımına da başladı (1895, Mektep dergisi). Görevi gereği değişik geziler yapmış oldu, yurt gerçeklerini yakından gözledi. İkinci Meşrutiyet’ten (1908) sonrasında İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. Darülfünun’da (İÜ) edebiyat müderrisliğine atandı.
Sırat-ı Müstakim (1908), 8. ciltten sonraki adıyla Sebilur Reşat (1912) dergilerinin baş yazarlığını yapmış oldu, şiirlerini yayımladı, İslam birliğini amaçlayan düşüncelerini nazımla da dile getirdi, ilk kitabı da bu yıllarda çıktı: Safahat (1911). Mısırlı yazar Muhammed Abduh’un (1849-1905) tesirinde dinsel-ulusçu bir tutum edindi, onun yazılarım da çevirdi.
Şiirlerinde dile getirmiş olduğu inancı (Süleymaniye Kürsüsü’nde, 1912; Hakkın Sesleri, 1913) cami vaazlarında da yaymayı amaç edindi; birkaç aylık bir geziyle Mısır’ı Medine’yi görmüş oldu; yeni uyanmaya başlamış olan ulusçuluk (Türkçülük) görüşüne ümmetçilik açısından sertçe karşı çıktı.
Almanya’nın çağrılısı olarak yapmış olduğu Avrupa gezisi de (1914) iki uzak dünyanın değerlerini karşılaştırma fırsatını yarattı, bu izlenimleri Hatıralar (1917) kitabındaki şiirlerle deklare etti. 1920 Mayısında Burdur mebusu olarak birinci Millet Meclisi’ne katıldı, vaazları bastırıp yayıldı, ödül almama koşuluyla yazmayı kabul etmiş olduğu İstiklal Marşı (2 Mart 1921) Meclis’in 25 Mart 1921 tarihindeki toplantısında ulusal marş kabul edildi. İslam Birliği ülküsüne uzak düşen ulusçu eylemler karşısında kırgınlıklar duydu, bazen gittiği Mısır’ı yaşamasına daha uygun bularak Abbas Halim Paşa’nın konuğu olmayı kabul etti, sözleşmeyle giriştiği Kuran çevirisini bitirmedi.
Kahire’de öğretim görevleri aldı, ailesini yanına getirtti, Sebilü’r-Reşat’ta aralıklarla tefrika etmiş olduğu (1919-1923) uzun şiri Asım’ı bastırdı (1924). Yurt özlemi, yalnızlık, kırılmış umutlar, ulaşılmamış ülküler Mehmet Akif i o denli yormuş, bezdirmiş olmalı ki 1926-1930 içinde yalnızca üç kıt’a yazmış olduğu belirtilir. Ömrünün son aşamasında son yaratı kalıntılarını bir araya getirdi: Gölgeler (1933). Bu yedi kitap, bazı önsöz ve açıklamalar, yaşam ve kişiliğini belirten yazı ve kitaplarına girmemiş şiirleriyle beraber damadı Ömer Rıza Doğrul tarafınca tek eserde toplandı: Safahat (1943, 18. basım 1984). 1935, karaciğer hastalığına çareler arayış yılı oldu. Lübnan- Antakya-Mısır duraklarından sonrasında 1936 Haziranında Türkiye’ye döndü, hastane bakımına rağmen sadece birkaç ay yaşayabildi (27 Aralık 1936), mezarı Edirnekapı Şehitliği’ndedir.
Türk aruzunun ustalarından kabul edilen Akif, tutucu çevresinin, dinsel dünya görüşünün, İslamcı etkilerin ve İslam Birliği’ne bağlanmış olmasının iz ve etkilerini sonuna kadar taşıdı. Gerçekçi gözlemleriyle bir çok güncel vakası ustaca şirine taşıdı, kıt’alan haricinde süreklilikle düz kafiye kullanarak halk diliyle yazdı. Gene de Mehmet Akif Ersoy; eseri ve yaşamındaki vazgeçmez ülkücülük Türk-İslam karakter aslı, ömrünü bağladığı inancın ardında ısrarla adım atması, lüzumlu mücadelelere vaktinde iştirak etmesi yüzünden (ulusal marş şairi olması) ayrıcalıklı bir yer kazanmıştır, ulusunun sevgi ve saygısında yüceldi.
Safahat, şairin ilk şiir kitabının (1911, safhaları evreler) ve tüm kitaplarını bir araya getiren eserin genel adı, ilk kitabından başka diğeri 6 kitabını da ihtiva eder: Süleymaniye Kürsüsünde (1914), Hatıralar (1917), Asım (1918), Gölgeler (1933), Hepsi aruz ölçüsüyle yazılmış 13 bine yakın mısra tutarındaki yaratı, yaratıcısının sanatçı kişiliğini eksiksiz bir toplamda yansıtan tek kaynaktır.
YORUMLAR