MüNŞEAT, -tı a. (ar. münşe'at). Ed. Divan edebiyatında sanatlı resmi yazıları (inşa), mektuptan derleyen yapıt. (Bk. ansikl. bö...
MüNŞEAT, -tı a. (ar. münşe'at). Ed. Divan edebiyatında sanatlı resmi yazıları (inşa), mektuptan derleyen yapıt. (Bk. ansikl. böl.)
—Esk. Kaleme alınmış şeyler; mektuplar.
—ANSİKL. Ed. Eski resmi yazılar inşa isminde olan, karmaşık söz oyunlarına dayanan secili düzyazıyla kaleme alınıyordu. Bu yazıların göndermiş olduğu kişiye sesleniş, başlangıç, bitiş bölümlerinde belirli kurallara uyulması zorunluydu. Münşeat kitaplarındaki metinler tarihsel birer belge olmasıyla birlikte istenene uygun yazı yazmayı da öğretirdi. Resmi yazı örneklerinin yer almış olduğu Kâtip Yahya bin Mehmet'in (XV. yy.) Menahic ül-inşa'sı, Feridun Bey'in (öl. 1582) Münşeat üs-se/atin'i, Okçuzade Mehmet' in (öl. 1629) Münşeat'ı bu iki niteliği birleştiren derlemelerdir Bazı münşeat kitaplarında divan şairlerinin hususi mektupları ve resmi yazıları toplanmıştır. Mesela Nabi' nin Münşeat'ı secili, süslü şekilde kaleme alınmış bu tür yazılardan oluşur. Veysi'nin Münşeat'mda yazarın Şeyhülislam Sunullah Efendi'ye, Cemalzade'ye atanmaları dolayısıyla kutlama yazıları, dilekçeler, Ozan Nergisizade ile mektuplaşmaları, yakınlarına mektupları vd. vardır Nergisi'nin Şeyhülislam Yahya'ya adanmış Münşeatında 50'yi aşkın mektubu yer alır. Bunlar içinde kazasker, kadı, müderris şeklinde görevlilere ve Nefi'ye yazılmış mektuplar vardır. Koca Ragıp Paşa'nın Münşeat'inin büyük bölümünde Mahmut I döneminde reisülküttaplık görevindeyken hazırladığı telhisler, davet ve kutlama yazıları bulunmaktadır. Belirli bir ozan ve yazarın yazılarını derleyen bu örnekler yanında başka başka kişilere ilişkin yazıların toplandığı kitaplar da düzenlenmiştir. Mesela, bu şekilde bir Münşeat ta (Süleymaniye ktp. Esat Efendi, no. 3330) Okçuzade, Veysi, Nergisi, Şerif, Sabri vd.'den inşa örnekleri bulunmaktadır.
Münşeat üs-selatln il-osmaniye (OsmanlI sultanlarının mektupları), nişancı Feridun Ahmet Bey'in (öl. 1583) meşhur yapıtı (1574). Osman Gazi'den başlayarak Murat lll'ün cülusuna kadar olan periyodu (1574) kapsayan yapıt, OsmanlI devleti tarihinin ilk üç yüzyılına ilişkin siyasal, yönetsel ve askeri haberleşmelerin suretleriyle bazı yabancı devlet başkanlarına yazılan mektuplar ve bunlara gelen yanıtlardan oluşur. Yazarı tarafınca Murat lll'e sunulan yapıt (1575), padişahtan beklenen ilgiyi görmediyse de 1 880 belgeyi içermesi bakımından osmanlı tarihinin mühim larından biri sayılır, iki ciltten meydana gelen yapıtın başlangıcında, "Miftahı aden" adlı etik bir giriş yer alır, iki kez yayımlanmış olan (1848 ve 1858) yapıtın birçok yeni mektup ve tercüme ekli ikinci basımı, birincisine oranla daha eksiksizdir.
—Esk. Kaleme alınmış şeyler; mektuplar.
—ANSİKL. Ed. Eski resmi yazılar inşa isminde olan, karmaşık söz oyunlarına dayanan secili düzyazıyla kaleme alınıyordu. Bu yazıların göndermiş olduğu kişiye sesleniş, başlangıç, bitiş bölümlerinde belirli kurallara uyulması zorunluydu. Münşeat kitaplarındaki metinler tarihsel birer belge olmasıyla birlikte istenene uygun yazı yazmayı da öğretirdi. Resmi yazı örneklerinin yer almış olduğu Kâtip Yahya bin Mehmet'in (XV. yy.) Menahic ül-inşa'sı, Feridun Bey'in (öl. 1582) Münşeat üs-se/atin'i, Okçuzade Mehmet' in (öl. 1629) Münşeat'ı bu iki niteliği birleştiren derlemelerdir Bazı münşeat kitaplarında divan şairlerinin hususi mektupları ve resmi yazıları toplanmıştır. Mesela Nabi' nin Münşeat'ı secili, süslü şekilde kaleme alınmış bu tür yazılardan oluşur. Veysi'nin Münşeat'mda yazarın Şeyhülislam Sunullah Efendi'ye, Cemalzade'ye atanmaları dolayısıyla kutlama yazıları, dilekçeler, Ozan Nergisizade ile mektuplaşmaları, yakınlarına mektupları vd. vardır Nergisi'nin Şeyhülislam Yahya'ya adanmış Münşeatında 50'yi aşkın mektubu yer alır. Bunlar içinde kazasker, kadı, müderris şeklinde görevlilere ve Nefi'ye yazılmış mektuplar vardır. Koca Ragıp Paşa'nın Münşeat'inin büyük bölümünde Mahmut I döneminde reisülküttaplık görevindeyken hazırladığı telhisler, davet ve kutlama yazıları bulunmaktadır. Belirli bir ozan ve yazarın yazılarını derleyen bu örnekler yanında başka başka kişilere ilişkin yazıların toplandığı kitaplar da düzenlenmiştir. Mesela, bu şekilde bir Münşeat ta (Süleymaniye ktp. Esat Efendi, no. 3330) Okçuzade, Veysi, Nergisi, Şerif, Sabri vd.'den inşa örnekleri bulunmaktadır.
Münşeat üs-selatln il-osmaniye (OsmanlI sultanlarının mektupları), nişancı Feridun Ahmet Bey'in (öl. 1583) meşhur yapıtı (1574). Osman Gazi'den başlayarak Murat lll'ün cülusuna kadar olan periyodu (1574) kapsayan yapıt, OsmanlI devleti tarihinin ilk üç yüzyılına ilişkin siyasal, yönetsel ve askeri haberleşmelerin suretleriyle bazı yabancı devlet başkanlarına yazılan mektuplar ve bunlara gelen yanıtlardan oluşur. Yazarı tarafınca Murat lll'e sunulan yapıt (1575), padişahtan beklenen ilgiyi görmediyse de 1 880 belgeyi içermesi bakımından osmanlı tarihinin mühim larından biri sayılır, iki ciltten meydana gelen yapıtın başlangıcında, "Miftahı aden" adlı etik bir giriş yer alır, iki kez yayımlanmış olan (1848 ve 1858) yapıtın birçok yeni mektup ve tercüme ekli ikinci basımı, birincisine oranla daha eksiksizdir.
Kaynak: Büyük Larousse
münşeat
isim, eskimiş, edebiyat (münşea:t) Arapça munş
1 . Sanatlı düz yazı ya da mektupların toplandığı mecmua.
2 . Kaleme alınmış, yazılmış şeyler.
isim, eskimiş, edebiyat (münşea:t) Arapça munş
1 . Sanatlı düz yazı ya da mektupların toplandığı mecmua.
2 . Kaleme alınmış, yazılmış şeyler.
YORUMLAR