Fransa’yı Avrupa’nın en kudretli devleti haline getiren fakat bir süre sonra sürgünde ölen ünlü İmparator Napolyon Bonapart yaşamı, savaşlar...
Fransa’yı Avrupa’nın en kudretli devleti haline getiren fakat bir süre sonra sürgünde ölen ünlü İmparator Napolyon Bonapart yaşamı, savaşları ve yaşamış olduğu dönem hakkında bilgiler.
Napolyeon, 1769’da, aslına bakarsak İtalyan olan bir aileden, Korsika Adası’nın Ajaccio şehrinde dünyaya geldi. General Charles Bonapart ile Laetitia Ramolino’nun ikinci erkek evladıdır. Harb okulundan topçu subayı çıktı. 1793’te Toulon’da İngilizler’e karşı giriştiği başarı göstermiş savaşlarla kendini gösterdi, yüzbaşılıktan generalliğe terfi etti. 1794 İtalya seferinde Avrupa çapında ün kazanmıştır. 1796’da İtalya’daki Fransız kuvvetlerine başkomutan oldu. Montenotte, MilIesimo, Mondovi, Lodi, Castiglione, Arcole, Rivoli meydan savaşlarında üst üste düşmanı bozgunlara uğrattı. Hele Rivoli’de kazanılmış olduğu zafer çok büyüktü. Sayıca az olan güçleriyle düşmanın pek üstün kuvvetlerine karşı kazanılmış olduğu bu başarılar, Avrupa’da hem şaşkınlık, hem korku uyandırdı. Büyük Friedrich’ten sonrasında askerlik tarihinde yeni bir devrenin açıldığı anlaşılıyordu.
Napolyon 1798’de Mısır seferine çıktı, Piramitler Meydan Savaşı’nda Osmanlı ordusunu dağıttıktan sonrasında Mısır’ı ele geçirdi. Suriye’yi alıp oradan ya İstanbul’a, ya da Hindistan’a yürümek isteyen General Bonaparte, Akkâ’da Cezzar Ahmet Paşa’ya yenildi. Mısır’da da tutunamayıp Fransa’ya döndü.
Napolyon Fransa Diktatörü
Napolyon, 1799’da, askeri bir hükümet darbesiyle, Paris’te iktidarı ele aldı, «Birinci Konsül» unvanı ile Fransa devletinin başına geçti; «VIII. Yıl Anayasası» denen yeni bir anayasayı yürürlüğe koydu. 1800’de Şimal İtalya’da Marengo Meydan Savaşı’nda Fransa’nın azılı düşmanı Almanya (Avusturya)yı yendikten sonrasında 1802’de «Yaşam Süresince Konsül» diye deklare edildi. Tekrardan anayasayı değiştirdi; «X. Yıl Anayasası»nı yürürlüğe koydu.
Napolyon bu sırada, Fransa’yı yeni kurumlar ile donattı; Fransa Bankası’nı kurdu, üniversiteleri devrin ihtiyacına uygun şekilde düzenledi, «Legion d’Honneur» nişanını çıkardı. Çağdaş Kanun’u yapmış oldu, maliyeyi düzeltti. Tamamen diktatörce davranışlarla tüm Fransa’yı kendine bağladı. 18 Mayıs 1804’te «Fransız İmparatoru» diye deklare edildi. Tekrardan anayasa değişti; «XII. Yıl Anayasası» yürürlüğe girdi. Böylelikle «I. Napolyon» olan General Bonapart, bundan sonrasında Fransa’ya sulh yüzü göstermemecesine Avrupa tarihinin o zamana kadar görmediği bir yayılma siyasetine başladı.
Rusya Seferi
Austerlitz, Iena, Eylau, Friedland, Eckmühl, Wagram meydan savaşlarında Avusturya, Prusya, Rusya kuvvetlerini sayıca daima az ordusu ile yok ettikten sonrasında, İngiltere, Rusya ve Osmanlı haricinde tüm Avrupa’yı eline geçirdi. Kardeşlerini İspanya’ya, Hollanda’ya, Vestfalya’ya, eniştesini Napoli’ye kral yapmış oldu. İspanya’daki çete harbinde itibarının sarsılmasından korkmuş olduğu anda, görülmemiş çapta «Büyük Ordu» denen ordusu ile 1812’de Rusya seferine çıktı. Borodino Meydan Savaşı’nda Rus ordusunu yok ettikten sonrasında Moskova’ya girdi. Yalnız, Ruslar, geri çekilirken, geçtikleri her yeri yakmışlardı. Napolyon, bu vaziyet karşısında, aç kalmamak için, kışın Rusya’ dan çıkmak mecburiyetinde bırakıldı. Yolda ordusu kötü halde hırpalandı. Napolyon soğuktan, hastalıktan, çete savaşlarından kuvvetlerinin büyük kısmını yitirdi, perişan şekilde Paris’e zor ulaştı.
Elba’ya Sürgün
Napolyon, hala Avrupa’nın mühim kısmını elinde tutmak şartı ile, sulh yapabilecek durumdaydı. Yalnız, düşmanlarına tamamen boyun eğdirmek hırsına kapılmıştı, tekrardan harbe girişti. 1813’te Leipzig Meydan Savaşı’nda yenildi. İngiliz-Rus-Avusturya-Prusya birleşik kuvvetleri Paris’e girdiler. Napolyon Elba Adası’na sürüldü.
Napolyon bu ilk sürgünde fakat 10 ay kaldı, 26 şubat 1815’te adadan firar etti, Fransa’ ya çıktı. Paris’e gelip tahta geçti; Kral XVIII. Louis Fransa’dan kaçmak mecburiyetinde bırakıldı.
İkinci Sürgün
Napolyon, Müttefikler’e kafa eğdirmek suretiyle harekete geçti, 18 haziran 1815’te Belçika’da Waterloo Meydan Savaşı‘nda İngiliz – Prusya kuvvetlerine yenildi. Paris’e geldi. Tahtı bırakması için zorlandı. İngilizler tarafınca Saint-Helena Adası’na sürüldü 6 senelik acıklı bir esaretten sonrasında burada 1821’de 52 yaşlarında öldü. Sonradan 1840’ta cenazesi törenle Fransa’ya getirildi; Paris’te Invalides’e gömüldü.
Ölümünden çok sonrasında Napolyon’un tabii bir ölüm ile değildir de arsenikle zehirletilerek öldürülmüş olduğu iddiası ortaya atıldı. Uzun tartışmalara neden olan bu iddianın ne aşama doğru olduğu bugün için kati olarak anlaşılamamıştır. İngilizler tarafınca Atlas Okyanusu’ndaki Saint-Helena adasına sürgün edilen İmparatorun tekrardan kaçıp Fransız tahtını ele geçirmesinden korkulmuş olduğu için böyle ortadan kaldırılmasına lüzum görüldüğünü ileri sürenler olmuştur.
Napolyon genç bir generalken, Josephine de Beauharnais ile evlenmşti. Evladı olmadığı için, 1809’da onu boşadı; ertesi yıl Avusturya Arşidüşesi Marie-Louise ile evliliğe ilk adımını attı. Ondan tek evladı oldu. II. Napolyon ismi ile kısa süre tahta dahi çıktı. Ama oğlunun sonu babasından dah ahazin olmuş ve 21 yaşlarında vefat etmiştir.
Napolyon, gerçek bir askeri ve yönetimsel deha sahibiydi. Büyük askeri hatiplerden biriydi. Saint-Helena’da hatıralarını yazmıştır. Devrinde Fransa, İngiltere’den, geçici olarak, dünyanın en büyük devleti imtiyazını aldı; 1799’dan 1812’ye kadar Fransa Cumhuriyeti, dünyanın en kuvvetli devletî oldu ki, bu güce ondan sonrasında tekrar erişememiştir.
YORUMLAR