Nevruz nedir? Nevruzu kimler nasıl ve niçin kutlarlar? Nevruz bayramının tarihçesi, kökeni, kelime anlamı ve adetler ile ilgili kısa bilgile...
Nevruz nedir? Nevruzu kimler nasıl ve niçin kutlarlar? Nevruz bayramının tarihçesi, kökeni, kelime anlamı ve adetler ile ilgili kısa bilgiler.
Eski takvimlere bakılırsa senenin başladığı gündür. Bununla birlikte bahar mevsiminin de başlangıcı anlamına gelmektedir. Nevruz Farsça kökenli bir kelimedir ve “Yeni Gün” anlamına gelmektedir. Nev yeni anlamına gelirken ruz ise gün anlamını taşımaktadır.
Nevruz bir tek bir ırka ve ya millete ait bir bayram kesinlikle değildir. Balkanlar’dan itibaren başlamış olan ve Orta Asya’ya kadar uzanan hakikaten çok büyük bir coğrafyada birbirlerinden değişik halkların kutladıkları bir bayramdır. Bu bayramın aslolan gayesi baharın gelişini kutlamaktır.
21 Mart ekinoksun doğrusu gecenin ve gündüzün birbirine eşitlendiği gündür. 21 Mart tarihinden sonrasında gündüzler uzamaya başlamaktadır. Çoğu zaman de Nevruz Bayramı kutlamaları için halklar bu günü seçmiş ve kutlamışlardır. Hatta BM genel Kurulunda 2010 tarihinde alınan bir karar ile 21 Mart günü “Dünya Nevruz Bayramı” olarak kabul edilmiştir.
Nevruz bayramının en malum geleneği ateş yakılması ateşin yanında dans edilip ateşin üstünden atlanmasıdır. Bir takım dini çevreler bunun günah bulunduğunu ileri sürseler dahi insanoğlu ateşe tapmak için bu eğlenceleri yapmadıkları için eğlenceler aynı şekilde devam etmektedir.
Günümüz İran’ın da dahi kutlanan bir bayram olan nevruz’u İran haricinde Anadolu Türkleri, Zazalar, Farslar, Acemler, Azeri Türkleri, Arnavutlar, Afganlılar, Gürcüler, Türkmenler, Tacikler, Özbekler, Kırgız Türkleri, Kazak Türkleri ve Karakalpaklar benzer biçimde değişik halklar kutlamaktadır.
Yazılı kaynaklarda Nevruz’a ilke kez 2. yüzyılda Pers kaynaklarında rastlanmıştır. İran takviminde ve Bahai takviminde senenin ilk günü olarak kabul edilmiştir. 22 Mart itibari ile de güneş burç değiştirmektedir. Koç burcunun başlangıcı kış mevsiminin bitişini gösterir ve bu da kutlama gerektiren bir durumdur. hele ki eski dönemde ki yaşam şartları düşünülecek olursa…
Eskiden nevruz bayramlarında eczacıların şifacıların hazırlamış olduğu Nevruziye isminde bir macunun yenmesi de adettenmiş. İnanılışa bakılırsa Nevruziye macununda yiyen şahıs o yıl süresince hastalıklardan, sakatlıklardan ve zehirli hayvanlardan uzak berrak sıhhatli bir yaşam sürermiş.
Bununla birlikte Türk anane ve destanlarında Nevruz Bayramı Göktürklerin Ergenekon Bölgesinden çıktıkları gün olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple Orta Asya’da bu bayram Ergenekon Destanı temel alınarak kutlanmaktadır ki bu bayramın orta Asya Türklerinde 5000 senelik bir mazisi vardır. Her ne kadar Nevruz Farsça bir kelime olsa dahi Türkler’de ki kökeni epey da eskiye dayanmaktadır.
YORUMLAR