Objektif TDK, Türk Dil Kurumu ödat, felsefe Fransızca objectif 1 . Nesnel, öznel karşıtı: "Bu konuyu ben objektif bir habe...
Objektif
TDK, Türk Dil Kurumu
ödat, felsefe Fransızca objectif
1 . Nesnel, öznel karşıtı:
2 . (isim, fizik) Fotoğraf makinesi, mikroskop, dürbün vb. optik aletlerle cisimlerden gelen ışınları alıp ekran üstüne yansıtan mercek ya da mercek sistemi:
TDK, Türk Dil Kurumu
1 . Nesnel, öznel karşıtı:
"Bu konuyu ben objektif bir haber diye yazıyorum."- N. Hikmet.
2 . (isim, fizik) Fotoğraf makinesi, mikroskop, dürbün vb. optik aletlerle cisimlerden gelen ışınları alıp ekran üstüne yansıtan mercek ya da mercek sistemi:
"Fotoğrafta, annemle babamın objektife bakışlarından, onu kendilerine çeviren kimseden hoşlandıkları anlaşılıyor."- A. Ağaoğlu.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
- objektif olmak
Birleşik Sözler
- balıkgözü objektif
Objektif ve yanlı haber nedir?
Objektif
Balıkgözü Objektif Nedir?
Objektif
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Fotoğraf makinesi, mikroskop, dürbün vb. optik aletlerde, bakılan cisme en yakın olan mercek. Çoğu zaman sapınçların giderilmesi için birden fazla mercekten oluşturulmuş yakınsak bir mercek sistemidir.
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Fotoğraf makinesi, mikroskop, dürbün vb. optik aletlerde, bakılan cisme en yakın olan mercek. Çoğu zaman sapınçların giderilmesi için birden fazla mercekten oluşturulmuş yakınsak bir mercek sistemidir.
OBJEKTİF sıf. (fr. objectit). NESNEL'in eşanlamlısı.
*Huk. Objektif hukuk, bir cemiyet içindeki kişilerin ilişkilerini düzenleyen yaptırıma (müeyyideye) bağlanmış kurallar bütünü. (Genel ve soyut anlamıyla hukuku dile getirmek için de kullanılan objektif hukuk deyimi, hak anlamına gelen sübjektif hukukun karşıtıdır.) || Objektif hüsnüniyet - NESNEL İYİ NİYET'in eşanlamlısı. || Objektif mesuliyet - SORUMLULUK.
*Verg. huk. Objektif vergi, vergi yükümlüsünün şahsi durumuna bakmadan bir tutumsal nesneyi kapsamına almayı amaçlayan vergi. (Objektif vergi, gelirlerin, harcamaların ya da mal devirlerinin yalnızca varlığını göz önünde meblağ [arazi vergisi, nispi gelir vergisi gibi].)
* a. Foto. Çekim, izlenme ya da labo- ratuvar işlemleri esnasında gerçek görüntüler yapmaya yarayan ve bir çerçeveye takılmış merceklerden meydana gelen optik sistem. (Bk. ansikl. böl.)
*Optik. Optik bir alette, gözün karşısına yerleştirilen gözmerceğinin tersine, gözlemlenecek cisme dönük olan unsur. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Foto. Rahat bir merceğin verdiği görüntü oldukça kötüdür; merceğin merkez kısmından alınan görüntü kabul edilebilir olmakla beraber, kenarlarda oluşan görüntü fludur ve renkli sedeflenmelerin etkisiyle bozulmuştur. Optikçiler, kolay merceğin kusurlarından (sapınçlar) doğan bu bozulmaları azaltmak için çok sayıda merceği birleştiren objektifler yaptılar. Sapınçların düzeltilmesinde bir çok öğeden yararlanılır: merceklerin yapıldığı camların ya da organik maddelerin yapısı. bunların eğrilik yarıçapı, kalınlığı ve optik eksen üstündeki karşılıklı konumlan. Merceklerin takılması ve tabloda merkezlenmesi de çok önemlidir. Birisi yakınsak, öbürü ıraksak olmak suretiyle, uygun şekil ve malzemeyle yapılmış iki mercek birleştirildiğinde renksemez bir objektif elde edilir. Sapınçların tümünü ve bilhassa de astigmatlığı yeterince düzeltmek için minimum üç mercek kullanmakta fayda vardır (anas- tigmat objektifler). Gerçekte, tüm sapınçları tam anlamıyla düzeltmek olanaksızdır. Kısaca bir objektif yetkin bir düzenek değildir: kullanıldığı alana nazaran bir objektifin sapınçlarından bazıları düzeltilir, başka sapınçlar da kabul edilebilir seviyede bırakılır.
ilk objektifler fotoğraftan ilkin yapılmış oldu. Renksemesi giderilmemiş kolay bir mercek, 1812'de W. H. VVollaston tarafınca 60° genişliğindeki bir alanın görüntüsünü elde etmek için kullanıldı, iki mercekli renksemez objektifi 1830 da Charles Chevalier yapmış oldu Sonrasında da, bir çerçevenin uçlarına takılmış iki mercek grubundan oluşan doğrusal objektif buluş edildi (Petzval objektifi, 1840). Daha 1843'te P Rudolph, birbirine yapıştırılmış merceklerden oluşan anastigmat objektifi tasarladı; bu durumu 1890'da, yeni camlar (ağır crownlar ve hafifçe flintler) bulunduktan sonrasında gerçekleşti rebildi 1893'te H D. Taylor birbirine yapışık olmayan üç mercekten oluşan yeni bir anastigmat objektif tipi yarattı. Nihayet d'Alembert ve Gauss'un emek harcamaları yardımıyla ışıldama gücü büyük, tüm objektif tipleri gerçekleştirildi.
Ayarlama sonsuza nazaran yapıldığında ve görüntü net olduğunda, bir objektifin üçüncü ayırtedici özelliği olan alan açısının tepesi objektifin optik merkezi, kenarları da bu durumu, hassas yüzeydeki köşegenin uçlarıyla birleştiren doğrulardır.
Yaygın olarak kullanılan ve genellikle düzgüsel objektif diye adlandırılan objektiflerde odak uzaklığı, çoğu zaman hassas yüzeyde oluşan görüntüdeki köşegenin uzunluğuna yakındır. Alan açıları 50° ile 60° arasındadır. Alanı daha geniş olan objektifler, geniş açılılar ya da "kısa odaklı objektiflerdir, çünkü odak uzaklıkları düzgüsel objektiflerin odak uzaklığından daha kısadır. Alan açısı daha dar olan objektifler (kısaca odak uzaklığı daha uzun olanlar) ya "uzun odaklı objektifler" ya da teleobjektiflerdir. Teleobjektife, optik merkezle hassas yüzey arasındaki uzaklığı küçültmek amacıyla bir ıraksak mercek daha eklenmiştir. Böylelikle eşit odak uzaklığında uzun odaklı objektife nazaran teleobjektifte optik merkezle hassas yüzey arasındaki uzaklık, daha kısadır, fakat çerçevenin içi daha sıkışıktır.
Bugün fotoğrafçılara sunulan objektif türlerinin sayısı oldukça fazladır. En fazlaca kullanılanıysa odak uzaklığı değişken olan objektif, kısaca zoomdur. Söz konusu objektifte, bir grup devingen mercek vardır (odaksız sistem); bu tür şeyler yer değiştirdiğinde objektifin odak uzaklığı ve buna bağlı olarak da alan açısı değişiyor. 1873'te John Traill Taylor, görüntüyü genişletmek için bir merceğin yer değiştirmesinden yararlanabileceğini düşündü. Bu objektifte görüntünün netlik düzlemi eşit oranda yer de ğiştiriyor ve hassas yüzeyin bulunmuş olduğu düzlemle çakışmıyordu. Ama odak uzaklığı değiştirildiğinde ayarlamayı tekrardan yapmak gerekiyordu Günümüzde bu zorluğu ortadan kaldırmak için başka bir grup devingen mercek kullanılmakta ve bu şekilde net görüntünün duyarkat düzlemi üstünde kalması sağlanmaktadır. De vingen merceklerin kullanıldığı bu teknik ya da yüzen mercekler, odak uzaklığı değişmeyen objektiflerde, ayar değiştirildiğinde de net görüntünün film düzlemi üstünde kalmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Böylece, yakın mesafeden çekimlerde (bilhassa 20-50 santimetre içinde) objektiflerin niteliği artırılabilmektedir. Fotomakrografide kullanılan objektiflerde ("makro objektifler") yüzen mercekler tekniğinden yararlanılır; bu şekilde, gerek yakından çekilen, gerekse olağan fotoğraflarda iyi görüntüler elde edilebilir.
Fotoğrafçılar geri yansıtıcı objektifler de kullanırlar; bu tür şeyler bir tür teleobjektiftir ve Cassegrain'in teleskoplar için tasarladığı düzenekten esinlenilerek türetilmiş sistemlerde olduğu benzer biçimde aynalardan yararlanır, içbükey ya da dışbükey aynalar üstünde yansıma oyunuyla ışık demetinin çerçeve içinde toplanması sağlanır; bu sistem, çok kısa objektiflerin yapılmasına olanak tanımıştır.
Objektifler, fotoğraf makinesinin ve beyazperde kamerasının durağan ya da sökülüp takılabilir bir parçasıdır. Gerektiğinde, çekimin yaratabileceği hususi sorunları çözecek bir takım değiştirilebilen objektif kullanılır.
Objektif merceklerine, ışık yansımalarını ve bunların yol açmış olduğu parazit yansımaları önlemek için ince bir film katmanı kaplama işlemi uygulanır. Her film katmanı ışık tayfının bir kısmını etkilediğinden, değişik kalınlıklarda, değişik malzemelerden çokkatlı film kaplamaları uygulanır (çok katmanlı işlem).
Objektif kendi alanında görülen son olarak gelişmelerden birisi de indis gradyanlı camlardır; bu camların kırılma indisi ötekileri benzer biçimde değişmez değildir ve bir merceğin merkezinden kenarlarına doğru aşama aşama değişmektedir. Bu yüzden de ışık doğru değildir, eğri bir çizgiyi izlemekte ve bu yol optikçiler tarafınca belirlenebilmektedir. Bu camlar iyon değiştokuşu yöntemiyle elde edilir (örn. sodyum izleri taşıyan bir cam, günlerce, eriyen bir lityum banyosunda tutulur ve bu şekilde sodyum iyonlarının yerini lityum iyonları alır), indis gradyanlı camdan yapılmış bir mercek, bir grup klasik merceğin yerini alabildiği için, bu şekilde camlar objektife yerleştirilen mercek sayısını azaltmaktadır (bilhassa zoomlar).
*Opt. Optik bir aletle incelenecek cismin karşısına yerleştirilen ayna, mercek, ya da mercek topluluğuna çoğu zaman “objektif" ismi verilir Objektifin sağlamış olduğu görüntü bir süre sonra aletin diğer ucuna yerleştirilen bir mercek sistemiyle (gözmerceği) incelenir ya da fotoğralı çekilir.
Objektiflerin çok türlü tipleri vardır: eski gökbilim objektifleri, birisi yakınsak (crovvn), öbürü ıraksak (flint) iki mercekten meydana gelirdi. Bu tip objektifler, görüş alanı dar olan aletlerde (dürbünler, telemetreler vb.) çok kullanılır. Açısal alanın çok geniş olması isteniyorsa (fotoğraf objektifleri) karmaşık düzenekler (kimi zaman 10 mercekli) kullanmakta fayda vardır; bu şekilde, geniş bir açıyla görülen cismin çok iyi nitelikteki düzlemsel görüntüsü elde edilebilir.
Büyük boyutlu gökbilim objektiflerinde bir ayna vardır; çaplan çok büyük, an-fotoğraf makinesi objektifleri cak görüş alanı çok ufak olan objektifler için parabolik aynalar, görüş alanı çok büyük olan objektifler içinse küresel aynalar (Schmidt, Maksutov, vb. sistemleri) kullanılır.
Mikroskop objektifleri ise iyi bir çözme gücü elde etmek için çok büyük bir açık lık verilen ve bilhassa renkser sapınçları, küresel sapıncı ve komayı düzeltmeyi elde eden karmaşık düzeneklerdir.
*Huk. Objektif hukuk, bir cemiyet içindeki kişilerin ilişkilerini düzenleyen yaptırıma (müeyyideye) bağlanmış kurallar bütünü. (Genel ve soyut anlamıyla hukuku dile getirmek için de kullanılan objektif hukuk deyimi, hak anlamına gelen sübjektif hukukun karşıtıdır.) || Objektif hüsnüniyet - NESNEL İYİ NİYET'in eşanlamlısı. || Objektif mesuliyet - SORUMLULUK.
*Verg. huk. Objektif vergi, vergi yükümlüsünün şahsi durumuna bakmadan bir tutumsal nesneyi kapsamına almayı amaçlayan vergi. (Objektif vergi, gelirlerin, harcamaların ya da mal devirlerinin yalnızca varlığını göz önünde meblağ [arazi vergisi, nispi gelir vergisi gibi].)
* a. Foto. Çekim, izlenme ya da labo- ratuvar işlemleri esnasında gerçek görüntüler yapmaya yarayan ve bir çerçeveye takılmış merceklerden meydana gelen optik sistem. (Bk. ansikl. böl.)
*Optik. Optik bir alette, gözün karşısına yerleştirilen gözmerceğinin tersine, gözlemlenecek cisme dönük olan unsur. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Foto. Rahat bir merceğin verdiği görüntü oldukça kötüdür; merceğin merkez kısmından alınan görüntü kabul edilebilir olmakla beraber, kenarlarda oluşan görüntü fludur ve renkli sedeflenmelerin etkisiyle bozulmuştur. Optikçiler, kolay merceğin kusurlarından (sapınçlar) doğan bu bozulmaları azaltmak için çok sayıda merceği birleştiren objektifler yaptılar. Sapınçların düzeltilmesinde bir çok öğeden yararlanılır: merceklerin yapıldığı camların ya da organik maddelerin yapısı. bunların eğrilik yarıçapı, kalınlığı ve optik eksen üstündeki karşılıklı konumlan. Merceklerin takılması ve tabloda merkezlenmesi de çok önemlidir. Birisi yakınsak, öbürü ıraksak olmak suretiyle, uygun şekil ve malzemeyle yapılmış iki mercek birleştirildiğinde renksemez bir objektif elde edilir. Sapınçların tümünü ve bilhassa de astigmatlığı yeterince düzeltmek için minimum üç mercek kullanmakta fayda vardır (anas- tigmat objektifler). Gerçekte, tüm sapınçları tam anlamıyla düzeltmek olanaksızdır. Kısaca bir objektif yetkin bir düzenek değildir: kullanıldığı alana nazaran bir objektifin sapınçlarından bazıları düzeltilir, başka sapınçlar da kabul edilebilir seviyede bırakılır.
ilk objektifler fotoğraftan ilkin yapılmış oldu. Renksemesi giderilmemiş kolay bir mercek, 1812'de W. H. VVollaston tarafınca 60° genişliğindeki bir alanın görüntüsünü elde etmek için kullanıldı, iki mercekli renksemez objektifi 1830 da Charles Chevalier yapmış oldu Sonrasında da, bir çerçevenin uçlarına takılmış iki mercek grubundan oluşan doğrusal objektif buluş edildi (Petzval objektifi, 1840). Daha 1843'te P Rudolph, birbirine yapıştırılmış merceklerden oluşan anastigmat objektifi tasarladı; bu durumu 1890'da, yeni camlar (ağır crownlar ve hafifçe flintler) bulunduktan sonrasında gerçekleşti rebildi 1893'te H D. Taylor birbirine yapışık olmayan üç mercekten oluşan yeni bir anastigmat objektif tipi yarattı. Nihayet d'Alembert ve Gauss'un emek harcamaları yardımıyla ışıldama gücü büyük, tüm objektif tipleri gerçekleştirildi.
Ayarlama sonsuza nazaran yapıldığında ve görüntü net olduğunda, bir objektifin üçüncü ayırtedici özelliği olan alan açısının tepesi objektifin optik merkezi, kenarları da bu durumu, hassas yüzeydeki köşegenin uçlarıyla birleştiren doğrulardır.
Yaygın olarak kullanılan ve genellikle düzgüsel objektif diye adlandırılan objektiflerde odak uzaklığı, çoğu zaman hassas yüzeyde oluşan görüntüdeki köşegenin uzunluğuna yakındır. Alan açıları 50° ile 60° arasındadır. Alanı daha geniş olan objektifler, geniş açılılar ya da "kısa odaklı objektiflerdir, çünkü odak uzaklıkları düzgüsel objektiflerin odak uzaklığından daha kısadır. Alan açısı daha dar olan objektifler (kısaca odak uzaklığı daha uzun olanlar) ya "uzun odaklı objektifler" ya da teleobjektiflerdir. Teleobjektife, optik merkezle hassas yüzey arasındaki uzaklığı küçültmek amacıyla bir ıraksak mercek daha eklenmiştir. Böylelikle eşit odak uzaklığında uzun odaklı objektife nazaran teleobjektifte optik merkezle hassas yüzey arasındaki uzaklık, daha kısadır, fakat çerçevenin içi daha sıkışıktır.
Bugün fotoğrafçılara sunulan objektif türlerinin sayısı oldukça fazladır. En fazlaca kullanılanıysa odak uzaklığı değişken olan objektif, kısaca zoomdur. Söz konusu objektifte, bir grup devingen mercek vardır (odaksız sistem); bu tür şeyler yer değiştirdiğinde objektifin odak uzaklığı ve buna bağlı olarak da alan açısı değişiyor. 1873'te John Traill Taylor, görüntüyü genişletmek için bir merceğin yer değiştirmesinden yararlanabileceğini düşündü. Bu objektifte görüntünün netlik düzlemi eşit oranda yer de ğiştiriyor ve hassas yüzeyin bulunmuş olduğu düzlemle çakışmıyordu. Ama odak uzaklığı değiştirildiğinde ayarlamayı tekrardan yapmak gerekiyordu Günümüzde bu zorluğu ortadan kaldırmak için başka bir grup devingen mercek kullanılmakta ve bu şekilde net görüntünün duyarkat düzlemi üstünde kalması sağlanmaktadır. De vingen merceklerin kullanıldığı bu teknik ya da yüzen mercekler, odak uzaklığı değişmeyen objektiflerde, ayar değiştirildiğinde de net görüntünün film düzlemi üstünde kalmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Böylece, yakın mesafeden çekimlerde (bilhassa 20-50 santimetre içinde) objektiflerin niteliği artırılabilmektedir. Fotomakrografide kullanılan objektiflerde ("makro objektifler") yüzen mercekler tekniğinden yararlanılır; bu şekilde, gerek yakından çekilen, gerekse olağan fotoğraflarda iyi görüntüler elde edilebilir.
Fotoğrafçılar geri yansıtıcı objektifler de kullanırlar; bu tür şeyler bir tür teleobjektiftir ve Cassegrain'in teleskoplar için tasarladığı düzenekten esinlenilerek türetilmiş sistemlerde olduğu benzer biçimde aynalardan yararlanır, içbükey ya da dışbükey aynalar üstünde yansıma oyunuyla ışık demetinin çerçeve içinde toplanması sağlanır; bu sistem, çok kısa objektiflerin yapılmasına olanak tanımıştır.
Objektifler, fotoğraf makinesinin ve beyazperde kamerasının durağan ya da sökülüp takılabilir bir parçasıdır. Gerektiğinde, çekimin yaratabileceği hususi sorunları çözecek bir takım değiştirilebilen objektif kullanılır.
Objektif merceklerine, ışık yansımalarını ve bunların yol açmış olduğu parazit yansımaları önlemek için ince bir film katmanı kaplama işlemi uygulanır. Her film katmanı ışık tayfının bir kısmını etkilediğinden, değişik kalınlıklarda, değişik malzemelerden çokkatlı film kaplamaları uygulanır (çok katmanlı işlem).
Objektif kendi alanında görülen son olarak gelişmelerden birisi de indis gradyanlı camlardır; bu camların kırılma indisi ötekileri benzer biçimde değişmez değildir ve bir merceğin merkezinden kenarlarına doğru aşama aşama değişmektedir. Bu yüzden de ışık doğru değildir, eğri bir çizgiyi izlemekte ve bu yol optikçiler tarafınca belirlenebilmektedir. Bu camlar iyon değiştokuşu yöntemiyle elde edilir (örn. sodyum izleri taşıyan bir cam, günlerce, eriyen bir lityum banyosunda tutulur ve bu şekilde sodyum iyonlarının yerini lityum iyonları alır), indis gradyanlı camdan yapılmış bir mercek, bir grup klasik merceğin yerini alabildiği için, bu şekilde camlar objektife yerleştirilen mercek sayısını azaltmaktadır (bilhassa zoomlar).
*Opt. Optik bir aletle incelenecek cismin karşısına yerleştirilen ayna, mercek, ya da mercek topluluğuna çoğu zaman “objektif" ismi verilir Objektifin sağlamış olduğu görüntü bir süre sonra aletin diğer ucuna yerleştirilen bir mercek sistemiyle (gözmerceği) incelenir ya da fotoğralı çekilir.
Objektiflerin çok türlü tipleri vardır: eski gökbilim objektifleri, birisi yakınsak (crovvn), öbürü ıraksak (flint) iki mercekten meydana gelirdi. Bu tip objektifler, görüş alanı dar olan aletlerde (dürbünler, telemetreler vb.) çok kullanılır. Açısal alanın çok geniş olması isteniyorsa (fotoğraf objektifleri) karmaşık düzenekler (kimi zaman 10 mercekli) kullanmakta fayda vardır; bu şekilde, geniş bir açıyla görülen cismin çok iyi nitelikteki düzlemsel görüntüsü elde edilebilir.
Büyük boyutlu gökbilim objektiflerinde bir ayna vardır; çaplan çok büyük, an-fotoğraf makinesi objektifleri cak görüş alanı çok ufak olan objektifler için parabolik aynalar, görüş alanı çok büyük olan objektifler içinse küresel aynalar (Schmidt, Maksutov, vb. sistemleri) kullanılır.
Mikroskop objektifleri ise iyi bir çözme gücü elde etmek için çok büyük bir açık lık verilen ve bilhassa renkser sapınçları, küresel sapıncı ve komayı düzeltmeyi elde eden karmaşık düzeneklerdir.
Kaynak: Büyük Larousse
Objektif ve yanlı haber nedir?
Objektif
Balıkgözü Objektif Nedir?
YORUMLAR