Osmanlı Devleti dağılma dönemine girdiğinde pek çok padişah dağılmayı önleme çabalarına girişti. Özetlemek gerekirse ve maddeler halinde Osm...
Osmanlı Devleti dağılma dönemine girdiğinde pek çok padişah dağılmayı önleme çabalarına girişti. Özetlemek gerekirse ve maddeler halinde Osmanlı Devletinin dağılmasını önleme amaçlı emek harcamalar.
DAĞILMAYI ÖNLEME ÇABALARI
a) Osmanlıcılık
Tanzimatın sonlarına doğru bir takım aydınlar Genç Osmanlılar adıyla bir dernek kurdular.
Onlara bakılırsa;
• milliyet isyanlarının sona erdirilip
• ülkenin bütünlüğünün korunması
fakat, devlet sınırları içindeki her insanın
Osmanlıcılık düşüncesi etrafına toplanmasına bağlıydı.
Bundan ötürü;
– dil, din, ırk farkı gözetilmemeli
– hepimiz, aynı hak ve yetkilere haiz olmalıydı.
Genç Osmanlıların çabalarıyla hazırlanan Kanun-i Esasî, Osmanlıcılık düşüncesini temel almıştır. Meclis-i Mebusan’da da tüm milletlere temsil hakkı verilmiştir.
Osmanlıcılık görüşü, milliyetçilik akımının güç kazanması ile tesirini yitirdi.
b) İslâmcılık (islâm Birliği)
Osmanlı Devleti’nin birliğini sağlamak amacıyla bilhassa 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşından sonrasında ehemmiyet kazanmıştır.
Bu görüşün taraftarları;
• Tüm Müslümanların, halifenin çevresinde birleşmesi icap ettiğini,
• devletin şeriat esaslarından ayrılmış olduğu için geri kaldığını ileri sürmüşlerdir.
İslamcılık, XIX. Yüzyılın sonlarında resmî devlet politikası olacak kadar ehemmiyet kazanmıştır.
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı padişahının halife olarak yayımladığı cihat çağrısına karşın,
Bir takım Araplar, ingilizlerle ittifak kurarak halife ordularına saldırmaktan çekinmediler.
Böylelikle, İslamcılık düşüncesinin de Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtaramayacağı anlaşıldı.
c) Turancılık (Türk Birliği)
Tüm Türklerin bir devlet içinde ve tek bir bayrak altında birleşmesini korumak için çaba sarfeden düşüncedir.
YORUMLAR