Sergüzeşt isimli romanı ile Türk edebiyatına realist bir eser hediye etmiş olan Samipaşazade Sezai hayatı ve eserleri ile ilgili bilgilerin ...
Sergüzeşt isimli romanı ile Türk edebiyatına realist bir eser hediye etmiş olan Samipaşazade Sezai hayatı ve eserleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
Yenileşme edebiyatımızda büyük payı olan yazarlarımızdan. Tanzimat Edebiyatı’nın kurulmasında, gelinmesinde emeği geçen değerli edip ve vezirlerden Sami Paşa’nın oğludur. İstanbul’da doğdu. Babasının varlıklı konağında özel öğretmenlerden ders gördü. Arapça’yı, Farsça’yı, Fransızca’yı küçük yaşlarındayken öğrendi. Evkaf katipliğiyle resmi göreve girdi. Bu sıralarda, artık çağlarının birer şöhreti bulunan, Abdülhak Hâınit’le, Recaizade Ekrem’le tanışarak, onların teşviki ile edebiyata, yazı hayatına ilgi duydu. İlk yazı denemesi «Şîr» (Aslan) adında bir tiyatro eseridir. Bu sıralarda Londra elçiliğine katip olarak tayin olundu. Üç yıl kadar bu görevde kalıp İstanbul’a döndü. Babıâli İstişare Odası Müşaviri oldu.
1896’da Servetifünûn Edebiyatı’mn kurulmasından sonra kendisini daha iyi tanıtan eserlerini yayınladı. 1901’de, bu edebiyat topluluğunun dağıtılması olayları üzerine, Paris’e gitti. Orada tanınmış hürriyet savaşçılarından Ahmet Rıza Bey «Şûrâ-yı Ümmet» adında bir fikir gazetesi çıkarıyordu. Bu gazetenin başyazarlığını yapan Samipaşazade Sezai Bey, 7 yıl Paris’te kaldı. 1908 Meşrutiyetinden sonra yurda dönerek, bu defa memlekette çıkarılan «Şûrâ-yı Uınmet»te yeniden görev aldı. 1909’da Madrid Elçiliği’ne gönderildi. Kısa bir iki aralıkla, 12 yıl bu görevde kaldı.
Samipaşazade Sezai Bey, 1922’de emekliye ayrıldıktan sonra, hükümetin kararı ile kendisine vatan hizmeti tertibinden şeref maaşı bağlandı. Son yıllarını Vaniköy’deki yalıda huzur ve sükûnla geçirerek, 26 nisan 1936′ da 77 yaşında öldü. Mezarı Küçüksu’da, çok sevdiği arkadaşı Recaizade Mahmut Ekrem Bey’in yanındadır.
Pek az ölçüde şiir de yazmış olan Samipaşazade Sezai Bey, yaşadığı devrenin pek ötesine geçememiş edebiyatçılarımızdandır. Ekrem Bey gibi o da, eserlerinden çok, hizmetiyle anılacaktır. «Sergüzeşt» adlı tek romanı, eserlerinin en tanınmışıdır. Bu roman, Türk edebiyatında realist (gerçekçi) romanın öncüsü sayılır. Hikâye de yazmış olan Sezai Bey, bunlarla birlikte daha başka bazı yazılarını «Küçük Şeyler»de toplamıştır. «Rümûzul edep» ve «İclâl» adlarında iki eseri daha vardır. Genel olarak, nesirlerinde özentili, sanatlı olan dili, romanında, hikâyelerinde bir derece daha durudur.
YORUMLAR