Devamlı devrim mottosunu ömrü süresince savunmuş olan meşhur Sovyet kominist kuramcısı Troçki yaşamı ve yaşadıkları hakkında bilgiler. TRO...
Devamlı devrim mottosunu ömrü süresince savunmuş olan meşhur Sovyet kominist kuramcısı Troçki yaşamı ve yaşadıkları hakkında bilgiler.
TROÇKİ, (Rusça TROTSKİY) Leon (Lev) Davidoviç Bronstein, Sovyet politikacı, komünist kuramcı ve eylemci (Cenup Ukrayna/Yanovka Köyü 1879 – Mexico City/Coyoacan 1940).
Yahudi kökenli ziraatçi bir ailenin beşinci evladı olarak dünyaya geldi. Odessa’daki teyzesinin yanına okumaya gönderildi. Başarıya ulaşmış öğrenciliğinin yanı sıra, toplumcu düşüncelere ilgi duydu. Yasadışı bir gazetenin yayınına katıldı. (1897); ertesi yıl tutuklandı. Bu zamanda tanıştığı Aleksandra Sokolvskaya ile evliliğe ilk adımını attı. Sürüldüğü Sibirya’dan “Troçki” adıyla edinmiş olduğu düzmece pasaportla Londra’ya kaçmayı başardı (1902). Lenin ve Plehanov ile yakın dostluk kurdu; “İskra” dergisine yazılar yazdı. Belçika ve Fransa’da çeşitli toplantılara katıldı; ikinci evliliğini N. Sedova ile yaparak (1903) Cenevre’ye yerleşti. Rusya Toplumsal Demokrat İşçi Partisi’nin (RSDİP) Londra’daki ikinci kongresinde Menşevikler grubunda yer aldı (1903). Diğeri Sovyet liderleriyle arasının açılmasına yol açan “devamlı devrim” kuramını bu yıllarda benimsedi.
1905 Devrim eylemi üstüne yurduna dönerek yeni kurulan İşçi Temsilcileri Sovyeti’nin başına geçti, genel grevin gerçekleştirilmesine çalıştı, boşa giden devrim çabaları sonunda tutuklanınca (aralık) yaşam boyu hapisle cezalandırıldı, devamlı devrim görüşünü açıklayan ilk eserini bu zamanda yazdı. (İtogi Perspektivy / Sonuçlar ve Olasılıklar). Sibirya’dan ikinci kez kaçarak (1907), gene İngiltere’ye sığındı. 5. Kurultay’de kişisel görüşlerini izah etme fırsatını kullandı. Viyana’ ya yerleşti. Almanya Toplumsal Demokrat Partisi’nin gösterim organlarına yazılar verdi, kendi gazetesini kurdu: Pravda (Gerçek) 1908.
Birinci Dünya Savaşı çıkınca sınırdışı edildi, Paris’e geçti (1914). Savaşı destekleyen Parvus ile ilgisini çekip aynı görüşte birleştiği Lenin’in yanında yer aldı, cenk karşıtı sosyalistlerin toplantılarında bulunmuş oldu (1915).
İspanya sürgünlüğü tutuklamayla sonuçlanınca ABD’ye gitti (Ocak 1917), Buharin ve Kolontay’ın çıkardıkları Novy Mir (Yeni Dünya) gazetesinde çalışmaya koyuldu. Ekim 1917 Devrimi’nin başlangıcını oluşturan Şubat 1917’den itibaren ön planda ve etkin görevler almakla gecikmedi. Ağustos 1917 toplantısında (RSDİPB’nin 6. Kongresi) merkez komiteye seçildi. Eylül başlangıcında Petrograd Sovyet Komitesi başkanlığına getirildi.
7 Kasım’da geçici hükümetin dağıtıldığını duyurdu. Lenin ile beraber iktidarın Sovyetlere geçtiğini yaydı. Lenin başkanlığında örgütlenen Halk Komiserleri Konseyi tarafınca dışişleri komiserliğine getirildi (8 Kasım 1917). Resmi sulh görüşmelerinin başlama sonucu karşısında (19 Şubat 1918) dışişleri komiserliğinden ayrıldı (3 Mart 1918), Kızıl Ordu’nun örgütlenmesi görevini üstlendi.İç Harp’ın kazanılmasında mühim rol oynadı.
Harp sonrasında iktisat çalışmalarına yöneldi; Lenin’in Yeni ekonomi Politikası (NEP) benimsenince (1921, 10. Kurultay), cenk komünizminin yönetmelerini elden bırakmak isteyen Troçki, bu mevzuda da Lenin’e karşı çıkmak durumunda kaldı. 1922 sonrasında yürüttüğü bu karşıtlılık tutumu (Stalin, Kamenev, Zinovyev’e karşı) ana görüşü olan devamlı devrim kuramına dayanıyordu. 13. Kurultay’de (Mayıs 1924). “Tek ülkede sosyalizm” ilkesinin sözcüsü olan Stalin, Troçki’nin parti düzenini disiplinini bozmakla suçladı; kendini korumak için çaba sarfeden Troçki (Pokolenie Oktyabrya; Ekim Devriminin Öğrettikleri), çoğunluk kararıyla görevlerinden uzaklaştırıldı; Merkez Komite’den çıkarıldı; 1927 Ekim Devrimi yıl dönümünde partiden atıldı.
Ilkin Alma-Ata’ ya (Ocak 1928), sonrasında yurt dışına sürgüne gönderildi (1929, Türkiye). İstanbul’da (Büyükada) Hayatım adlı eserini yazdı (Moyaz Jizn) 1930, yaşamış olduğu devrin vakalarını anlattığı İstoriya Russkoy Revolyutsii (Rus Devrimi Zamanı) 3 cilt, 1932, Stalin’in baskısıyla sınır dışı edilmeden ilkin Fransa’da iki yıl yaşadı (1933-1935). Bir süre Norveç’e sığındı, iki eserini de burada hazırladı: İhanete Uğrayan Devrim, Stalinskaya Şkola Falsifikatsii (Stalinci Sahtecilik Okulu) 1937. Sonrasında oturma izni verilmeyince Meksika’ya gitmeyi yeğledi, başkent yakınındaki villasında asla vazgeçmediği görüşlerini yazıp yayımlama işini sürdürdü. Bolşevik-Leninciler diye anılmasını elde eden 4. Enternasyonali örgütledi (1938), J. Mornard takma adıyla malum Roman Mercador tarafınca çekiçli saldırısı sonucu başından ağır yaralandı (19 Ağustos 1940), ertesi gün öldü. Mihail Gorbaçov döneminde, saygınlığı geri verildi (1988). Stalin tarafınca öldürtüldüğü kesinlik kazanmıştır.
YORUMLAR