Türkiye’nin dağları ile ilgili olarak genel özelliklerin yer almış olduğu yazımız. Türkiye’nin dağlarının özellikleri ile ilgili bilgiler. ...
Türkiye’nin dağları ile ilgili olarak genel özelliklerin yer almış olduğu yazımız. Türkiye’nin dağlarının özellikleri ile ilgili bilgiler.
1. OROJENİK HAREKETLERLE MEYDANA GELEN DAĞLAR
Yurdumuzdaki dağların büyük bir kısımı, orojenik hareketler sonucu oluşmuş kıvrımlı ve kırık yapılı dağlardır.
Şimal Anadolu Dağlan ile Toroslar, Alp-Himalaya kıvrım sisteminin birer bölümüdür. İç Garp, İç ve Şark Anadolu’da orojenik hareketlerle oluşmuş ikinci derecede türlü dağ sıraları mevcuttur.
Garp Anadolu’da daha çok kırıklı yapılar yaygındır. Burada kuzeyden güneye doğru birden fazla sıra halinde uzanan sıradağlar birer horsttur. Bu dag sıraları arasındaki çöküntü alanları (grabenler) alüvyonların birikmesiyle birer verimli ova haline gelmiştir.
2. VOLKANİK DAĞLAR
Yurdumuzdaki volkanik vakalar 3. dönemin ortalarında başlamış, aslolan etkin safhasını 4. dönemin başlarında yaşamıştır.
Türkiye’nin mühim volkanik alanları Şark ve İç Anadolu’da toplanmıştır.
Şark Anadolu’da, kuzeydogu-güneybatı doğrultulu bir hat süresince meydana gelen volkanik faaliyetler, çok geniş bir alanı etkilemiştir.
Pek çok efsaneyede mevzu olan Ağrı-sancı Dağı, yalnız Şark Anadolu’nun değildir, Türkiye’nin en yüksek doruğuna haizdir. (5137 metre).
Ağrı-sancı dağlarıyla süregelen kuzeydogu-güneybatı doğrultulu volkanlar dizisinin ikinci esnasında Tendürek yer alır.
Tendürek ile Süphan içinde Aladağ volkan konisi yer alır. Van Gölü’nün kuzeyindeki bu volkanik kütle, karmaşık yapıda olmayan bir volkan konisidir.
Van Gölü’nün kuzeybatısında yer edinen Süphan dağı volkanik hacmi, bununla birlikte yurdumuzun üçüncü yüksek doruğudur.
Şark Anadolu’daki volkanlar dizisinin güneybatı ucunda Nemrut yer alır. Türlü dönemlerdeki püskürmelerle şimdiki şeklini almış olan bu volkanik kütle, geniş bir kalderaya haizdir.
İç Anadolu’da da volkanlar kuzey-doğu-güneybatı doğrultulu bir hat süresince uzanır.
Erciyes volkanik hacmi, İç Anadolu’nun en yüksek doruğudur (3917 metre). Bu volkanik kütle, bir ana koni ile çok sayıdaki yan konilerden oluşmuştur.
Peribacalarının oluşumunu elde eden Ürgüp-Göreme çevresindeki tüfler, Erciyes’in volkanik etkinliğinin bir ürünüdür.
İç Anadolu’nun genç volkanlarından birisi de, Konya kısmında yer edinen Hasan dağıdır. Konya-Eregii kapalı havzasını doğudan sınırlayan volkanik kütleler içinde en geniş yeri Melendiz dağı kaplar. Büyük seviyede aşınmış olan bu volkanik koni, at nalı biçimli bir kalderaya dönüşmüştür.
Konya kısmının başka bir genç volkanik hacmi de Karacadağ’dır. Aynı bölümde yer edinen volkanik kütlelerden Karadağ, gerçekte üç ayrı koninin kaynaşmasıyla oluşmuştur.
Garp Anadolu’da volkanizma daha çok Kula ve Menemen çevresinde etkili olmuştur. Kula çevresindeki volkanik arazide sayısı 70’i bulan irili ufaklı genç volkan konisi mevcuttur.
Güneydoğu Anadolu’nun tek volkanik hacmi Karacadağ’dır. Oldukça yayvan olan bu kütlenin yükseltisi 2 bin metreyi ama bulur.
YORUMLAR