Uzay enkazı Yer istasyonel yörünge (YİY) dışından görülen uzay enkazı. Görüntüdeki iki temel yıkıntı alanı Yer istasyonel yörünge (Y...
Uzay enkazı
Uzay enkazı (bununla birlikte yörünge enkazı, uzay döküntüsü ve uzay atığı olarak da bilinir) insanoğlu tarafınca yaratılan fakat geriye kalan herhangi bir yararlı amaca hizmet etmeyen dünyanın çevresindeki yörüngede bulunan nesneler topluluğudur. Bu nesneler harcanan roket aşamaları ve işlevlerini yitirmiş uyduların patlama ve çarpışmalarıyla oluşan tüm parçacıkları ihtiva eder.Yıkıntı katı roket motorlarından çıkan tozu, boya gevreği benzer biçimde yüzey bozulma ürünleri, RORSAT nükleer güç uyduları tarafınca yayılan soğutucuları, Needles Projesi kümelerini ve mikrometoorların ya da oldukça minik yıkıntı parçalarının uzay araçları üstündeki tesiri ile özgür kalan nesneleri barındırmaktadır. Bu nesnelerin yörüngeleri uzay araçlarının uçuş yönleri ile örtüşme olasılığı olduğundan uzay enkazları çoğu zaman ihtimaller içinde bir çarpışma riski taşırlar.
Uzay enkazlarının, tahmini onlarca milyon benzer biçimde büyük çoğunluğu boya parçacıkları ve roket yakıt cürufu benzer biçimde minik partiküllerden oluşmaktadır. Bu minik parçacıkların tesiri eroziv ve kumlama benzeri zararlara yol açarlar. Bu zararların tesiri, uzay araçlarının mikrometeorlardan korunabilmesi için kullanılan teknikle, uzay aracının gövdesi dışına ince bir folya tabakası eklendikten sonra hafifletilebilir. Yüksek hızlarda enkazların bu folyo ile çarpışması sonucu oluşan plazma kafi hızla buharlaşacağından içduvara samimi bir zarar vermeyecektir. Fakat, bir uzay aracının tüm parçaları böylelikle korunamaz; mesela güneş panelleri, optik cihazlar (teleskop, yıldız seyirci benzer biçimde) ve bu bileşenlerin yıkıntı ve micrometeorlar tarafınca devamlı aşınmaya doğal olarak olan kısımları benzer biçimde.
Internasyonal Uzay İstasyonunun insan barındıran modülleri, bu enkazların 1 santimetre den minik olanlarına karşı dahi korunma kapasitesine haizdir. Kimi zaman uzay aracının bu çarpışmalardan korunabilmesinin tek yolu manevra yapmaktır. Fakat bu ilgili nesnelerin yörüngesinin tam olarak evvel bilnmesi ile mümkün olabilir. Bu şekilde detayları toplamak için kullanılan mevcut ekipman Alçak Dünya yörüngesinde (ADY) bir tek 5 santimetre çapına kadar minik nesneleri, Yer istasyonel yörüngede (YİY) ise 50 santimetre çapına kadar minik nesneleri seyretme kabiliyetine haizdir. Dışarıda 1 santimetre çapından yüksek 600.000 kadar olduğu tahmin edilen enkazlardan bugün 19000 kadarı fakat gözlemlenebilmektedir. Bu ise, yıkıntı tahmini miktarları ve bunların yörüngelerinin tahmini yolunda geniş belirsizliklere neden olur.
Eğer daha büyük bir yıkıntı ile çarpışma, uzay aracının 1 kilo aralığında bir hasarıyla sonuçlanıyorsa, oluşan bu nesneler yeni bir çarpışma riski haline gelmektedir. Çarpışma şansı uzaydaki nesnelerin sayısının bir fonksiyonu olduğundan, yeni yıkıntı yaratma süratli türlü tabii güçlerin oluşan bu enkazları yörüngeden uzaklaştırma hızından daha çok olup eleştiri bir yoğunluk oluşturmaktadır.
Yer istasyonel yörünge (YİY) dışından görülen uzay enkazı. Görüntüdeki iki temel yıkıntı alanı Yer istasyonel yörünge (YİY) etrafındaki nesneler ve Alçak Dünya yörüngesindeki (ADY) nesne bulutlarından oluşur.
Uzay enkazı (bununla birlikte yörünge enkazı, uzay döküntüsü ve uzay atığı olarak da bilinir) insanoğlu tarafınca yaratılan fakat geriye kalan herhangi bir yararlı amaca hizmet etmeyen dünyanın çevresindeki yörüngede bulunan nesneler topluluğudur. Bu nesneler harcanan roket aşamaları ve işlevlerini yitirmiş uyduların patlama ve çarpışmalarıyla oluşan tüm parçacıkları ihtiva eder.Yıkıntı katı roket motorlarından çıkan tozu, boya gevreği benzer biçimde yüzey bozulma ürünleri, RORSAT nükleer güç uyduları tarafınca yayılan soğutucuları, Needles Projesi kümelerini ve mikrometoorların ya da oldukça minik yıkıntı parçalarının uzay araçları üstündeki tesiri ile özgür kalan nesneleri barındırmaktadır. Bu nesnelerin yörüngeleri uzay araçlarının uçuş yönleri ile örtüşme olasılığı olduğundan uzay enkazları çoğu zaman ihtimaller içinde bir çarpışma riski taşırlar.
Uzay enkazlarının, tahmini onlarca milyon benzer biçimde büyük çoğunluğu boya parçacıkları ve roket yakıt cürufu benzer biçimde minik partiküllerden oluşmaktadır. Bu minik parçacıkların tesiri eroziv ve kumlama benzeri zararlara yol açarlar. Bu zararların tesiri, uzay araçlarının mikrometeorlardan korunabilmesi için kullanılan teknikle, uzay aracının gövdesi dışına ince bir folya tabakası eklendikten sonra hafifletilebilir. Yüksek hızlarda enkazların bu folyo ile çarpışması sonucu oluşan plazma kafi hızla buharlaşacağından içduvara samimi bir zarar vermeyecektir. Fakat, bir uzay aracının tüm parçaları böylelikle korunamaz; mesela güneş panelleri, optik cihazlar (teleskop, yıldız seyirci benzer biçimde) ve bu bileşenlerin yıkıntı ve micrometeorlar tarafınca devamlı aşınmaya doğal olarak olan kısımları benzer biçimde.
Internasyonal Uzay İstasyonunun insan barındıran modülleri, bu enkazların 1 santimetre den minik olanlarına karşı dahi korunma kapasitesine haizdir. Kimi zaman uzay aracının bu çarpışmalardan korunabilmesinin tek yolu manevra yapmaktır. Fakat bu ilgili nesnelerin yörüngesinin tam olarak evvel bilnmesi ile mümkün olabilir. Bu şekilde detayları toplamak için kullanılan mevcut ekipman Alçak Dünya yörüngesinde (ADY) bir tek 5 santimetre çapına kadar minik nesneleri, Yer istasyonel yörüngede (YİY) ise 50 santimetre çapına kadar minik nesneleri seyretme kabiliyetine haizdir. Dışarıda 1 santimetre çapından yüksek 600.000 kadar olduğu tahmin edilen enkazlardan bugün 19000 kadarı fakat gözlemlenebilmektedir. Bu ise, yıkıntı tahmini miktarları ve bunların yörüngelerinin tahmini yolunda geniş belirsizliklere neden olur.
Eğer daha büyük bir yıkıntı ile çarpışma, uzay aracının 1 kilo aralığında bir hasarıyla sonuçlanıyorsa, oluşan bu nesneler yeni bir çarpışma riski haline gelmektedir. Çarpışma şansı uzaydaki nesnelerin sayısının bir fonksiyonu olduğundan, yeni yıkıntı yaratma süratli türlü tabii güçlerin oluşan bu enkazları yörüngeden uzaklaştırma hızından daha çok olup eleştiri bir yoğunluk oluşturmaktadır.
Görüntü Dünya yörüngesindeki enkazları seyretmek için kullanılan modellerden yapılmıştır.
Uzay Nedir? Uzay Hakkında Genel Bilgiler
Uzay Kirlenmesi ve Uzay Yasası
YORUMLAR