Varoluşçuluk felsefesi nedir? Varoluşçuluk felsefi akımı ne süre ortaya çıkmıştır ve bu felsefe akımı ile ilgili temel tarif ve bilgiler. V...
Varoluşçuluk felsefesi nedir? Varoluşçuluk felsefi akımı ne süre ortaya çıkmıştır ve bu felsefe akımı ile ilgili temel tarif ve bilgiler.
Varoluşçuluk (Eksistansiyalizm), bilhassa İkinci Dünya Savaşı’ndan sonrasında kıta Avrupası’nda yaygınlaşan felsefe anlayışına verilen isimdir.
“Yaşama” ve “fiil” ağırlıklı olması; süratli yaygınlaşması, bir tür felsefe kitapları yanı sıra oyunlar, öyküler, senaryolar ve romanlarla da işlenmesi, derhal her toplumda gazetelerin münakaşa sayfalarına, köşe yazılarına kadar varoluşçuluğu hızla yaydı. İnsanlığın cenk sonrasında da imanın getireceği itimat ortamını bulamaması, insanı hiçlik, yok olma, kendini gerçekleştirme, özgürlük benzer biçimde kavramlarla tekrardan karşı karşıya getirdi.
Ben neyim? İnsan nedir? İnsan varlığının anlamı nedir? Rastlantılar, tehlikeler, güvensizlik, güçsüzlük, hiçlik, cemiyet, süre, tarih içinde olan insanoğlunun yaşamasının amacı nedir? İnsan neler yapmalı ve iyi mi yaşamalıdır?. Bu sorular 20. yüzyılda da insanoğlunun temel kaygılarını dile getirdi ve bu sorulardan çıkan felsefe, zorunlukla bir ahlâk felsefesi, bir yaşama felsefesi oldu. Varoluşçu felsefe ilk mühim atılımını Sören Kirkegaard (1813-1855) ile yapmış oldu. Onun arkasından Gabriel Marcel, Karl Jaspers, Martin Heidegger, Jean Paul Sartre ile gelişmesini sağlamış oldu. Varoluşçu felsefe belli başlı şu sorunlara yönelir: “Yaşama”yı yeni baştan yorumlama; insanoğlunun yaşamına haiz çıkması gerekliliği, varoluş terimi, hep “insan” bağlammda ele alınır. Zira “varoluş”un yalnızca insana ilişkin bir kavram olduğu savunulur. Başka bir deyişle, insan kendisini var kılacaktır. Sartre için de insan, olumsuzluklar, saçmalıklar karşısında bir “bulantı” duyar. İnsan bu bulantıyla kendisini kitle olmaktan, fena gidişten kurtarma olanağım elde eder. Kurtuluş da varoluşla sağlanacaktır. Varoluş yaratılır. Bu yüzden “varoluş” gerçekleştirilir. İşte burada yaşama felsefesi olarak ortaya çıkmış olduğu görülür. Zira varoluşun gerçekleştirilmesi zorunlulukta eylemi ve o eylemin temelleneceği yaşama enlayışını şart meblağ. Bu yüzden varoluşçu filozoflar insanı yaratma, gerçekleştirme etkinliğinden uzak tutacak felsefi düşüncelere karşı çıkarlar.
YORUMLAR