Vicdani Ret Nedir ? En rahat anlamıyla vicdani ret etik tercih, dini inanç ya da politik nedenlerle askere gitmeyi ret edilmesidir. Vicdani...
Vicdani Ret Nedir ? En rahat anlamıyla vicdani ret etik tercih, dini inanç ya da politik nedenlerle askere gitmeyi ret edilmesidir.
Vicdani reddin gerekçeleri nedir?
Şahıs niçin vicdani retçi olur? İnsanları, vicdani retçi olmaya yönelten çeşitli nedenler vardır:1. Fert, komut almak ve vermek, itaat etmek ve hükmetmek istemiyor olabilir.
2. Fert, sertlik kullanmayı ve insan öldürmeyi öğrenmeyi istemiyordur.
3. Fert savaşlara karşı olabilir ve savaşların yürütücüsü olan ordulara hizmet etmek istemeyebilir.
4. Fert, (yehova şahitleri örneğinde oluğu benzer biçimde) dini inançları sebebi öne sürülerek her türlü şiddete karşı olabilir.
5. Fert, politik görüşleri doğrultusunda ordusuz, sınırsız, devletsiz, özgür bir dünyada yaşamak istiyor olabilir.
Avrupa'da vicdani reddin politik ve hukuki durumu nedir?
Almanya : Alman anayasası'nın 4. maddesi, 3. paragrafı: "asla kimse, vicdanı ile bağdaştıramayacağı silahlı bir cenk hizmeti olan askerliğe zorlanamaz." der. ülkede sivil hizmet hakkı bilinmektedir.İsviçre: 17 mayıs 1992 yılından beri isviçre anayasası'nda sivil hizmet hakkı bulunmaktadır. fakat hemen hemen bir kanun bulunmadığından, vicdani retçiler askeri mahkemelerle yüzyüze gelme zorundalar.
Norveç: Her yıl ortalama 2500 vicdani retçi çıkmaktadır. bunlar kaydedilenlerin %8' ini temsil eder. sivil hizmet hakkı bilinmektedir. yürürlükteki vicdani retçilik yasası 1965' ten beri vardır.
Hırvatistan: 1990 yılından beri anayasasında vicdani red hakkı tanınmakta.
İspanya: 1989' da sayıları 20.000' i kabul eden vicdani retçiler yüzünden hükümet vicdani red yasası ile beraber bir de af çıkardı.
Belçika: Vicdani ret hakkı her insana yasal düzenlemeyle tanınmış durumda.
Hollanda: Bu ülkede de yasal olarak bu hak bilinmektedir.
Kanada: İngiltere ve abd'de ustalaşmış orduya geçilmiş durumda. yunanistan hariç tüm avrupa birliği üyesi vicdani ret hakkını tanımıştır. yunanlı yetkililer de yakında bu yönde adımlar atılacağını bildirmişlerdir.
Türkiye'de vicdani reddin politik ve hukuki durumu nedir?
Türkiye' de 1982 anayasası'na bakılırsa askerlik vatan hizmeti içinde görülmektedir. 1982 anayasası'nın vatan hizmeti başlıklı 72. maddesi ise şöyledir:"vatan hizmeti her türk' ün hakkı ve ödevidir. bu hizmetin silahlı kuvvetlerde ya da kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği ya da getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir."
Vicdani reddini açıklayan kişiler hangi suçlarla yargılanıyorlar?
155. madde: "geçen maddelerde yazılı olan ahval haricinde kanunlara karşı gelmeye halkı teşvik ile memleketin emniyetine çekince ivas edecek surette yazı düzyazı edenler ve halkı askerlikten soğutmak yolunda neşriyatta ya da telkinatta bulunanlar ya da umumi bir içtimada ya da nasın toplandığı yerlerde bu suretle söylev irat edenler iki aydan iki seneye kadar hapis olunur ve bunlardan 4500 liradan 36.000 liraya kadar ağır cezayı nakdi alınır."1993 yılına dek "halkı askerlikten soğutmak" bir terör suçu olarak fiilen devlet güvenlik mahkemeleri'nin (dgm) vazife alanında kabul ediliyordu. 1993'ten bu yana ise bu kabahat türk askeri ceza kanunu'nun (tack) 58. maddesi ile ilişkilendirilmekte ve "vatana ihanet" kapsamında ele alınarak görevli mahkeme olarak askeri mahkemeler kabul edilmektedir.
tack madde 58: "her kim türk ceza kanunu'nun 153 ve 161. maddelerinde yazılı suçlardan birisini ve 155. maddede yazılı halkı askerlikten soğutmak yolunda neşriyatta ve telkinatta bulunmak ve söylev iradetmek fiillerini işleyecek olursa, ulusal mukavemeti kırmak cürmünden dolayı mezkur maddelerde gösterilen cezalarla cezalandırılır."(ha/bb/nk)
YORUMLAR