XIX. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğunda II. Mahmut, Abdülmecit, Abdülaziz ve II. Abdülhamit’in yapmış oldukları ıslahatlar, nedenleri, özellikl...
XIX. Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğunda II. Mahmut, Abdülmecit, Abdülaziz ve II. Abdülhamit’in yapmış oldukları ıslahatlar, nedenleri, özellikleri ve sonuçları nelerdir?
XIX. YÜZYIL ISLAHATLARININ AMACI VE ÖZELLİKLERİ
Islahatların Amacı
1. Devletin dağılmasını önlemek
2. Avrupalı devletlerin içişlerimize karışmasına engel olmak
3. Toplumsal huzuru ve barışı korumak
II. Mahmut Dönemi Islahatları
II. Mahmut, herşeyden önce, halkını din ve kültür yönünden birleştirmeye çalışmıştır. Onun, “Uyrugumdaki Müslümanları ancak camide, Hıristiyanları kilisede, Müsevileri de havrada tanımak isterim” sözü bunun en belirgin kanıtıdır. Böylece, halk arasında din farkı gözetilmedigi ortaya konulmuştur.
II. Mahmut, askerî alanın dışında sosyal alanda da ıslahat yapılması gerektiğine inanan bir padişahtı.
Yaptıkları yeniliklerin başlıcaları şöyle sıralanabilir :
• Divan örgütü kaldırılarak bakanlıklar kuruldu. Devlet memurlarına rütbe, ve nişan verildi.
• İlk nüfus sayımı yapıldı (1831)
• Takvim-i Vekayi adlı ilk resmi gazete çıkarıldı (1831)
• Bir tıp okulu ve askeri akademi açıldı (1827)
• Batı tarzında posta örgütü kuruldu.
• Tercüme Odası adı ile Türkiye’de ilk yabancı dil okulu açıldı. Bu okullarda, devletin diplomat ve eğitilmiş bürokrat ihtiyacı karşılanacaktı.
• Müsadere sistemi (devletin, kişinin mallarına el koyması) kaldırıldı. Böylece, mülkiyet hakkı güvence altına alındı.
• Orduyu modernleştirme çabaları devam etti.
• Polis örgütünün temeli atıldı.
• Kılık kıyafette değişiklikler yapıldı. Memurların fes giymeleri zorunluluğu kondu.
• Yeni okullar açıldı, ilköğretim zorunlu hale getirildi. Devlet memuru yetiştirmek amacıyla bir okul açıldı. Mızıka-yı Humayun (Bando Okulu) gibi yüksek okullar açıldı. Yurt dışına öğrenci gönderildi.
• 1838’de; ortaöğretim kurumlarının ilki olan Rüştüye mektepleri açıldı Bu okullar Nafia Nezaretine bağlanarak eğitimde laikleşme hareketi başlatıldı.
• Yerli malları korunmaya çalışıldı, istanbul’da bir çuha fabrikası açıldı. Tüccarlara bazı gümrük kolaylıkları sağlandı.
• Meclis-i Vâlâ’yı Ahkâm-ı Adliye adıyla bir meclis kuruldu. Seçkin memurlardan oluşan bu meclis, hem yeni yasa önerileri hazırlayacak hem de hazırlanmış olanları gözden geçirecekti. Bu meclis, danışma meclisi niteliğinde kurulmuştu (1838).
II. Mahmut’un hükümdarlığı yalnızca Batıya karşı yeni bir bilinçlenme ve hayranlık değil, devletin yaşaması, teknolojik açıdan ilerlemiş bir Avrupa’ya karşı ayakta durabilmesi için geleneksel Osmanlı tutumunun değiştirilmesi gerektiği duygusunu da uyandırmıştır.
Abdülmecit Dönemi Islahatları
YORUMLAR