Yalı - Yalı Nedir - Yalı Hakkında İsim Yalı Rumca. D enizcilikte; Sahil. Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev. Deniz kıyısında ...
Yalı - Yalı Nedir - Yalı Hakkında
İsim
Yalı
Rumca. Denizcilikte; Sahil.
Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev.
Deniz kıyısında yapılmış ve denizle dolaysız bağlantısı bulunan konut türü.
İsim
Yalı
Rumca. Denizcilikte; Sahil.
Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev.
Deniz kıyısında yapılmış ve denizle dolaysız bağlantısı bulunan konut türü.
TDK
Türlerine Nazaran Bina ve Yapılar - Yalı
Zamanı Yapılar - Yalı Köşkü (Türkiye)
Camiler - Konak Camii (Yalı Camii)
YALI a.
1. Düz ve açıklık deniz, göl vb. «kıyısı, sahil.
2. Su kıyısında yapılmış çoğu zaman yazlık olarak kullanılan büyük, görkemli ev. (Bk. ansikl. böl.)
3. Yalı kazığı (şeklinde), uzun boylu, iri yan kimseler için kullanılır. || Yalı uşağı, deniz kıyısı yerlerde doğup büyümüş kimse.
—Denize. Yalı kütüğü, ağaç vapur inşaatında, kemere başlarını kemere astarı üstüne bindirerek birleştirmek için, güverte kaplamasından birazcık daha yükseğe yerleştirilmiş ve içten geminin iki kenarı süresince uzanan kuşaklar. || üst güvertenin küpeşte kenarlarındaki yarı yuvarlak oluklar.
—Inş. Yalı baskısı, tahtaların, yüzeye vuran yağmura karşı sızdırmazlık sağlayacak halde kiremit şeklinde üst üste bindirilmesi ve çivilenmesiyle oluşan dış duvar kaplaması. (İstanbul'daki eski ahşap evlerin dış kaplaması bu teknikle yapılmıştır.)
—Kur. tar. Yalı ağalığı, Osmanlılar'da kıyı gümrüklerini koruma görevi. || Yalı ağası, Osmanlılar'da kıyıları korumakla görevli olanların komutanına verilen ad.
—ANSİKL. Mim. Türk mimarlığında, yalıların ilk örnekleri Boğaziçi'nden ilkin Haliç süresince kurulmuştu. XVII. yy. sonlarına doğru Boğaziçi'nin iki yakası ilgi çekmeye başlamış; saray halkı, devrin devlet adamları ve zenginleri Anadolu ve Rumeli yakası süresince yalılar, sahilsaraylar (yalı saray) yaptırmışlardır. Bunlardan günümüze ulaşan en eski örnek, Anadolu- hisan'ndaki Amcazade* yalısı dır (XVII. yy. sonu). Meşrute yalı olarak da anılan bu yapı denize uzanan, T planlı, ortası fıskiyeli divanhanesi ile dikkati çeker. Çoğunlukla yazlık olarak kullanılan bu yalıların yapımı XVIII. ve XIX. yy.'larda da hızla sürmüştür. Devrin beğenisine uygun olarak barok, empire (ampir), rokoko, art nouveau üsluplarında olan bu yapılar çoğunlukla ahşaptır ve aşıboyalı, beyaz ya da yeşil renklidir. Kimileri kazıklar üstünde denize çıkıntı yapar. Çoğunun altında kemerli kayıkhaneleri vardır. Bostancıbaşı defterlerinin kayıtlarına nazaran 1814-1815' te, Salıpazarı ile Rumelikavağı içinde 547, üsküdar ile Anadolukavağı arasındaysa 276 yalı bulunuyordu. Bu yalıların en ünlüleri olarak Emirgân'daki Şerifler yalısı, Kandilli'deki Kontostrorog yalısı, Ce- milesultan yalısı, Kıbrıslımehmetpaşa yalısı, Çengelköy'deki Sadullahpaşa yalısı, Kuzguncuk'taki Fethiahmetpaşa yalısı (Pembe yalı), Anadoluhisan'ndaki Hekimbaşı Salih Efendi'nin yalısı, Tarabya'daki, Zarifler yalısı, alman, İtalyan ve transız sefaretlerinin (bu binalar bugün konsolosluk olarak kullanılmaktadır) bulunmuş olduğu yalılar, Sadberkhanım müzesi'nin bulunmuş olduğu yalı da belirtilebilir.
1. Düz ve açıklık deniz, göl vb. «kıyısı, sahil.
2. Su kıyısında yapılmış çoğu zaman yazlık olarak kullanılan büyük, görkemli ev. (Bk. ansikl. böl.)
3. Yalı kazığı (şeklinde), uzun boylu, iri yan kimseler için kullanılır. || Yalı uşağı, deniz kıyısı yerlerde doğup büyümüş kimse.
—Denize. Yalı kütüğü, ağaç vapur inşaatında, kemere başlarını kemere astarı üstüne bindirerek birleştirmek için, güverte kaplamasından birazcık daha yükseğe yerleştirilmiş ve içten geminin iki kenarı süresince uzanan kuşaklar. || üst güvertenin küpeşte kenarlarındaki yarı yuvarlak oluklar.
—Inş. Yalı baskısı, tahtaların, yüzeye vuran yağmura karşı sızdırmazlık sağlayacak halde kiremit şeklinde üst üste bindirilmesi ve çivilenmesiyle oluşan dış duvar kaplaması. (İstanbul'daki eski ahşap evlerin dış kaplaması bu teknikle yapılmıştır.)
—Kur. tar. Yalı ağalığı, Osmanlılar'da kıyı gümrüklerini koruma görevi. || Yalı ağası, Osmanlılar'da kıyıları korumakla görevli olanların komutanına verilen ad.
—ANSİKL. Mim. Türk mimarlığında, yalıların ilk örnekleri Boğaziçi'nden ilkin Haliç süresince kurulmuştu. XVII. yy. sonlarına doğru Boğaziçi'nin iki yakası ilgi çekmeye başlamış; saray halkı, devrin devlet adamları ve zenginleri Anadolu ve Rumeli yakası süresince yalılar, sahilsaraylar (yalı saray) yaptırmışlardır. Bunlardan günümüze ulaşan en eski örnek, Anadolu- hisan'ndaki Amcazade* yalısı dır (XVII. yy. sonu). Meşrute yalı olarak da anılan bu yapı denize uzanan, T planlı, ortası fıskiyeli divanhanesi ile dikkati çeker. Çoğunlukla yazlık olarak kullanılan bu yalıların yapımı XVIII. ve XIX. yy.'larda da hızla sürmüştür. Devrin beğenisine uygun olarak barok, empire (ampir), rokoko, art nouveau üsluplarında olan bu yapılar çoğunlukla ahşaptır ve aşıboyalı, beyaz ya da yeşil renklidir. Kimileri kazıklar üstünde denize çıkıntı yapar. Çoğunun altında kemerli kayıkhaneleri vardır. Bostancıbaşı defterlerinin kayıtlarına nazaran 1814-1815' te, Salıpazarı ile Rumelikavağı içinde 547, üsküdar ile Anadolukavağı arasındaysa 276 yalı bulunuyordu. Bu yalıların en ünlüleri olarak Emirgân'daki Şerifler yalısı, Kandilli'deki Kontostrorog yalısı, Ce- milesultan yalısı, Kıbrıslımehmetpaşa yalısı, Çengelköy'deki Sadullahpaşa yalısı, Kuzguncuk'taki Fethiahmetpaşa yalısı (Pembe yalı), Anadoluhisan'ndaki Hekimbaşı Salih Efendi'nin yalısı, Tarabya'daki, Zarifler yalısı, alman, İtalyan ve transız sefaretlerinin (bu binalar bugün konsolosluk olarak kullanılmaktadır) bulunmuş olduğu yalılar, Sadberkhanım müzesi'nin bulunmuş olduğu yalı da belirtilebilir.
Kaynak: Büyük Larousse
yalı
isim Yunanca giali
1 . Deniz, göl ya da ırmak kenarı, düz ve açık su kıyısı, sahil.
2 . Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev:
"Babamın ufak yalısını eşyasıyla satın alan... bir Meşrutiyet devri mebusunu ziyaret ettiğim vakit... yüreğim burkulmuştu."- R. H. Karay.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
yalı kazığı şeklinde
Birleşik Sözler
yalı ağası
yalı boyu
yalı bülbülü
yalıçapkını
yalı uşağı
yalı yar
isim Yunanca giali
1 . Deniz, göl ya da ırmak kenarı, düz ve açık su kıyısı, sahil.
2 . Su kıyısında yapılmış büyük, görkemli ev:
"Babamın ufak yalısını eşyasıyla satın alan... bir Meşrutiyet devri mebusunu ziyaret ettiğim vakit... yüreğim burkulmuştu."- R. H. Karay.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
yalı kazığı şeklinde
Birleşik Sözler
yalı ağası
yalı boyu
yalı bülbülü
yalıçapkını
yalı uşağı
yalı yar
yalı ingilizcesi
- shore, beach, bank; waterside residence
Türlerine Nazaran Bina ve Yapılar - Yalı
Zamanı Yapılar - Yalı Köşkü (Türkiye)
Camiler - Konak Camii (Yalı Camii)
YORUMLAR