Ünlü kimyacı, eczacı, hekim, astronom Cabir Bin Hayyan neler yapmıştır? Cabir Bin Hayyan’ın çalışmaları, bilime yaptığı katkıları hakkında b...
Ünlü kimyacı, eczacı, hekim, astronom Cabir Bin Hayyan neler yapmıştır? Cabir Bin Hayyan’ın çalışmaları, bilime yaptığı katkıları hakkında bilgi.
CABİR BİN HAYYAN
721 – 815
TUS – KÜFE
KİMYACI – ECZACI – HEKİM – ASTRONOM
METALURJİ BİLGİNİ – MATEMATİKÇİ – FİLOZOF
721 yılında bilginler diyarı Horasan’ın Tus şehrinde doğmuş, hayatının büyük kısmını Küfe’de geçirmiştir. Botanikçi olan babasından bitkileri ve bunların iyileştirici etkilerini oldukça iyi öğrendiği kabul edilir. Babasının ölümünün ardından Küfe’de aktarlık yaparak kimya geleneğinin önemli temsilcilerinden Cafer el-Sadık’ı tanıyarak onun talebesi olmuş, kimya bilimine ilişkin temel bilgileri büyük hürmet duyduğu ve kimi zaman “Hikmetin Kaynağı” diye nitelendirdiği hocasından öğrenmiştir. Onun yanında eğitimini tamamladıktan sonra o dönemde bilimin ve düşüncenin merkezi olan Bağdat’a gitmiştir.
Bağdat’taki yönetici ailelerden biri olan, bilimi ve bilimle uğraşanları himaye edip destekleyen Bermeki ailesinin desteğiyle çalışmalarına uzunca bir süre burada devam etmiştir. Bermeki ailesinin yönetimden uzaklaştırılmasının ardından 803 yılında yeniden Küfe’ye dönmüştür. Ömrünün geri kalanını burada bilimsel çalışmalar yaparak geçiren Cabir Bin Hayyan, 815 yılında Küfe’de ölmüştür. Bazı kaynaklarda doğduğu yer olan Tus’da öldüğü yazılıdır.
* Cabir Bin Hayyan, deneysel çalışmaları kimyanın hizmetine sunmasıyla bu alanda bir çığır açmıştır. Bu nedenle Cabir modern kimya biliminin kurucusu kabul edilir.
Cabir Bin Hayyan, araştırmaları deney ve matematik temelleri üzerine oturtmuştur. Onun için sayı ve ölçü kimyanın olmazsa olmaz iki boyutudur. Bu düşüncesiyle kendinden önceki bilim adamlarından ayrılan Hayyan modern kimya çalışmalarının başlangıcını oluşturmuştur.
* Deney ve çalışmalarını gerçekleştirebilmek için çoğunu kendisinin icat ettiği imbikleri, tüpleri, fırınlar ve daha pek çok araç gereç, kendinden sonraki tüm kimyacılar tarafından kullanılmıştır.
* O güne kadar bilinmeyen birçok kimyasal bileşiği keşfetmiştir.
Nitrik asit, hidrojen klorür ve sülfirik asitin rafine ve kristalize yöntemlerini bulduğu Kral Suyu’nu icat ettiği, sitrik asit, asetik asit, tartarik asiti keşfettiği bilinmektedir. Kendisinin ortaya attığı “baz” kavramıyla kimyanın gelişmesine katkıda bulunmuştur.
* Cabir, pek çok alanda eser vermiş çok yönlü bir bilim adamıdır.
Cabir Bin Hayyan kimya çalışmalarının yanında eczacılık, fizik, astronomi, tıp, mühendislik, coğrafya ve felsefe gibi bilim dallarında da önemli çalışmalarda bulunmuş ve çok sayıda eser kaleme almıştır.
Fotoğraflar Anadolu Üniversitesi Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Merkezi’nde çekilmiş, bilgiler oradan derlenmiştir.
YORUMLAR