III. Amenhotep (III. Amenofis) kimdir? Mısır firavunlarından 3. Amenhotep (3. Amenofis) hayatı, biyografisi, dönemi ve hükümdarlığı hakkında...
III. Amenhotep (III. Amenofis) kimdir? Mısır firavunlarından 3. Amenhotep (3. Amenofis) hayatı, biyografisi, dönemi ve hükümdarlığı hakkında bilgi.
III. Amenhotep (III. Amenofis)
III. Amenhotep (III. Amenofis); lakabı muhteşem Amenofis, İÖ 1417-1379 arasında hüküm sürmüş firavundur. Barış ve refah içinde geçen yönetimi sırasında diplomatik ilişkilerin geliştirilmesiyle, Mısır ve Nübye’de (bugün Sudan) geniş çaplı bayındırlık işleriyle uğraşmıştır.
Hükümdarlığının beşinci yılında, Nübye’ de ayaklanma çıkaranları cezalandırmak üzere iki sefer düzenledi. Bunlardan birini kendisinin yönettiği sanılmaktadır. Hükümdarlığının daha sonraki dönemi, Nil Deltasındaki bazı karışıklıklar dışında, barış içinde geçti. Bu karışıklıklar da, firavunun önde gelen görevlisi olan Amenofis’in (Hapuoğlu) Mısır’a kara ve denizden girişi sıkı bir denetim altına almasıyla bastırıldı.
III. Amenofis gençliğinde, babası IV. Tutmosis ve büyükbabası II. Amenofis gibi zamanını avcılıkla geçirdi. Bu alandaki başanlarının anısına ilk kez Scarabaeus’lar (kutsal böcek biçimli büyük taş muska) çıkardı. Hükümdarlığının ilk yıllarında, soylu olmamakla birlikte kurnaz ve yetenekli bir kadın olan Tiy’le evlendi. Baş kraliçe olan Tiy reformcu Firavun Ahenaton’un annesidir. Amenofis, hükümdarlık döneminin 11. yılında doğduğu kent olan ve Luksor’un 160 km kuzeyinde kalan Ahmim’de büyük bir yapay göl yapılmasını emretti.
III. Amenofis, Hapuoğlu Amenofis’in yeteneklerinden yararlanarak büyük bir bayındırlık çalışmasına girişti. Nübye’de büyük bir tapınak ve Teb’in batısında, günümüze yalnızca dev boyutlu bir Memnon heykeli kalan, bir anıtmezar kurdurdu. Aynca eski Teb’deki Luksor Tapınağı’nın ana bölümleri ile Karnak Tapınağı’nın kuleli kapısını yaptırdı.
Zamanın öteki büyük devletleriyle canlı diplomatik ilişkiler sürdürdü. Bu ilişkilerin kanıtı olan Amarna Mektupları bu dönemde Mısır altınının Asya’dan gelen at, bakır ve lacivert taşı gibi mallarla takas edildiğini gösterir. III. Amenofis kurduğu ittifakları pekiştirmek için, Suriye’nin kuzeyinde Fırat yöresindeki güçlü Mitanni Devleti’nin hükümdarının, aynca Babil krallarının kızları ve kız kardeşleriyle siyasal amaçlı evlilikler yaptı. Bir Hatti prensesiyle de evlenmeye çalıştı. Asur’a, Kıbrıs’a ve Mısır’ın Suriye’deki bazı vasallarına diplomatik mektuplar gönderdi. Firavunluğunun sonlarına doğru ölümcül bir hastalığa tutulunca Mitanni hükümdarı Tuşratta onu iyiliştirmek için Mısır’a kutsal bir heykel gönderdi. Kraliçe Tiy kocasının son günlerinde önemli rol oynadı. Tuşratta da Amenofis’in ölümünden sonra yazışmalarını onunla sürdürdü.
YORUMLAR