NAZIM , -zmı a. (ar nazm, ipliğe inci diz- mek'ten). Ed. 1. Vezin, uyak, şeklinde uyum öğeleri taşıyan dizelerden oluşmuş ya da ...
NAZIM, -zmı a. (ar nazm, ipliğe inci diz- mek'ten). Ed.
1. Vezin, uyak, şeklinde uyum öğeleri taşıyan dizelerden oluşmuş ya da ahengi yalnızca sözcüklerin özenli sıralanışıyla sağlanmış söz ürünü. (Karşt. NESİR.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Vezinli, uyaklı ifade biçimi; koşuk.
3 Nazm etmek, nazm eylemek, nazım biçiminde yazmak ya da söylemek (esk.).
*Esk. Nazm-ı cihangir, dünyaca tanınmış, dünyayı tutmuş şiir, dünyaca malum, meşhur şiir. || Nazm-ı garra, parlak nazım.
*Ed. Nazım biçimi, kullanılan vezin, dizelerin sayısı, uyakların sıralanışı bakımından bir şiirin benzerlerinden değişik dış yapısı. (Bk. ansikl. böl.) || Nazım birimi, şiirde kendi içinde bağımsız en minik mısra topluluğu. (Türk halk şiirinde nazım birimi dörtlük, divan şiirinde beyittir. Nazım birimlerinin belirli kurallara gore birleşmesi değişik nazım biçimlerini meydana getirir.) || Nazım türü, şiirde içerikleri, konulmuş olan dolayısıyla birbirinden ayrı türlerden her biri. (Bk. ansikl. böl.) ||Senbesf nazım - SERBEST.
*Esk. mat. Düzgüsel. || Nazım ı mûstevi, düzgüsel düzlemi
*ANSİKL. Dizelerden oluşmaları, belirli şekil özelliklerine ve bir ahenge haiz olmaları, nazımla şiirin ortak nitelikleridir Sadece şiirin sanat kıymeti taşıması zorunludur. Her şiir nazımdır, fakat her nazım şiir değildir. Mesela divan şairi Vehbi'nin aruz vezniyle yazılmış, farsçadan türkçeye bir lügat olan Tuhfe'si didaktik bir ürün, bir nazımdır; sadece şiir değildir.
* Nazım biçimi: Divan şiirindeki nazım biçimleri (eşkâl-i nazm) mesnevi, kaside, gazel, terkibibent, terciibent, rubai vb. biçimlerdir. Halk şiirinde engel, koşma, türkü şeklinde biçimler kullanılmıştır. Tanzimat'tan sonraki dönemde bu biçimlerin yanı sıra, ara sıra Batı edebiyatının sone, balad şeklinde biçimlerinde ürün verilmiş, daha sonraları şairi belirli kurallara, biçimlere bağlanma yolundan uzaklaştıran özgür nazım yaygınlaşmıştır.
*Nazım türü. Ortak nazım biçimlerine dayanır. Mesela, divan şiirinde birleştirme, müracat, naat, övgü şeklinde nazım türlerinin hepsi aynı nazım biçimiyle, kaside biçimiyle yazılmıştır. Mersiyeler, sakinameler birbirinden değişik nazım türleri oldukları halde aynı nazım biçimiyle, musammat biçiminde yazılmış olabilir. Gazavatname, şehrengiz, surname şeklinde türlerin de yazılışında, mersiye biçiminin kullanıldığı görülür Halk edebiyatında ise halk şiirinin ortak biçimleriyle birbirinden değişik güzelleme, koçaklama, ağıt, destan, tanrısal, nefes şeklinde türlerde ürünler verilmiştir.
1. Vezin, uyak, şeklinde uyum öğeleri taşıyan dizelerden oluşmuş ya da ahengi yalnızca sözcüklerin özenli sıralanışıyla sağlanmış söz ürünü. (Karşt. NESİR.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Vezinli, uyaklı ifade biçimi; koşuk.
3 Nazm etmek, nazm eylemek, nazım biçiminde yazmak ya da söylemek (esk.).
*Esk. Nazm-ı cihangir, dünyaca tanınmış, dünyayı tutmuş şiir, dünyaca malum, meşhur şiir. || Nazm-ı garra, parlak nazım.
*Ed. Nazım biçimi, kullanılan vezin, dizelerin sayısı, uyakların sıralanışı bakımından bir şiirin benzerlerinden değişik dış yapısı. (Bk. ansikl. böl.) || Nazım birimi, şiirde kendi içinde bağımsız en minik mısra topluluğu. (Türk halk şiirinde nazım birimi dörtlük, divan şiirinde beyittir. Nazım birimlerinin belirli kurallara gore birleşmesi değişik nazım biçimlerini meydana getirir.) || Nazım türü, şiirde içerikleri, konulmuş olan dolayısıyla birbirinden ayrı türlerden her biri. (Bk. ansikl. böl.) ||Senbesf nazım - SERBEST.
*Esk. mat. Düzgüsel. || Nazım ı mûstevi, düzgüsel düzlemi
*ANSİKL. Dizelerden oluşmaları, belirli şekil özelliklerine ve bir ahenge haiz olmaları, nazımla şiirin ortak nitelikleridir Sadece şiirin sanat kıymeti taşıması zorunludur. Her şiir nazımdır, fakat her nazım şiir değildir. Mesela divan şairi Vehbi'nin aruz vezniyle yazılmış, farsçadan türkçeye bir lügat olan Tuhfe'si didaktik bir ürün, bir nazımdır; sadece şiir değildir.
* Nazım biçimi: Divan şiirindeki nazım biçimleri (eşkâl-i nazm) mesnevi, kaside, gazel, terkibibent, terciibent, rubai vb. biçimlerdir. Halk şiirinde engel, koşma, türkü şeklinde biçimler kullanılmıştır. Tanzimat'tan sonraki dönemde bu biçimlerin yanı sıra, ara sıra Batı edebiyatının sone, balad şeklinde biçimlerinde ürün verilmiş, daha sonraları şairi belirli kurallara, biçimlere bağlanma yolundan uzaklaştıran özgür nazım yaygınlaşmıştır.
*Nazım türü. Ortak nazım biçimlerine dayanır. Mesela, divan şiirinde birleştirme, müracat, naat, övgü şeklinde nazım türlerinin hepsi aynı nazım biçimiyle, kaside biçimiyle yazılmıştır. Mersiyeler, sakinameler birbirinden değişik nazım türleri oldukları halde aynı nazım biçimiyle, musammat biçiminde yazılmış olabilir. Gazavatname, şehrengiz, surname şeklinde türlerin de yazılışında, mersiye biçiminin kullanıldığı görülür Halk edebiyatında ise halk şiirinin ortak biçimleriyle birbirinden değişik güzelleme, koçaklama, ağıt, destan, tanrısal, nefes şeklinde türlerde ürünler verilmiştir.
Kaynak: Büyük Larousse
Nâzim Nedir?
YORUMLAR