Apandisit nedir? Iyi mi anlaşılır, kimlerde görülür ve iyi mi tedavi edilir? Apandist emareleri ve tedavi şekli. APANDİSİT Karnın sağ alt ...
Apandisit nedir? Iyi mi anlaşılır, kimlerde görülür ve iyi mi tedavi edilir? Apandist emareleri ve tedavi şekli.
APANDİSİT
Karnın sağ alt kısmında apandis (apendiks) denen kalınca bağırsağın uzantısı mevcuttur. Solucan şeklinde ve hareket kabiliyeti olan apandisin içinden herhangi bir gıda geçmez. Uzunluğu çocuklarda birazcık daha fazladır. Ortalama 9-10 santimetre uzunluğundadır fakat bundan daha az ya da daha çok olabilir. Yerleştiği yer bir takım kişilerde farklılık izah edebilir. Bu vaziyet apandis rahatsızlığı olanlarda tanı koymayı zorlaştırır.
Apendiksin (apandisin) genellikle dışkı ya da daha az bir ihtimalle safra taşı, tümör ya da barsak kurudyla tıkanması sonucu iltihaplanmasına apandisit denir. Apandisin vücuttaki fonksiyonu hemen hemen bilinmemektedir. Yalnız lenf dokusu bakımdan varlıklı bir yapıdır. Gene de apandisin iltihaplanması sonucu yırtılıp karın bölgesinde yayılmasıyla, disiplinli problemler ortaya çıkar. Tedavi edilmediğinde tehlikeli bir hastalık olan apandisit, karın zarının iltihaplanmasına yol açabilir.
KİMLERDE GÖRÜLÜR? GÖRÜLME SIKLIĞI NE KADARDIR?
Meydana getirilen araştırmalara gore A.B.D’de ve başka garp ülkelerindeki insanların ortalama %10’unun yaşamının bir döneminde apandisite yakalandığını göstermiştir. Bu hastalığın ortaya çıkmadığı yaş yoktur. 2 yaşından minik çocuklarda görülme ihtimali nadirdir. Bu yaştan sonrasında görülme sıklığı artar ve en fazlaca genç yetişkinlerde, 20 yaşından sonrasında görülmeye başlar. Bu dönemden sonrasında en sık yaşlılık döneminde ortaya çıkar.
Erkekler, apandisite, bayanlara oranla daha çok yakalanır. Bu oran 1.5/1′ dir. Fakat çocukluk döneminde, hem kızlarda hem de erkeklerde görülme ihtimali eşittir.
APANDİSİTİN NEDENLERİ VE ORTAYA ÇIKIŞI
Apandis; içi boş, kanal şeklinde dar bir yapıdır. Burada bir sürü mikroorganizma yaşar. Bu mikroorganizmalar, barsakta da yaşayan mikroplardır. Apandisin içi, dışkı ya da safra taşı şeklinde nedenlerle tıkandığında, kalınca bağırsakla bağlantısı zayıflar. Bu şekilde mikroplar hastalık yapıcı özellik kazanırlar. Bu şekilde burada irin oluşmaya başlar. Hem mikropların birikmesi, hem de irin oluşması apandiste basıncın artmasına neden olur ve çürüme başlar. En sonunda apandis patlar.
Apandisin tıkanmasının sebeplerinden biride, aynı bademcikte olduğu şeklinde lenf dokularının şişmesidir. Fakat iltihaplı apandislerin çok az bir kısmında apandis kanalının tıkanmasının sebebi açıklanamamaktadır.
APANDİSİTİN BELİRTİLERİ VE TİPLERİ
İki tip apandisit vardır. Bunlardan biride birincisi akut apandisittir. Emareleri şiddetli seyreder ve ameliyat olmayı gerektirir. Mukuslu, irinli ve kangrenli olmak suretiyle üç tipi vardır. Mukuslu apandisitte irin artmıştır ve apandis büyümüştür. En fazlaca karşılaşılan tiptir. Tedavi edilmezse irinli apandisit oluşur. İrinli apandisit, apseye niçin olur ve bağırsağın başka bölümlerine yayılabilir. Ülserleşmesi sonucunda karın zarı iltihabı meydana gelir. Kangrenli akut apandisitte, kanın pıhtılaşması sonucu, apandise gelen kan miktarında azalma vardır. Sonuçta doku ölümü gerçekleşir ve apandis kopar. Yayılması sonucu daha ağır bir karın zarı iltihabı gerçekleşir.
Akut apandisitin en mühim emaresi, karın ağrısıdır. Bu ağrı-sancı göbek çevresinde, yavaş yavaş artan bir şiddette karnın sağ alt tarafına yayılan künt tarzda bir ağrıdır. Ortalama 4-5 saat sürer ve bu süre içinde sertliği azalır ya da artar. Bu ağrı-sancı, kasık bölgesinde, sırtta ya da genital bölümde hissedilebilir.
Bununla birlikte bir sürü olguda iştahsızlık, bulantı, kusma meydana gelebilir. Ateş hafifçe terfi etmiştir. İshal ya da kabızlık bir takım çocuklarda görülebilir. Hastanın rengi solmuştur ve nabız terfi etmiştir.
Kronik apandisit, akut apandisite gore daha hafifçe seyreder. En fazlaca görülen emaresi sık sık fakat daha hafifçe şiddette karın ağrısıdır. Derhal ameliyat edilmesi gerekmez. Bulantı ve kusma yoktur. Kronik apandisitte ateş yüksekliği saptanmamıştır.
APANDİSİT NASIL SEYREDER?
Hastalığın tedavi edilmediği durumlarda, emareler genel anlamda şiddetlenmekle birlikte az bir hastada ise şikayetler azalır. Şiddetlendiği durumlarda, karnın sağ alt kısmında dokunulduğunda hissedilebilen bir şişlik, kütle vardır. Dinlenmeyle ve ilaç tedavisiyle bu şişlik azalabilir. Bununla birlikte apandisitin şiddetlendiği durumda ortaya gelebilecek bir başka çekince karın zarının iltihaplanmasıdır. (Peritonit) Acil tedavi edilmesi ihtiyaç duyulan bir durumdur. Ateş çok terfi etmiştir ve karın ağrısı-sancısı çok şiddetlidir. Hastanın rengi sararmıştır ve kusma görülür. Ölüme neden olur.
APANDİSİT TANISI
Apandisitin tanısını koymak zor olabilir. Çünkü hastalığın emareleri bir sürü hastalıkta da vardır. Bilhassa apandisitin yerinin değişken olması tanıyı iyice güçleştirir. Hekim muayenesinde hastanın hareket etmekten çekinmesi, hareket esnasında ağrının artması apandisit şüphesini arttırır. Meydana getirilen ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi ile apandisin yapısı hakkında bilgi elde edilir. Ayırıcı tanı için, başka çevre organların da incelenmesi gereklidir. Bununla birlikte karnın sağ alt tarafına bastırılınca ağrının artması mühim bir bulgudur.
APANDİSİT TEDAVİSİ
Apandisit, tedavisi kolay bir hastalıktır. İlaçla meydana getirilen tedavi, antibiyotiklerin kullanılması, hastalığın iyileşmesini sağlamaz. Apandis, antibiyotiğin zor ulaşabileceği bir yerdedir. Kati tedavi için ameliyat şarttır. Kolay bir ameliyattır. Bu ameliyat esnasında apandisit alınır. Ortalama 30-40 dakika sürer ve 1 gün hastanede yatma süresi vardır.
Apandisit, tehlikeli bir hastalık olduğundan ve ölüme yol açtığından, hasta derhal ameliyat edilmelidir. Hastalığın belirtilerinin ağırlaşmasını beklemeden meydana getirilen bu uygulama, tanının yanlış konmasına niçin olabilir. Ameliyat esnasında apandis sağlam dahi olsa, çıkarılmasında yarar vardır.
Hastalığın şiddetlendiği ve karın zarı iltihabına niçin olduğu durumlarda ise ilk olarak hastanın genel sıhhat şartları denetim altına alınmalıdır. Fakat çocuklarda bu şekilde bir vaziyet söz mevzusu ise ameliyat edilmesi gerekir.
Kimi zaman apandis bir zarla çevrilir ve irin karın içine yayılmaz. Bu durumda derhal ameliyat yapılmaz. Hastanede nezaret altında tutulan hastaya antibiyotik tedavisi uygulanır. Vaziyet düzeltilemezse hasta, ameliyata alınır. Apandisiti olan kişilerin kendi başlarına ağrı-sancı kesici kullanmamaları gerekir. Tedavi sonucunda ağrıları-sancıları geçmeyen kişilerin doktora yine başvurmaları gerekir. Çünkü başka hastalıklar da varolabilir.
YORUMLAR