Paletler, paketlerin istiflemesinde kullanılan ekipmanlar olarak tanımlanmaktadır.Malların depolanmasını, taşınmasını ve nakliyesini...
Paletler, paketlerin istiflemesinde kullanılan ekipmanlar olarak tanımlanmaktadır.Malların depolanmasını, taşınmasını ve nakliyesini kolaylaştıran paletlerin, malzeme taşımacılık ekipmanları sektöründeki önemi giderek artmaktadır. Çevre dostu olması bakımından ahşap paletler, özellikle gelişmiş ülke sanayilerinde ayrı bir öneme sahiptir.Endüstriyel toplumun artan ihtiyaçları, ürünlerin etkin bir şekilde taşınması,istiflenmesi ve muhafazasına yönelik gereksinimi de arttırmaktadır. Taşıma ve istifleme faaliyetleri, globalleşen dünyada firmalar arası rekabette anahtar öneme sahip faktörler arasında yer almaktadır. Türkiye'de ve tüm dünyada yatırım maliyetlerinin düşürülmesi ve depolama gibi konular, şirketler açısından son derece önemlidir. Malların taşınması ve istiflenmesinde kullanılan sistem ve ekipmanlara olan talep de bu paralelde gün geçtikçe artmaktadır.
Tarihçesi ve Bugünkü Durumu
Paletler, 1930'lu yıllardan itibaren malzeme taşımacılık ekipmanları sanayinin temel taşlarından biri olmuştur. Ahşap, paletli malzeme taşımacılığının başlangıcından itibaren palet sanayinin temel hammaddesidir. Özellikle, ahşap paletler, zaman içerisinde, yumuşak ve sert ağaçtan mamul üreticilerinin yoğun rekabetine konu olan ve hızlı büyüme trendi gösteren bir iş kolu haline gelmiştir.
II.Dünya Savaşı sonrasındaki hızlı sanayileşme döneminde ise, çok fazla miktarda yük taşımaya karşı dayanıklılığı ve sertliği nedeniyle, haddeli ve lı çelikten mamul metal paletler de kullanılmaya başlanmıştır. Ancak, metal paletlerin üretim maliyetinin yüksek olması ve ekstra taşımacılık maliyetlerini beraberinde getirmesi dolayısıyla başka arayışlara girilmesiyle birlikte, 1960'lı yılların sonlarında plastik paletlerin üretimine geçilmiştir. Hafiflik, dayanıklılık, neme ve diğer çevresel etkenlere karşı mukavemet gibi özellikleri plastik paletlerin üretimi ve kullanımı teşvik etmiştir.
Ahşap paletlere kıyasla daha yüksek fiyatlı olmasına karşın, kullanım ömrünün daha uzun olması plastik paletler için önemli bir tercih unsuru olmuştur. Çevre duyarlılığının yüksek olduğu günümüzde, malzeme taşımacılığında kullanılacak
ekipman seçiminde, geri-dönüşümü kolay (yeniden kullanılabilir) plastik paletler ilk sıralarda yer almaya devam etmektedir. Öte yandan, gene aynı sebepten dolayı,oldukça hafif olan ve kolaylıkla elden çıkarılabilen mukavva paletlere olan ilgi de giderek artmaktadır.Malzeme taşımacılığında kullanılan palet sanayinin geleceğini ise, nihai kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda belirledikleri tercihler, teknolojideki gelişmelerve maliyet ve performans kriterleri şekillendirecektir.Bugün sektörde baskın konumda olan ahşap palet sanayinin büyüme hızının,sektörde alternatif ürünlere doğru bir kayışın olması nedeniyle, yavaşlaması beklenmektedir. Nihai palet kullanıcılarının ahşap dışındaki malzemelerden (özelliklede plastik ve mukavvadan) mamul paletlere yönelmesi, ahşap paletlerin pazar
payının azalması sonucunu da beraberinde getirecektir. Kullanılan paletlerin türü,sektöre göre değişiklik de gösterebilmektedir. Örneğin, sağlık ve eczacılık ürünlerisanayinde mukavva paletler tercih edilmektedir.
Palet Türleri
Paletler, malların/malzemelerin uygun miktar ve doğru zamanda doğru yere ve uygun maliyetlerle taşınmasında kullanılan ekipmanların başında gelmektedir. Büyük miktarlarda yük taşımak suretiyle yükleme ve boşaltma zamanlarından ve işçilik maliyetlerinden tasarruf edilmesini sağlayan paletler, aynı zamanda da istifleme için uygun bir platform teşkil etmektedir.Her palette, bir üst kademe (top deck) ve bir alt kademe (bottom deck)bulunmaktadır. Kirişler, iki kademeyi birbirinden ayırmaktadır ve kaldırıcı kamyonun çatallarının girişi için açıklık sağlamaktadır. Palet boyutları belirtilirken ilk olarak uzunluk, ikinci olarak da genişlik belirtilmektedir. Örneğin;1000 mm x 1200 mm. Paletler, temel olarak iki taraflı (two-way), dört taraflı (four-way), tek yüzlü(single-faced) veya çift yüzlü (double-faced) olarak imal edilebilmektedir. Tek yüzlü paletlerin sadece üst kademesi, çift yüzlü paletlerin ise hem üst hem de alt kademeleri bulunmaktadır.
İki taraflı paletler, çatalların her iki taraftan ve zıt yönlerden girişine imkan tanımaktadır.
Çift taraflı paletler'de, kaldırıcı kamyon çatallarının her yönden giriş yapabilmesi mümkündür.
Paletler tasarım olarak ikiye ayrılmaktadır: kirişli paletler (stringer pallets) ve blok paletler (block pallets).
Kirişli Paletler
Amerika'da yaygın olarak kullanılan kirişli paletler, en fazla 48 x 40 inç boyutlarında tercih edilmektedir. Bu paletlerin imalatında birim yükü destekleyen kirişler kullanılmaktadır. Kirişler, üst ve alt kademe levhaları arasında kalan tahta levhalardır. Dört-taraflı girişi mümkün kılmak için kirişlere çentik açılması durumunda,“dört-taraflı kirişli paletâ€, kirişlere çentik açılmaması halinde ise “iki-taraflı kirişli paletâ€adını almaktadır. Palet krikosunun (kaldırıcısının) tekerleklerinin girebilmesi amacıyla,
alt kademedeki tahta levhalara yiv açılabilmektedir.
Blok Paletler
Dört-taraflı girişi olan blok paletlerin imalatında, birim yükün taşınmasına dayanak oluşturan tahta bloklardan yararlanılmaktadır. Genellikle, alt kademe levhaları desteklemek üzere 4 ila 12 blok kullanılmaktadır. Bloklar ve kademe levhaları arasında ince kirişler vardır. Blok paletler, alt kademe levhaları olmaksızında imal edilebilmektedir. Blok paletin uzunluğu, kiriş levhasının uzunluğu; genişliği isekademe levhalarının uzunluğu ile belirlenmektedir.Gerek kirişli gerekse blok paletler, müşterilerin istekleri ve ihtiyaçlarıdoğrultusunda, çok değişik biçim ve boyutlarda tasarlanabilmektedir.
Avantajları
Tedarik zincirinin başlangıcından sonuna kadar tüm aşmalarında kullanılan paletler, bu sürecin etkin bir şekilde işlemesini sağlamaktadır. Paletleme sayesinde mallar; daha etkin taşınmakta ve muhafaza edilmekte, sabitlenmeleri nedeniyle de dayanıklılıkları artmakta ve hasara uğrama olasılıkları azalmaktadır.Yurtiçi veya yurtdışına satılan malların nakli esnasında zarar görmemesi için yapılan ambalajlarda keresteden imal edilen palet kullanılır. Palet paketlerin alt ve üstüne konularak çelik veya plastik şeritlerle kuşatılır ve üzerine genellikle naylon türü malzemeler geçirilir.
Paletli taşımacılığın başlıca avantajları aşağıda belirtilmektedir:
Paletli taşımacılığın, yukarıda sayılan avantajlarının yanında birtakım dezavantajları da bulunmaktadır.
Tarihçesi ve Bugünkü Durumu
Paletler, 1930'lu yıllardan itibaren malzeme taşımacılık ekipmanları sanayinin temel taşlarından biri olmuştur. Ahşap, paletli malzeme taşımacılığının başlangıcından itibaren palet sanayinin temel hammaddesidir. Özellikle, ahşap paletler, zaman içerisinde, yumuşak ve sert ağaçtan mamul üreticilerinin yoğun rekabetine konu olan ve hızlı büyüme trendi gösteren bir iş kolu haline gelmiştir.
II.Dünya Savaşı sonrasındaki hızlı sanayileşme döneminde ise, çok fazla miktarda yük taşımaya karşı dayanıklılığı ve sertliği nedeniyle, haddeli ve lı çelikten mamul metal paletler de kullanılmaya başlanmıştır. Ancak, metal paletlerin üretim maliyetinin yüksek olması ve ekstra taşımacılık maliyetlerini beraberinde getirmesi dolayısıyla başka arayışlara girilmesiyle birlikte, 1960'lı yılların sonlarında plastik paletlerin üretimine geçilmiştir. Hafiflik, dayanıklılık, neme ve diğer çevresel etkenlere karşı mukavemet gibi özellikleri plastik paletlerin üretimi ve kullanımı teşvik etmiştir.
Ahşap paletlere kıyasla daha yüksek fiyatlı olmasına karşın, kullanım ömrünün daha uzun olması plastik paletler için önemli bir tercih unsuru olmuştur. Çevre duyarlılığının yüksek olduğu günümüzde, malzeme taşımacılığında kullanılacak
ekipman seçiminde, geri-dönüşümü kolay (yeniden kullanılabilir) plastik paletler ilk sıralarda yer almaya devam etmektedir. Öte yandan, gene aynı sebepten dolayı,oldukça hafif olan ve kolaylıkla elden çıkarılabilen mukavva paletlere olan ilgi de giderek artmaktadır.Malzeme taşımacılığında kullanılan palet sanayinin geleceğini ise, nihai kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda belirledikleri tercihler, teknolojideki gelişmelerve maliyet ve performans kriterleri şekillendirecektir.Bugün sektörde baskın konumda olan ahşap palet sanayinin büyüme hızının,sektörde alternatif ürünlere doğru bir kayışın olması nedeniyle, yavaşlaması beklenmektedir. Nihai palet kullanıcılarının ahşap dışındaki malzemelerden (özelliklede plastik ve mukavvadan) mamul paletlere yönelmesi, ahşap paletlerin pazar
payının azalması sonucunu da beraberinde getirecektir. Kullanılan paletlerin türü,sektöre göre değişiklik de gösterebilmektedir. Örneğin, sağlık ve eczacılık ürünlerisanayinde mukavva paletler tercih edilmektedir.
Palet Türleri
Paletler, malların/malzemelerin uygun miktar ve doğru zamanda doğru yere ve uygun maliyetlerle taşınmasında kullanılan ekipmanların başında gelmektedir. Büyük miktarlarda yük taşımak suretiyle yükleme ve boşaltma zamanlarından ve işçilik maliyetlerinden tasarruf edilmesini sağlayan paletler, aynı zamanda da istifleme için uygun bir platform teşkil etmektedir.Her palette, bir üst kademe (top deck) ve bir alt kademe (bottom deck)bulunmaktadır. Kirişler, iki kademeyi birbirinden ayırmaktadır ve kaldırıcı kamyonun çatallarının girişi için açıklık sağlamaktadır. Palet boyutları belirtilirken ilk olarak uzunluk, ikinci olarak da genişlik belirtilmektedir. Örneğin;1000 mm x 1200 mm. Paletler, temel olarak iki taraflı (two-way), dört taraflı (four-way), tek yüzlü(single-faced) veya çift yüzlü (double-faced) olarak imal edilebilmektedir. Tek yüzlü paletlerin sadece üst kademesi, çift yüzlü paletlerin ise hem üst hem de alt kademeleri bulunmaktadır.
İki taraflı paletler, çatalların her iki taraftan ve zıt yönlerden girişine imkan tanımaktadır.
Çift taraflı paletler'de, kaldırıcı kamyon çatallarının her yönden giriş yapabilmesi mümkündür.
Paletler tasarım olarak ikiye ayrılmaktadır: kirişli paletler (stringer pallets) ve blok paletler (block pallets).
Kirişli Paletler
Amerika'da yaygın olarak kullanılan kirişli paletler, en fazla 48 x 40 inç boyutlarında tercih edilmektedir. Bu paletlerin imalatında birim yükü destekleyen kirişler kullanılmaktadır. Kirişler, üst ve alt kademe levhaları arasında kalan tahta levhalardır. Dört-taraflı girişi mümkün kılmak için kirişlere çentik açılması durumunda,“dört-taraflı kirişli paletâ€, kirişlere çentik açılmaması halinde ise “iki-taraflı kirişli paletâ€adını almaktadır. Palet krikosunun (kaldırıcısının) tekerleklerinin girebilmesi amacıyla,
alt kademedeki tahta levhalara yiv açılabilmektedir.
Blok Paletler
Dört-taraflı girişi olan blok paletlerin imalatında, birim yükün taşınmasına dayanak oluşturan tahta bloklardan yararlanılmaktadır. Genellikle, alt kademe levhaları desteklemek üzere 4 ila 12 blok kullanılmaktadır. Bloklar ve kademe levhaları arasında ince kirişler vardır. Blok paletler, alt kademe levhaları olmaksızında imal edilebilmektedir. Blok paletin uzunluğu, kiriş levhasının uzunluğu; genişliği isekademe levhalarının uzunluğu ile belirlenmektedir.Gerek kirişli gerekse blok paletler, müşterilerin istekleri ve ihtiyaçlarıdoğrultusunda, çok değişik biçim ve boyutlarda tasarlanabilmektedir.
Avantajları
Tedarik zincirinin başlangıcından sonuna kadar tüm aşmalarında kullanılan paletler, bu sürecin etkin bir şekilde işlemesini sağlamaktadır. Paletleme sayesinde mallar; daha etkin taşınmakta ve muhafaza edilmekte, sabitlenmeleri nedeniyle de dayanıklılıkları artmakta ve hasara uğrama olasılıkları azalmaktadır.Yurtiçi veya yurtdışına satılan malların nakli esnasında zarar görmemesi için yapılan ambalajlarda keresteden imal edilen palet kullanılır. Palet paketlerin alt ve üstüne konularak çelik veya plastik şeritlerle kuşatılır ve üzerine genellikle naylon türü malzemeler geçirilir.
Paletli taşımacılığın başlıca avantajları aşağıda belirtilmektedir:
- Paletli taşımacılık sayesinde TIR'da büyük parçalarda 2 kat, küçük parçalarda 3 kat mal taşınabilmektedir. Paletli taşımacılık kullanılmadığı taktirde, malların zarar görmemesi için üst üste konulamaması nedeniyle, mal sevkıyatları çok sayıda TIR ile gerçekleştirilmek zorunda kalınacaktır. Paletli taşımacılıkta ise yükler paletlere paylaştırılabilmekte ve paletler de üstü üste konulabilmektedir. Böylece, mallarınnakliyatı için gerekli TIR sayısı da azalmaktadır.
- Palet kullanılmadan yapılan taşımacılıkta, malların kaybolmadan ve dağılmadan sevk edilebilmesi için çok iyi bir şekilde ambalajlanması gerekmektedir. Paletli taşımacılık ise, bu amaçlı ambalaj maliyetlerini büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır.
- Paletli taşımacılık sayesinde, malların hasara uğrama ve kaybolma riskleri de büyük ölçüde azalmaktadır. Böylece, firmalar taşıma esnasında ortaya çıkabilecek maddi kayıplardan da kurtulmuş olmaktadır.
- Paletler, işletme içi/dışı taşımacılıkta kullanılmasının yanı sıra, işletme içi depolamada da kullanılmaktadır. Böylece, mallar depolarda bir düzen içerisinde muhafaza edilebilmekte ve işletme içi malzeme tedariki daha kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Malların paletlerle depolanması, fabrika içindeki boşalanların da kullanılmasını sağlamak suretiyle, depolama maliyetlerini azaltmaktadır.Paletler, fabrika içinde imalat sürecine malzeme sevkıyatında ve imalat içi geçici stok yapılmasında da önemli bir işleve sahiptir
- Paletli taşımacılık, firmalar için önemli finansal tasarruflar sağlamaktadır. Ayrıca,malların nakliye sırasında daha az hasara uğraması sayesinde kaliteli mal tedarikinide beraberinde getirmektedir.
- Paletli taşımacılık, malların nakliyesi için yapılan ambalajlamayı ortadan kaldırması nedeniyle de tasarrufu sağlamakta ve böylece çevreye verilen zararları da azaltmaktadır.
- nebilir hammaddelerden imal edilen ahşap paletler, çok sayıda kullanılabilme, onarılabilme ve işlenip yeniden kullanılabilir hale getirilebilmeözelliklerine sahiptir.
- Sabitlik, dayanıklılık, fonksiyonellik, emniyet ve maliyet tasarrufu sağlama, temizlik ve bakım işlemlerinin basitliği ve maliyetinin de düşüklüğü, müşterinin istekleri doğrultusunda değişik modellerin kolaylıkla üretilebilmesi, malzeme taşımacılığında ahşap paletlerin tercih edilmesindeki başlıca faktörlerdir.
Paletli taşımacılığın, yukarıda sayılan avantajlarının yanında birtakım dezavantajları da bulunmaktadır.
- Taşımacılıkta kullanılacak paletler, firmalar için ek bir maliyet unsurdur.
- Paletli taşımacılıkta TIR sayısında tasarruf sağlanırken, paletlerin üretici firmaya geri gönderilmesinde, karşılıklı bir mal alışverişi olmadığı taktirde, ekstra TIR maliyeti ortaya çıkacaktır.
- Boş paletlerin depolanması, işletme içerisinde ek alan gerektirmekte ve işçilik maliyetlerini de arttırmaktadır.
- Paletlerin belli aralıklarla onarılması ve temizlenmesi gerekliliği, ek işçilik ve maliyet anlamına gelmektedir.
YORUMLAR