Akdeniz Bölgesi Coğrafi Konumu Ana Britannica Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir; ismini komşu oldu...
Akdeniz Bölgesi Coğrafi Konumu
Ana Britannica
Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir; ismini komşu olduğu Akdeniz'den alır. Yer şekilleri ve buna bağlı olarak ekonomik özelliklerin farklılığı sebebiyle iki kısma ayrılır:
Yüzölçümü 89.493 km² dolayındadır; Türkiye toplam alanının ortalama yüzde 14'ünü kaplar. Kıyı uzunluğu, doğuda Suriye sınırından avrupada Dalaman Çayı'na kadar 1.542 km.dir. Bölgenin garp sınırı daha batıdaki Karaağaç Koyu'na kadar uzanır.
Hatay, Adana, İçel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaraş ilinin büyük bir kısımı Akdeniz Bölgesi'ndedir. Bununla birlikte Muğla ilinin Köyceğiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer.
Ana Britannica
Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir; ismini komşu olduğu Akdeniz'den alır. Yer şekilleri ve buna bağlı olarak ekonomik özelliklerin farklılığı sebebiyle iki kısma ayrılır:
- Antalya Kısımı
- Adana Kısımı
Yüzölçümü 89.493 km² dolayındadır; Türkiye toplam alanının ortalama yüzde 14'ünü kaplar. Kıyı uzunluğu, doğuda Suriye sınırından avrupada Dalaman Çayı'na kadar 1.542 km.dir. Bölgenin garp sınırı daha batıdaki Karaağaç Koyu'na kadar uzanır.
Hatay, Adana, İçel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaraş ilinin büyük bir kısımı Akdeniz Bölgesi'ndedir. Bununla birlikte Muğla ilinin Köyceğiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer.
İç Anadolu Bölgesi Coğrafi Konumu
Ege Bölgesi Coğrafi Konumu
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Coğrafi Konumu
Coğrafi Konumu
Akdeniz Bölgesi, ismini komşu olduğu denizden alır. Bölge genişliği 120180 km içinde değişim gösteren bir şerit halinde, avrupada Köyceğiz dolaylarından başlayarak, doğuda Hatay ilinin bitim noktası olan Rahat Burnu yakınına kadar sokulur. Ortalama 120.000 km2'lik yüzölçümüyle Türkiye'nin toplam yüzölçümünün ortalama %15'ini oluşturur. Hatay, Adana, İçel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaraş ilinin büyük bir kısımı Akdeniz Bölgesi'ndedir. Bununla birlikte Muğla ilinin Köyceğiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer.
Akdeniz Bölgesi, ismini komşu olduğu denizden alır. Bölge genişliği 120180 km içinde değişim gösteren bir şerit halinde, avrupada Köyceğiz dolaylarından başlayarak, doğuda Hatay ilinin bitim noktası olan Rahat Burnu yakınına kadar sokulur. Ortalama 120.000 km2'lik yüzölçümüyle Türkiye'nin toplam yüzölçümünün ortalama %15'ini oluşturur. Hatay, Adana, İçel, Antalya, Isparta, Burdur ve Kahramanmaraş ilinin büyük bir kısımı Akdeniz Bölgesi'ndedir. Bununla birlikte Muğla ilinin Köyceğiz, Dalaman, Ortaca ve Fethiye ilçeleri de Akdeniz Bölgesi'ne girer.
AKDENİZ BÖLGESİ COĞRAFYASI, Akdeniz, Alp sıradağları sistemi içinde Batısında ve kenarında Doğusunda çöküntülerle oluşmuş derin (averaj 1 500 m) bir kıtalararası denizdir. Akdeniz'in şimdiki şekli, Avrupa ve Afrika levhalarının birbirine yaklaşmasıyla gelişen bir yerbilim evriminin sonucudur. Büyük denizaltı diklikleri (mesela, Balear adalarının G.'indeki Emile-Baudot dikliği), ada eşikleri, B.'da derin denizaltı ovalarının (Cezayir-Proven- ce havzası) ve D.'da Ege yayının güneyinde derin çukurların (Hellen çukurları) yer alması Akdeniz'in tektonik kökenli bulunduğunu ve denizaltı şekillerinin gençliğini gösterir. Atlas okyanusu ile bağlantının kapanması (Messina çekilmesi), Şark Akdeniz eşiği, ilksel türbiditlerinin kıvrım- lanması, deniz taraçalarının ilksel biçimlerinin bozulması ve yakın dönemlerdeki yanardağ faaliyetleri şeklinde olgular yerkabu- ğu hareketlerinin geç zamanlara kadar sürdüğünü ortaya koyar. Şimdiki hareketler, etkin türbidit akıntılarına neden olan depremlerle kendini gösterir. Kıyılar, daha çok ria'tarla (Costa Brava'da, Calabria'da ve Cezayir bölgesindeki eski kütlelerde) ve kalkanlarla (daha çok, Provence'da ve Dalmaçya kıyılarında olduğu şeklinde, kıvrımlı kireçtaşı dizilerinde) kesilen yalıyarlardan oluşur. Yalıyarlı kıyıların önünde dar kıta sahanlıkları vardır (Tunus'un önü ve Adriya kıyıları hariç). Lagünlü ve kıyı kordonlu alçak kıyılar, büyük tektonik havzaların (Languedoc, Valencia körfezi, Po ovası) önünde yer alır.
Kışın karadan esen rüzgârların soğutucu etkisiyle averaj senelik sıcaklığın 17°C'a (Lion körfezi) ve 14°C'a (Adriya denizi'nin kuzeyi) düşmüş olduğu kuzeydeki bir takım körfezler bir yana bırakılırsa, Akdeniz ılık bir denizdir: averaj 19°C. Yaz mevsiminde sıcaklığın düşey dağılışı dikoter- mik olması durumunda (yüzey sularının sıcaklığı 24-28°C), kışın homotermiktir ve yüzeyden dibe kadar su sıcaklığı ortalama 13-15°C içinde aynı kalır. Bu mevsimde Lion,Venedik ve Selanik körfezlerindeki muhteşem soğuğun etkisiyle, yüzey suları dibe dalar. Bununla birlikte Akdeniz, su açığı olan bir denizdir. Tuzluluk Garp'dan (°/oo 37) D.'ya (°/oo 39,5) doğru artar. Buharlaşmanın şiddetli olmasına rağmen, Atlas okyanusu'ndan ve Karadeniz'den gelen suların dengeleyici tesiri ve daha tuzlu derin suların Cebelitarık boğazının dibinden akması sebebiyle deniz düzeyi ve tuzluluk oranı değişmez. Akdeniz'in diğer denizlerden kopuk olması ve eşikler vesilesiyle bölümlere ayrılması, akıntı halkalarının bağımsız olmasına Gabes körfezi ile Adriya denizi dışında- gelgitin çoğu zaman zayıf kalmasına neden olur. Atlas okyanusu sularının Akdeniz'e girmesi ve rüzgârların itmesi, yüzey sularının Şark'ya doğru büyük seviyede sürüklenmesine niçin olur. Akdeniz'deki başlıca akıntı, saat yelkovanına ters yönde ilerleyen bölgesel akıntı halkalarına ayrılır ve bu halkalar, havzaların şekline bağlı olarak, yelkovan yönünde gelişen çevrintilerle tamamlanır. Daha yoğun olan alttaki suda (ara su tabakası) Garp'ya doğru bir yavaş dönüş hareketi görülür. Bir takım havzalarla sınırı olan kalan dip suları daha da yavaş ve aynı yön Akdamar adası kilisesi de akar. Gelgit farkının az olması, tuzlu Vanluk, ılıklık, düşey hareketlerin sınırlanması, derinliği az ve daha kargaşa ve bunalımlı mıntıkalar haricinde, Akdeniz'i az verimli bir deniz haline getirir. En verimli mıntıkalar, Alboran ve Katalan denizleri, Gabes ve Lion körfezleri, türlü boğazlar (Sardinya ve Sicilya boğazları) ve lagünlerdir, Balık avı alanları Şark'ya doğru yavaş yavaş yoksullaşır. Genellikle eskimiş yöntemlerle ve ufak çapta meydana getirilen balıkçılık, etkinliği Şimal ve Orta Atlas okyanusu'na yönelik limanlarda (bilhassa İtalyan limanlan) sanayileşmiştir. Şark ile Garp içinde geleneksel ulaşım yolu olan Akdeniz, etkin deniz tecim filoları (dışarıya da çalışırlar) ve bir sürü limanla donanmıştır. Cenup limanlarının daha çok ham petrol dışsatımı görevini yüklenmelerine karşılık, şimal limanlarında (bilhassa Marsilya, Barselona, Cenova ve Venedik) endüstri etkinliği ağır basar. Göğün, suların ve kıyıların güzelliği bu denizi seçkin bir deniz turizmi alanına dönüştürmüştür.
Kışın karadan esen rüzgârların soğutucu etkisiyle averaj senelik sıcaklığın 17°C'a (Lion körfezi) ve 14°C'a (Adriya denizi'nin kuzeyi) düşmüş olduğu kuzeydeki bir takım körfezler bir yana bırakılırsa, Akdeniz ılık bir denizdir: averaj 19°C. Yaz mevsiminde sıcaklığın düşey dağılışı dikoter- mik olması durumunda (yüzey sularının sıcaklığı 24-28°C), kışın homotermiktir ve yüzeyden dibe kadar su sıcaklığı ortalama 13-15°C içinde aynı kalır. Bu mevsimde Lion,Venedik ve Selanik körfezlerindeki muhteşem soğuğun etkisiyle, yüzey suları dibe dalar. Bununla birlikte Akdeniz, su açığı olan bir denizdir. Tuzluluk Garp'dan (°/oo 37) D.'ya (°/oo 39,5) doğru artar. Buharlaşmanın şiddetli olmasına rağmen, Atlas okyanusu'ndan ve Karadeniz'den gelen suların dengeleyici tesiri ve daha tuzlu derin suların Cebelitarık boğazının dibinden akması sebebiyle deniz düzeyi ve tuzluluk oranı değişmez. Akdeniz'in diğer denizlerden kopuk olması ve eşikler vesilesiyle bölümlere ayrılması, akıntı halkalarının bağımsız olmasına Gabes körfezi ile Adriya denizi dışında- gelgitin çoğu zaman zayıf kalmasına neden olur. Atlas okyanusu sularının Akdeniz'e girmesi ve rüzgârların itmesi, yüzey sularının Şark'ya doğru büyük seviyede sürüklenmesine niçin olur. Akdeniz'deki başlıca akıntı, saat yelkovanına ters yönde ilerleyen bölgesel akıntı halkalarına ayrılır ve bu halkalar, havzaların şekline bağlı olarak, yelkovan yönünde gelişen çevrintilerle tamamlanır. Daha yoğun olan alttaki suda (ara su tabakası) Garp'ya doğru bir yavaş dönüş hareketi görülür. Bir takım havzalarla sınırı olan kalan dip suları daha da yavaş ve aynı yön Akdamar adası kilisesi de akar. Gelgit farkının az olması, tuzlu Vanluk, ılıklık, düşey hareketlerin sınırlanması, derinliği az ve daha kargaşa ve bunalımlı mıntıkalar haricinde, Akdeniz'i az verimli bir deniz haline getirir. En verimli mıntıkalar, Alboran ve Katalan denizleri, Gabes ve Lion körfezleri, türlü boğazlar (Sardinya ve Sicilya boğazları) ve lagünlerdir, Balık avı alanları Şark'ya doğru yavaş yavaş yoksullaşır. Genellikle eskimiş yöntemlerle ve ufak çapta meydana getirilen balıkçılık, etkinliği Şimal ve Orta Atlas okyanusu'na yönelik limanlarda (bilhassa İtalyan limanlan) sanayileşmiştir. Şark ile Garp içinde geleneksel ulaşım yolu olan Akdeniz, etkin deniz tecim filoları (dışarıya da çalışırlar) ve bir sürü limanla donanmıştır. Cenup limanlarının daha çok ham petrol dışsatımı görevini yüklenmelerine karşılık, şimal limanlarında (bilhassa Marsilya, Barselona, Cenova ve Venedik) endüstri etkinliği ağır basar. Göğün, suların ve kıyıların güzelliği bu denizi seçkin bir deniz turizmi alanına dönüştürmüştür.
Büyük L.
İç Anadolu Bölgesi Coğrafi Konumu
Ege Bölgesi Coğrafi Konumu
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Coğrafi Konumu
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR