AKHAİA, Roma eyaleti, İ.Ö. II. yy.'daki fetih sonunda kuruldu. Cenup ve Örta Yunanistan'ı, Tesalya'yı ve Epeiros'u ...
AKHAİA, Roma eyaleti, İ.Ö. II. yy.'daki fetih sonunda kuruldu. Cenup ve Örta Yunanistan'ı, Tesalya'yı ve Epeiros'u kapsıyordu. Augustus döneminde senato eyaleti oldu ve Korinthos'ta oturan bir prokonsül tarafınca yönetildi.
Akhaia birliği, Peloponisos'un şimal kıyısında, kökeni İ.Ö. V. yy.'a uzanan on iki kentlik topluluk. Bunların en önemlisi olan Helike İ.Ö. 373'te bir tufanda yok oldu. 281 'de tekrardan kurulan konfederasyon fakat 251 'de, strategos Aratos Sikyonlu'nun diplomasisi yardımıyla büyük bir ehemmiyet kazanmıştır. Yabancı kentlerle bir- leşerek (Argos, hatta 229'da Atina) egemenliğini genişletti ve Makedonya'nın politikasına karşı çıktı. Polybios'a nazaran, konfederasyon ortakların tam eşitliğini ve ılımlı demokrasiyi temel alıyordu. 226'dan sonrasında birliğin gücü düşmeye başladı, ama Philopoimen yardımıyla 207'den 183'e dek gene de varlığını sürdürdü; sonrasında demagogların etkisiyle Roma'ya karşı koymaya yeltendi. Roma, birliği egemenliği altına almakta güçlük çekmedi (146). Birliğin toprakları Roma eyaleti haline geldi; sitelerin anayasaları, eski konfederasyon yargıcı ve Roma yandaşı Polybios'un yönettiği bir kurul tarafınca değiştirildi. (-> YUNAN birlikleri.)
AKHAİA prensliği ya da MORA prensliği, Şark Latin imparatorluğu'n- da senyörlük; 1205 ile 1210 içinde, Champlitte senyörü Guillaume de Cham- pagne tarafınca, sonrasında da tarihsel vakalar yazarı Geoffroi de Villehardouin'in yeğeni Geoffroi I de Villehardouin tarafınca BizanslIlar'dan alındı. Guillaume de Champagne, Akhaia'nın ilk prensi oldu (1205'e doğr. - 1208'e doğr.). Geoffroi' I de Villehardouin'in Akhaia üstündeki egemenliği ise, 1209'dan 1228/1230'a kadar sürdü. Bu prenslik ilk başlarda tüm Peloponisos'u kapsıyordu, ama, XIV. yy.'dan başlayarak gitgide küçüldü.
XIII. yy.'ın ilk yarısında, Geoffroi I ve onun soyundan gelenler (Geoffroi II, Guillaume II), yunan-slav toplumunun düzeni üzerine ithal malı bir feodalite düzeni getirdiler. Assisedi Romania ile Mora kroniği adlı iki garip edebiyat anıtı, bu düzeni tüm açıklığıyla betimler. Köylü sınıflar (parekler) baskı ve sömürü altındaydı; bir sürü karma evlilik, frank baronlarla mahalli mülk sahipleri ya da memurlar (“arkhonlarâ€) içinde, fakat Yunanlılar' la Latinler arasındaki uzlaşmaz din karşıtlığının engellediği bir kaynaşmayı kolaylaştırıyordu.
ilk siyasal güçlükler XIII. yy.'ın ikinci yarısında, İstanbul'un BizanslIlar tarafınca tekrardan fethedilmesi üstüne ortaya çıktı. 1259'daki Pelagonia savaşı'nda Mik- hael VIII Palaiologos'a yenilen Guillaume II de Villehardouin, Cenup Peloponisos' tâki (aralarında Mistra*'nın da bulunmuş olduğu) bir sürü kaleyi Bizanslılar'a geri vermek ve Bizans saldırısını durdurmak için, müttefiki Sicilya kralı Anjou'lu Carlol'in metbuluğunu kabul etmek mecburiyetinde bırakıldı. Kendisinden sonrasında Carlo I, 1278'den 1285'e kadar hükümdarlık etti. 1289'da, Anjou'lu Carlo II, Akhaia prensliğini Guillaume H'nin kızı Isabella de Villehardouin ile onun ikinci kocası Florent de Hai- naut'ya verdi. Bunların kısa devam eden hükümdarlık dönemlerinden (1289-1297) sonrasında, Akhaia prensleri ile onların anjou'lu met- buları içinde bir çatışma periyodu başladı. 1322'de, Napoli kralı Akıllı Roberto prensliğe el koydu ve onun kardeşleri Tarantolu Filippo ile Durazzo dükü Giovan- ni di Gravina'ya hediye etti. Bunların soyundan gelenler döneminde, anjou egemenliği, Mistra Bizans despotluğu yararına, gitgide dağıldı. Kargaşa içine düşüp Navarra'lı ve Katalonya'lı çapulcuların kurbanı olan Akhaia (XIV. yy.'ın sonu), sonunda 1430'a doğru tümüyle Bizans' ın egemenliği altında kaldı.
Akhaia birliği, Peloponisos'un şimal kıyısında, kökeni İ.Ö. V. yy.'a uzanan on iki kentlik topluluk. Bunların en önemlisi olan Helike İ.Ö. 373'te bir tufanda yok oldu. 281 'de tekrardan kurulan konfederasyon fakat 251 'de, strategos Aratos Sikyonlu'nun diplomasisi yardımıyla büyük bir ehemmiyet kazanmıştır. Yabancı kentlerle bir- leşerek (Argos, hatta 229'da Atina) egemenliğini genişletti ve Makedonya'nın politikasına karşı çıktı. Polybios'a nazaran, konfederasyon ortakların tam eşitliğini ve ılımlı demokrasiyi temel alıyordu. 226'dan sonrasında birliğin gücü düşmeye başladı, ama Philopoimen yardımıyla 207'den 183'e dek gene de varlığını sürdürdü; sonrasında demagogların etkisiyle Roma'ya karşı koymaya yeltendi. Roma, birliği egemenliği altına almakta güçlük çekmedi (146). Birliğin toprakları Roma eyaleti haline geldi; sitelerin anayasaları, eski konfederasyon yargıcı ve Roma yandaşı Polybios'un yönettiği bir kurul tarafınca değiştirildi. (-> YUNAN birlikleri.)
AKHAİA prensliği ya da MORA prensliği, Şark Latin imparatorluğu'n- da senyörlük; 1205 ile 1210 içinde, Champlitte senyörü Guillaume de Cham- pagne tarafınca, sonrasında da tarihsel vakalar yazarı Geoffroi de Villehardouin'in yeğeni Geoffroi I de Villehardouin tarafınca BizanslIlar'dan alındı. Guillaume de Champagne, Akhaia'nın ilk prensi oldu (1205'e doğr. - 1208'e doğr.). Geoffroi' I de Villehardouin'in Akhaia üstündeki egemenliği ise, 1209'dan 1228/1230'a kadar sürdü. Bu prenslik ilk başlarda tüm Peloponisos'u kapsıyordu, ama, XIV. yy.'dan başlayarak gitgide küçüldü.
XIII. yy.'ın ilk yarısında, Geoffroi I ve onun soyundan gelenler (Geoffroi II, Guillaume II), yunan-slav toplumunun düzeni üzerine ithal malı bir feodalite düzeni getirdiler. Assisedi Romania ile Mora kroniği adlı iki garip edebiyat anıtı, bu düzeni tüm açıklığıyla betimler. Köylü sınıflar (parekler) baskı ve sömürü altındaydı; bir sürü karma evlilik, frank baronlarla mahalli mülk sahipleri ya da memurlar (“arkhonlarâ€) içinde, fakat Yunanlılar' la Latinler arasındaki uzlaşmaz din karşıtlığının engellediği bir kaynaşmayı kolaylaştırıyordu.
ilk siyasal güçlükler XIII. yy.'ın ikinci yarısında, İstanbul'un BizanslIlar tarafınca tekrardan fethedilmesi üstüne ortaya çıktı. 1259'daki Pelagonia savaşı'nda Mik- hael VIII Palaiologos'a yenilen Guillaume II de Villehardouin, Cenup Peloponisos' tâki (aralarında Mistra*'nın da bulunmuş olduğu) bir sürü kaleyi Bizanslılar'a geri vermek ve Bizans saldırısını durdurmak için, müttefiki Sicilya kralı Anjou'lu Carlol'in metbuluğunu kabul etmek mecburiyetinde bırakıldı. Kendisinden sonrasında Carlo I, 1278'den 1285'e kadar hükümdarlık etti. 1289'da, Anjou'lu Carlo II, Akhaia prensliğini Guillaume H'nin kızı Isabella de Villehardouin ile onun ikinci kocası Florent de Hai- naut'ya verdi. Bunların kısa devam eden hükümdarlık dönemlerinden (1289-1297) sonrasında, Akhaia prensleri ile onların anjou'lu met- buları içinde bir çatışma periyodu başladı. 1322'de, Napoli kralı Akıllı Roberto prensliğe el koydu ve onun kardeşleri Tarantolu Filippo ile Durazzo dükü Giovan- ni di Gravina'ya hediye etti. Bunların soyundan gelenler döneminde, anjou egemenliği, Mistra Bizans despotluğu yararına, gitgide dağıldı. Kargaşa içine düşüp Navarra'lı ve Katalonya'lı çapulcuların kurbanı olan Akhaia (XIV. yy.'ın sonu), sonunda 1430'a doğru tümüyle Bizans' ın egemenliği altında kaldı.
Büyük L.
YORUMLAR