Bir parti ya da sendikanın hizmetinde meydana getirilen etkin propogandaya da aktivizm denir. Aktivizm, passivizmin karşıtıdır. Rauh, Euck...
Bir parti ya da sendikanın hizmetinde meydana getirilen etkin propogandaya da aktivizm denir. Aktivizm, passivizmin karşıtıdır. Rauh, Eucken ve Blondel’in öğretileri, ahlak mevzusunda ileri sürdükleri görüşleri bakımından aktivist olarak adlandırılırlar.
Aktivizm, pragmatizm çerçevesi içinde yer alır, ama hakikate salt ergonomik faydadan daha fazla ehemmiyet verir. Bu anlayış, Eucken tarafınca geliştirilmiştir. Eucken, 1904’te yayımladığı “Geistige Strömungen der Gegenwart” adlı eserinde; Gerçeği ama yaşamdan edindiğimiz deneylerle anlayabiliriz, demektedir. Eucken’e bakılırsa, bir akıl ürünü olmayan, ergonomik yaşamdan çıkarılan gerçeği sezgi kanalıyla elde edebiliriz. Yaşanılan gerçeklikten sezgi kanalıyla elde edilmiş tinsel ve ahlaksal bu aktiftik öğretisi uygulayıcılıktan ayrılarak, aktivizm olarak adlandırılır.
Rauh’un ölümünden sonrasında öğrencileri tarafınca gösterilen “Etudes de Morale” adlı eserinde geçmişin bugünü etkilediği oranda incelenmesi gerektiği öne sürülmüştür. Rauh’a bakılırsa, gerçek, bilgi ile değildir, sezgi ile elde edilmelidir. Ahlaklı insan, kendini her an farklılık gösteren, bir hatıra diğeriyle kıyaslanamayan, bireysel ve toplumsal değişimler yaratan türlü durumlara uyabilen insandır. Hakikaten ahlaksal olan bir fiil, en içten, en kendimizin olan bir kişiliğin eseri olarak meydana gelendir. Kant’ın ergonomik akılcılığını aşmak isteyen Rauh, öğretisine aktivizm ya da anlamdaş olarak edimselcilik ismini verir.
Maurice Blondel’in 1893 senesinde yazdığı L’Action adlı eserinde belirttiğine bakılırsa, ahlakın kati bilgisine ulaşmak için yalnız akıl yetmez. Ahlak bağzı eylemler toplamı olduğuna bakılırsa, eylemleri temele almalıdır. Ahlaksal eylemler insanda tanrılığı yaratmak amacındadırlar. Doğuştan noksan olan insan, eylemleriyle tanrının irade ve isteğiyle orantılı olarak kendi kendini aşar. Blondel’e bakılırsa, insan ama eylemle kavramsal ve soyut düşüncenin ötesine, tanrı düşüncesine, aydınlatıcı ve ısıtıcı olan gerçek düşünceye, yetkin ve egemen varlığa ulaşabilir.
YORUMLAR