Türk kurtuluş hareketini şahsi bir hareket olmaktan çıkarıp, milletin birlik ve dayanışmasını elde eden ulusal bir hareket haline getirmekti...
Türk kurtuluş hareketini şahsi bir hareket olmaktan çıkarıp, milletin birlik ve dayanışmasını elde eden ulusal bir hareket haline getirmektir. Mustafa Kemal Anadolu ve Rumeli'de kurulmuş olan ulusal cemiyetleri tek gaye ışığında birleştirmek istedi ve işte bu düşünceler içinde Erzurum ve Sivas kongrelerini toplayabilmek için Amasya Genelgesi'ni hazırladı.Amasya Genelgesi (Detay)
Ulusal Savaşım Mustafa kemal atatürk’ün önderliğinde başlamıştı; işgalci devletlerin bu şanlı direnişi durdurmaları ise mümkün değildi. Türk Milleti tarihe yön verecek yeni bir girişimi başlatmıştı bir kere. Mustafa Kemal Hükümet’in yanlış çağrısına uymayı reddetti ve 22 Haziran’da Amasya’da, ulusal bağımsızlık hareketini yaymak, Erzurum ve Sivas’ta kongreler toplamak amacıyla bir genelge hazırladı.
Kurtuluş savaşı bir işgale uğramış yurt topraklarını müdafa ve işgal kuvvetlerine karşı verilen mücadelenin ifade edilmesidir. Kısacası Kurtuluş savaşı'nın temel sebebi yada öne sürülen nedeni İşgal edilen ve düşman elinde olan toprakların yine kazanılmasıdır. Detaylı bir şekilde Kurtuluş savaşı'nın yada savaşım edilmesinin sebepleri Amasya genelgesi ile Mustafa Kemal Mustafa kemal atatürk ve arkadaşları tarafınca kaleme alınmış ve resmen 22 Haziran 1919 tarihinde lüzumlu şahıs ve kurumlara duyurulmuştur.
Amasya Tamimi olarak malum bu genelge ile kendisinin önderliğinde başlatılan Kurtuluş Hareketi’nin ana hatları belirlenmiş oldu.Amasya genelgesinde Kurtuluş Savaşı'nın sebepleri (Gerekçeler) şöyledir:
1. Vatanın bütünlüğü, milletin istiklâli tehlikededir.
2. İstanbul Hükümeti, üstüne almış olduğu sorumluluğu yerine getirememektedir. Bu hal, milletimizi âdeta yok olmuş göstermektedir.
3. Milletin istiklâlini, gene milletin azim ve sonucu kurtaracaktır.
4. Milletin içinde bulunmuş olduğu bu duruma nazaran harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü etki ve denetimden uzak ulusal bir heyetin varlığı zaruridir.
5. Anadolu’nun her bakımdan emniyetli yeri olan Sivas’ta bir kurultay toplanacaktır.
6. Bu sebeple her ilden milletin itimatını kazanmış üç temsilcinin mümkün olmasıyla birlikte acele yetişmek suretiyle yola çıkarılması gerekmektedir. Bu temsilciler, Savunma-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler tarafınca seçilecektir.
7. Her ihtimale karşı, bu meselenin bir ulusal sır halinde tutulması ve temsilcilerin, lüzum görülen yerlerde, seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır.
8. Şark illeri için, 10 Temmuz’da Erzurum’da bir kurultay toplanacaktır. Bu tarihe kadar başka illerin temsilcileri de Sivas’a gelebilirlerse; Erzurum Kongresi’nin üyeleri, Sivas Genel Kongresi’ne katılmak suretiyle hareket edecektir.Amasya Genelgesinin Önemi
- Kutuluş Savaşı için atılmış mühim bir adımdır.
- Kurtuluş Savaşının ilk kez öne sürülen nedeni, gayesi ve yöntemi belirtilmiştir.
- Türk milleti'ne egemenliği eline alması için bir çağrıdır.
- M.Kemal yeni bir meclis ve hükümet daha doğrusu yeni bir devlet oluşturmayı amaçlıyordu.
- Bundan böyle millet yönetilmeyecek, yönetecekti.
- M.Kemal, İstanbul, Anadolu'ya egemen değildir, bağlı olmalıdır demiştir. Amasya Genelgesinin Özellikleri
• Amasya genelgesi, iç ve dış düşmanlara karşı bir isyan, bir ihtilal parolası niteliğindedir.
• Ulusal irade terimi yerleştirilmeye çalışılmıştır.
• Ulusal egemenlik ve ulusal devlet kavramlarından ilk kez söz edilmiştir.
• Türk Kurtuluş Savaşı’nın öne sürülen nedeni, planı, programı ve metodu açıklanmıştır.
• İstanbul Hükümeti’nin, Türk Milletine karşı vazife ve sorumluluklarını yerine getirmediği ve bundan ötürü de İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerine karşı, Türk milleti ayaklanmaya davet edilmiştir.
• Amasya Genelgesi, Türk İnkılap tarihinde, yeni bir Türk Devletinin korumasında katkısı olan çok mühim bir hukuki ve siyasal belge kıymeti taşır.Amasya Genelgesinin Tesirleri ve Neticeleri
1. Türk inkılabının ihtilâl safhası adım atmıştır.
2. Kurtuluş Savaşı'nın öne sürülen nedeni, gayesi ve yöntemi belirlenmiştir.
3. İlk kez ulusal egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsedilmiştir.
4. İstanbul Hükümeti ilk kez yok sayılmıştır.
5. Türk Milleti, hem İstanbul'a hem de işgalci güçlere karşı mücadeleye çağırılmıştır.
6. Kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet, manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesi almıştır.
7. Üstü kapalı olarak Kurul-i Temsiliyenin (Temsil Kurulu) oluşturulmasından bahsedilmiştir.
8. Mustafa Kemal padişah tarafınca kendisine verilen 9. Ordu Müfettişliği yetkilerini aşmış, kendi sorumluluğunda olmayan garp bölgelerine de bir tamim yayınlamıştır.
9. Direniş esasları ilk kez Amasya'da yazılı bir ilke haline getirilmiştir.
10. Milletin bağımsızlığını gene milletin azim ve sonucu kurtaracaktır oluşumu sağlamlaşmıştır .
11. İlk kez ulusal egemenlikten bahsedilmiş olduğundan evrensel bir maddedir.
12. Avrupalı devletlerin sömürgelerindeki mazlum uluslar için de bir örnek teşkil etmiştir.
13. Müdafayi Hukuk Cemiyetlerini birleştirmek için Sivas'ta bir kurultay toplanma sonucu alınmıştır.
14. Ordu terhis edilmemesi ve Erzurum'a gelen delegelerin direkt Sivas'a gelmeleri istenmiştir.
15. Kurtuluş Savaşı resmen deklare edildi..
YORUMLAR