Yeni Dünya olarak da kabul edilen ABD kıtasının keşfi ile ilgili genel bilgilerin ve tarihlerin olduğu yazımız. ABD’ya Kristof Kolomb’dan e...
Yeni Dünya olarak da kabul edilen ABD kıtasının keşfi ile ilgili genel bilgilerin ve tarihlerin olduğu yazımız.
ABD’ya Kristof Kolomb’dan epey ilkin, İskandinavyalı Vikingler gitmiştir. Daha X. yüzyılın ilk yarısında İzlanda’yı tesadüfen keşfetmişlerdi. Gunnbjörn Ulfsson’un Grönland’ın buzlu dağlarını görmüş olmasına olasılık verilmektedir. Bundan sonrasında ilk olarak Norveç’ten sürülen Kızıl Eric isminde bir denizci aslolan Grönland’ı keşfetmiş, üç yıl güney-batı kıyılarında dolaştıktan sonrasında İzlanda’ya dönmüştür.
Eric döndükten sonrasında bir kısım halkı da kendisiyle beraber gelmiş olarak Grönland’da bir koloni kurmaya ikna etmiştir. Böylelikle hem Grönland’ın, hem de ABD’nın keşfi kolaylaşmış oluyordu.
Leif Ericsson 1000 senesinde bir rastlantı eseri olarak ABD’yı keşfetti. İskandinavlar buraya Vinland ismini verdiler. Üç yıl sonrasında izlanda’lı Thorfinn Karlsefni, Grönland’dan üç vapur ile hareket ederek, 1003-1006 yılları içinde kendisine koloni kuracak bir yer aradı. 1007’de İzlanda’ya döndüğü vakit başından geçenler yazıldı. Bu yazılarda bazı yer isimleri sayılmakta ise de bugün, bunların nerelere rastlamış olduğu kestirilememekte, ama «Hailuland» ın Labrador olduğu tahmin edilmektedir.
Karlsefni’den sonrasında, başka bir sefer de gene Grönland’dan 1121’de rahip Eric tarafınca yapılmışsa da kendisinden tekrar haber alınamamıştır.
Grönland’da ki koloniler XV. yüzyıla kadar devam etmiştir. Bu tarihten itibaren bunların hem keşfettikleri topraklar, hem de anavatanları ile ilgileri kesilmiştir.
Kristof Kolomb’un önceleri İzlanda’ya gitmiş olması ihtimali var ise da, ABD yönündeki bulgu seyahatine çıkmasına orada duyduklarının tesiri olduğuna inanmak için bir sebep yoktur.
ABD kıtası 12 Ekim 1492’de Kristof Kolomb tarafınca ortaya çıkarıldı. Kolomb bugün Bahama adaları topluluğunda Guanahani diye malum adaya çıktı. Bundan sonrasında ABD kıtasına arka arkaya üç gezi daha yapmış oldu ve bu seyahatlerinde Antil Adaları ile, Orta ABD sahillerini keşfetti, Kolomb batıya doğru gidilince Asya’ya varılacağına inanıyor ve böylece Hindistan’a bir deniz yolu açmak istiyordu. İşte bundan ötürü, ABD’ya vardığı vakit yeni bir kıtaya ayak bastığını anlayamadı ve buradan «Hindistan» diye bahsetti. Bundan dolayı Kızılderili Amerikan yerlilerine de «Hintli» denile gelmiştir, Bugün dahi avrupada aynı deyim kullanılmaktadır.
Kolomb’un keşfinden sonrasında bu yeni topraklar için İspanya ve Portekiz içinde ihtilaf çıktı. Çünkü Papa V. Nicholas 1454 senesinde Hindistan yolunda bulgu seyahatleri yapma hakkını Portekizlilere vermişti. Kolomb’un keşfinden sonrasında çıkan, anlaşmazlıklar üstüne Papa IV. Alexander 1494 senesinde Atlas Okyanusu’nu, Yeşilburun Adalarının 350 fersah batısından, kuzeyden güneye doğru ikiye bölerek bunun batısında keşiflerde bulunma hakkını İspanyollara, doğusunu bulgu hakkını da Portekizlilere verdi. Bu bölüm yeri bugün üç aşağı beş yukarı 50 boylam derecesine rastlamaktadır.
1497 senesinde Amerigo Vespuci ABD’ya gitti, 1498 senesinde ise ABD’nın ana topraklarına ayak bastı. O burasının yeni bir kıta bulunduğunu anlamış oldu. Bundan dolayı “Yeni Dünya” ya ABD ismi verildi.
Gene 1497 senesinde İngiliz Kralı VII. Henry’nin emri ile John Cabot bir gezi düzenlediyse de bunun sonucu karanlık kaldı.
1500 senesinde Portekizli Pedro Alvarez Cabral, bir fırtına yüzünden güneye sürüklenerek Cenup ABD’ya çıktı. 1513 senesinde İspanyol maceraperest Vasco Nunez de Balboa, Derien Kıstağını geçerek, Büyük Okyanusu gören ilk Avrupalı oldu.
1519’da Magellan İspanya’dan Brezilya’ya hareket etti. Gayesi bu kıtadan doğuya giden yolu bulmaktı. Cenup ABD süresince güneye doğru ilerleyerek bugün kendi ismini taşıyan boğazı keşfetti. Magellan batıya doğru yoluna devam ederek İspanya’ya dönmek isterken Filipin Adalarında yerliler tarafınca öldürüldü. Yalnız, gemilerinden birisi yoluna devam ederek 1522’de İspanya’ya dönmeyi başardı. Bu tarihin görmüş olduğu en büyük gezi idi. İlk kez dünyanın çevresinde dolaşılmış oluyordu. Bundan sonra ABD’nın Asya’nın bir parçası olmadığı kati olarak kanıtlama edilip anlaşılmıştı.
YORUMLAR