Anaoldu'da kurulan ilk Türk devletleri; Malazgirt Zaferi’nden sonrasında meydana getirilen anlaşmaya Bizans’ın yeni yönetimi uymayınca,...
Anaoldu'da kurulan ilk Türk devletleri; Malazgirt Zaferi’nden sonrasında meydana getirilen anlaşmaya Bizans’ın yeni yönetimi uymayınca, Sultan Alp Arslan komutanlarına Anadolu’nun tamamen fethedilmesi emrini vermişti. Alp Arslan’ın yerine geçen Melikşah zamanında da bu fetih hareketleri devam ettirildi. Kutalmışoğlu Süleymanşah ve kardeşi Mansur şeklinde hanedan üyeleri ile Artuk Bey, Tutak, Danişment Gazi, Mengücek, Ebulkasım şeklinde komutanlar emrindeki Türkmenlerle Anadolu içlerine akınlar düzenlediler. Anadolu’nun fatihi olan bu kıymetli komutanlar ya da oğulları hâkim oldukları bölgelerde kendi devletlerini kurdular. Bu devletler, Anadolu’da kurulan ilk Türk devletleridir. Melikşah’ın ölümünden sonrasında (1092) bu Türkmen beylikleri daha bağımsız hareket etmişlerse de pek çok siyasî bakımdan Irak Selçuklularına bağlıydılar. Anadolu’nun Türkleşmesinde mühim rol oynayan ilk Türk devletleri, çoğu zaman ufak, mahallî devletlerdi. Ama Saltuklular, Danişmentliler, Mengücekler ve Artuklular ötekilerden daha kuvvetli idi. Zaman içinde Türkiye (Anadolu) Selçukluları, bu devletler üstünde hâkimiyetini kurarak, Anadolu’da Türk birliğini elde etmiştir.
• Danişmentliler
• Saltuklular
• Mengücekler
• Artuklular
• Sökmenliler
• İnaloğulları
• Çubukoğulları
• Çaka Bey
• Tanrıvermişoğulları
• İnançoğulları ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ
1-SALTUKLULAR (1072-1202)
Kurucusu :Ebul Kasım. Ama en meşhur sultanları İzzettin Saltuk‘tur. Beyliğe ismini vermiştir.
Kurulduğu Yer:Erzurum ve Çevresi.
Önemi : Anadolu’da kurulan İlk Türk Beyliğidir.( 1072 )
Kimlerle Savaşmıştır:Haçlılar ve Gürcülerle
Yıkılışı : Anadolu Selçuklu Devleti tarafınca yıkılmıştır.
Günümüze Kalan En Mühim Eserleri:Sini Minare,Kale Camii, Mama Hatun Kervansarayı, Yüce Camii.2- MENGÜCEKLER(1080-1228)
Kurucusu : Mengücek Gazi
Kurulduğu Yer : Erzincan, Kemah, Divriği. Beylik bir süre sonra Erzincan ve Divriği kolu olmak suretiyle ikiye ayrılmıştır.
Kimlerle Savaşmıştır:Rumlar ve Gürcülerle
Yıkılışı . Anadolu Selçuklu Devleti tarafınca yıkılmıştır.
Günümüze Kalan En Mühim Eserleri:Kale Camii, Kayıtbay Camii ve Divriği Yüce Camii.3- DANİŞžMENTLİLER(1080-1178)
Kurucusu : Danişment Ahmet Gazi
Kurulduğu Yer : Merkezi Sivas olmak suretiyle , Amasya,Tokat, Kayseri, Malatya bölgesinde kurulmuştur.
Önemi: Anadolu’da kurulan ilk beylikler içinde en kuvvetli ve en geniş sınırlara haiz olandır.
Kimlerle Savaşmıştır:Bizans,Ermeni ve Haçlılarla (Haçlı savaşları Danişmentname Destanına Mevzu olmuştur.)
Yıkılışı : Anadolu Seçluklu devleti tarafınca yıkılmıştır.
Günümüze Kalan En Mühim Eserleri:Niksar Yağıbasan Medresesi(Anadolu’da kurulan ilk medresedir.),Kayseri Yüce Camii ve Komut Gazi Kümbeti.4- ARTUKLULAR(1102-1409)
Artuk Bey’in oğulları tarafınca Şark ve Güneydoğu Anadolu’da kurulmuştur. Üç ayrı kola ayrılmıştır. Bu tür durumlar :
 Hasankeyf ( Hısn-ı keyfa ) Artukluları :Sökmen Bey tarafınca Diyarbakır’da kurulmuştur. Eyyubiler tarafınca yıkılmıştır.
 Harput Artukluları: Elazığ’da kurulmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti tarafınca yıkılmıştır.
 Mardin Artukluları : Mardin de kuruldu. Artukluların en uzun süre yaşayan koldur. Haçlıları yenilgiye uğratmıştır. Karakoyunlar tarafınca yıkılmıştır.
Günümüze Kalan En Mühim Eserleri:Diyarbakır-Artuklu Sarayı,Batman-Malabadi Köprüsü, Mardin Yüce Camii.Anadoluda Kurulan İlk Türk Beyliklerinin Türk Tarihindeki Önemi
 Anadolu’nun fethini ve Türkleşmesini sağladılar.
 Anadolu’da İslamiyetin yayılmasını sağladılar.
 Anadolu’da yeni kent, kasaba ve köyler kurdular.
 Anadolu’da Türk kültürüne ait eserler oluşturdular.Anadoluda Kurulan İlk Türk Beyliklerinin Ortak Özellikleri
 Hepside Malazgirt Savaşından sonrasında kurulmuştur.
 Anadolu’nun Türkleşmesinde mühim rol oynamışlardır.
 Haçlılara karşı savaşmışlardır.
 Türk-İslam Kültürünün gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.
 Hepside A. Selçuklu Devletinin egemenliği altına girmişlerdir.(Artukluların Mardin ve Hasankeyf kolu hariç)
YORUMLAR