Aşık edebiyatının genel özellikleri nelerdir? Aşık edebiyatının kökeni ve gelişimi ile ilgili olarak genel bilgilerin kısaca paylaşıldığı ya...
Aşık edebiyatının genel özellikleri nelerdir? Aşık edebiyatının kökeni ve gelişimi ile ilgili olarak genel bilgilerin kısaca paylaşıldığı yazımız.
XVI. yüzyılda gelişmeye başlayan aşık edebiyatı, esasen çok köklü bir geçmişe sahiptir. Orta Asya’daki ozan – baksı geleneğine dayanan âşık tarzı Türk edebiyatı, saz şairlerinin ortaya koyduğu ürünlerden oluşmaktadır. Bu yönüyle âşık tarzı Türk edebiyatı, sözlü bir edebiyattır.
“Âşık” adı verilen saz şairleri, eserlerini saz eşliğinde söylerler. Âşık edebiyatında belli başlı türler, şiir ve halk öyküleridir.
Âşık edebiyatı nazım biçimlerinden pek çoğu hece ölçüsüyle yazılmıştır. Ancak âşık edebiyatı ürünlerinde aruz ölçüsü de kullanılmıştır.
Âşıklar, rüyalarında pir (ermiş) elinden bâde (aşk şarabı) içerek bu unvanı alırlar. Bu gelenek sayesinde kendilerine manevî bir dayanak bulan âşıkların dili çözülür. Artık yöre yöre dolaşarak sanatlarını sergilerler.
Âşıkların şiirleri, “cönk” veya “mecmualar”da toplanmıştır. Âşık edebiyatında nazım birimi dörtlüktür. Başlıca nazım biçimleri, koşma, destan, semaî ve varsağıdır. Nazım türleri de güzelleme, taşlama, koçaklama ve ağıttır.
XVI. ve XVII. yüzyıl âşık edebiyatı, klasik Türk edebiyatıyla ortak bazı özellikler göstermektedir. Bu yüzyıllarda yetişen bazı şairler şunlardır: Kul Mehmet, Öksüz Dede, Köroğlu, Kâtibî, Kayıkçı Kul Mustafa, Gevherî, Âşık Ömer, Karacaoğlan.
YORUMLAR