Sürat koşuları nedir? Atletizm sürat koşuları kaça ayrılır? Sürat koşuları hakkında kısaca bilgi. SÜRAT KOŞULARI Pist ve alan sporlarında;...
Sürat koşuları nedir? Atletizm sürat koşuları kaça ayrılır? Sürat koşuları hakkında kısaca bilgi.
SÜRAT KOŞULARI
Pist ve alan sporlarında; kısa mesafe atletlerinin bütün güçleriyle koşmasına dayanan, en süratli olanı belirleyen yarışlardır. Sürat koşularının bir diğer ismi de kısa mesafe koşularıdır. Bu tür yarışmalarda koşucunun sürati ve dayanıklılığı yanında, temposunu doğru kullanması da önem taşır. Virajlı yarışların başlangıç çizgileri, tüm atletlerin aynı uzunluğu koşmalarını sağlamak için kademeli (handikaplı) ve eğri olarak çizilmiştir. iç kulvarlardaki yarışmacılar yarışa daha gerilerden başlar.
Sürat koşularının tümünde oyun alanı olarak 400 metre uzunluğundaki standart pist kullanılır. Bu pistlerin hepsinde “tartan” denilen sentetik bir bileşik olan yapay zemin vardır. Pistin bitiş çizgisi tüm yarışlar için aynıdır. Pist üzerinde 8 kulvar işaretlenerek, yarışmacıların birbirinden ayrılmaları sağlanmıştır. Sürat koşularının tümünde (100, 200 ve 400 m) her koşucu, parkuru kendi kulvarında koşarak tamamlar.
Sürat koşucuları yarıştan önce ısınmalı, adalelerini gevşetici hareketler yapmalıdırlar.
Sürat koşularında atletler çıkış takozları (starting blocks) kullanırlar. Çıkış takozları, başlangıç çizgisinin hemen arkasına vidalanan, yarışmacının ayaklarını basarak ilk hızını almasını sağlayan genellikle metal bir alettir. Ayakların konduğu düz kısımlar, atletlerin tercihine göre ayarlanabilir. Bu çıkış, takozları ile çömelmiş durumda çıkış yapmaya 1894’ten sonra başlanmış olup ilk kez 1930’da resmi yarışlarda kullanılmıştır. Çıkış takozlarına önemli yarışmalarda yanlış çıkışları otomatik olarak saptayan elektronik bir mekanizma eklenir. Çıkış sırasında yarışmacının soğukkanlı ve hırslı olması çok önemlidir.
Sürat koşularında atletler ıslanma sonucu şeffaflaşmayan atlet ve şortlar giyerler. Numaralar kolayca görülebilecek büyüklükte sırta ve göğse tutturulur. Çorapların pamuklu, beyaz ve dikişsiz olması gerekir. Yarışmalarda çivili özel ayakkabılar kullanılır. Bu ayakkabılar atletlerin tercihine göre farklılık gösterebilir, ancak çiviler 2,5 cm uzunluğunu geçemez. Sentetik pistlerle birlikte metal çivinin yerini lâstik çiviler almıştır. Bu çiviler koşu sırasında yere batarak ayağın geri kaymasını önler. 100 metreden 800 metreye kadar olan yarışlarda koşucular yarışa çömelmiş durumda, bir ayak geride, öteki ayak çıkış çizgisinin hemen arkasında, el parmaklan yere değecek biçimde yerleşerek başlarlar.
Çıkış hakemi (starter) 800 metreye kadar olan koşularda (800 m dâhil) “Yerlerinize” ve “Dikkat” komutlarını, daha uzun koşular için “Yerlerinize” komutunu verir. “Dikkat” durumunda bütün atletlerin her iki ayağının da piste değmesi ve hareketsiz olarak start tabancasını beklemeleri gerekir. Yarışmalar bir tabanca veya benzeri bir aletin havaya ateşlenmesi ile başlar. Yarışmacılardan birinin hatalı çıkış yapması durumunda çıkış tekrarlanır. İki kez hatalı çıkış yapan atlet diskalifiye edilir. Pist yarışmalarında diskalifiye olan atlet pisti hemen terk etmelidir. Hatalı çıkışı belirtmek İçin tabanca ikinci kez ateşlenir. Sürat koşuları çömelmiş durumdan çıkış hareketiyle başlar, fule-ye geçmek için atılan toplanış adımlarıyla sürer. Bunu mesafenin ilk 15-20 metresi ile son 5 metresi arasındaki fule adımları izler. Bitiş çizgisinin geçilmesi ile koşu tamamlanır. Bitişte ipi göğüslemek veya bitiş çizgisini geçmek; atletin ellerini başının üstüne kaldırması (Craip Metodu) ya da elleri ile bedenini öne doğru fırlatarak seride omuz ile dokunmak (Drew Metodu) şeklinde olur.
Yarışmalarda dereceler elektronik kronometre ile saptanır. Kronometreler yarışmayı başlatan tabancaya bağlanmıştır ve ateşlemeyle otomatik olarak çalışmaya başlar. Ayrıca ipi göğüsleyen atlet saniyenin yüzde birini sapta-yabilen fotofiniş aletiyle tespit edilmektedir.
Zaman, silâhın ateşlenmesinden, atletin gövdesinin bitişe vardığı ana kadar geçen süre ölçülerek bulunur.
Beraberlik durumunda bir üst turda her ij^i atletin yarışması mümkün değilse, iki atlet yeniden yarışır. Bu durum dışında bütün beraberlikler olduğu gibi kalır. Sürat koşuları mesafelerine göre üç ana yarıştan oluşur:
1.100 Metre Koşusu: Sürat koşularının en kısası olup tüm kuvvetin bir hamlede harcanmasını gerektirir. 100 metre koşuları ana tribün önündeki virajsız düz parkurda koşulur. Her atlet kura ile belirlenen kendi kulvarında yarışır. insan hayatında önem taşımayan salise farkları 100 metre koşularında çok önemli rol oynar. 100 metre yarışlarında en yüksek hız erkeklerde 45 km/saat, bayanlarda 40 km/saat olup bu hızlara ancak 40 metreden sonra ulaşılabilir. Atlet ellerini çıkış çizgisinin arkasına koyarak kolları düz, kafası belkemiği ile paralel durumda, arka ayak çıkış takozunda iken, tabancanın ateşlenmesiyle ileri fırlar. Birinci adım 75 cm’yi geçmez, ilk on metre kısa ve seri adımlardan oluşur. 100 metre koşucusu azamî fırlayış, sürat ve adım uzunluğunu sağlayabilmek için ayak uçlarıyla koşmalı ve ayaklarını yukarıya fazla kaldırmamalıdır. 100 metrede; birincisi çıkarken, ikincisi toplanışla fule arasında, üçüncüsü de son 15-20 metrede olmak üzere üç kez nefes alıp verilir. Atletlerin bitiş çizgisini geçmeleriyle yarış tamamlanır. Tüm sürat yarışlarında-ki yarış kuralları, 100 metre koşularında da uygulanır.
2. 200 Metre Koşusu: 200 metre koşusu, 100 metrenin devamıdır. Ancak 200 metre atletleri ile 100 metre atletleri arasındaki en önemli fark, nefes kapasiteleridir. 200 metreci başlangıçtaki 20 metrede bir nefes alır, sonlara doğru nefes alışı daha da sıkla-şır. Ayrıca 200 metreciler, 100 metrecilerden daha yumuşak bir koşu tarzına gereksinim duyarlar. Bir de daha dayanıklı ve inatçı olmaları gereklidir. 200 metre koşuları virajlı parkurda yapılır. Yarış kuralları diğer sürat koşularında olduğu gibidir. Her 200 metreci 100 metre koşabilir, ama 200 metre koşamayan 100 metre atleti çoktur.
3. 400 Metre Koşusu Bu koşuya sürat koşusu veya sprint (fırlayış) denebilir. Bu koşular ilk kez 440 yarda olarak 20 yy. başlarında düzenlenmiştir. 400 metre güçlü bir vücudun bile ancak teknikle koşabileceği bir mesafedir. Sürat koşucuları ve yarı mukavemet koşucuları 400 metreyi başarıyla koşarlar. En iyi 400 metre sonuçları, normal ve ritmik bir şekilde nefes alındığı ve her 100 metrenin birbirine denk hızla koşuldu-ğu zaman alınır. 400 metre koşuları virajlı pistlerde yapılır ve bu yarışlarda ilk çıkış çok önemlidir. Çıkış sırasında kollar gevşek olmalı ve ileri geri kolaylıkla çalışmalıdır. Yarış kuralları ve kullanılan malzemeler diğer sürat koşularında olduğu gibidir.
YORUMLAR