Azot: Oksijen ile beraber, ‘havayı oluşturan gaz. 100 litre havada 78 litre azot vardır. Azot sözcüğü Yunancadan gelir ve cansız anlamına g...
Azot sözcüğü Yunancadan gelir ve cansız anlamına gelir. Hakikaten de eskiden bu gazın canlılara yararı olmadığına inanılırdı. Gerçi yalnız oksijenin solunuma iştirak ettiği doğrudur ve bir azot atmosferinde yaşayamayız. Ama azot, yararsız olmaktan uzaktır. Çünkü bedenimiz (kemikler, sinirler, kaslar) ve bitkilerin dokuları (sapları, yaprakları v.b.) en başta, içinde büyük oranda azot bulunan proteinlerden oluşur: azot olmasa, yaşam da olamazdı, insan kendisi için lüzumlu azotu türlü gıda maddelerinden; sözgelimi süt, et, yumurta ve peynir şeklinde gıdalardan alır.
azot
Tabiatta azot çevrimi şöyleki olur: bitkiler de, tıpkı bizim şeklinde, havadan azotu özümleyemezler: onu topraktan alırlar. Hayvanlar bitkileri ya da birbirlerini yiyerek kendileri için lüzumlu azotu elde ederler. İnsanlarsa hem et, hem de bitkisel besinler ile birlikte beslenirler. Sonrasında bitkiler, insanoğlu ve hayvanlar ölüp de çürüyünce içerdikleri azot, gene toprağa döner. Ve çevrim tekrardan başlar. Fazlasıyla yoksul olan topraklarda, ziraat bitkilerine, çoğu zaman azotlu gübrelerle yardım etmek gerekir.
Sanayide azot, sıvı havanın damıtılması kanalıyla elde edilir; yanma suretiyle havanın oksijenini tüketip geriye azotun kalmasını sağlamak da mümkündür.
Direkt doğruya uygulama alanı olmamakla beraber azot sanayide son aşama büyük ehemmiyet taşır, çünkü azo-tik asit, nitratlar ve nitritler şeklinde azot bileşiklerinin sentezine yarar; bu bileşikler de gübre sanayiinde patlayıcı madde yapımında, boyalarda büyük seviyede kullanılır. Hidrojen ile birleşen azot kokulu boğucu bir gaz meydana getirir; amonyak denen bu gaz sıvılaştırılıp soğuk üretiminde kullanılır.
Türkiye’de yılda 2 milyon ton azotlu gübre üretecek kapasitede azot sanayii fabrikaları (Kütahya, Samsun, Elazığ, Gemlik) vardır.
YORUMLAR