Bir takım canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzerken bazıları da benzemezler. Ana canlıya benzemeyen canlılar gelişim dönemleri sü...
Bir takım canlılar dünyaya geldiklerinde ana canlıya benzerken bazıları da benzemezler. Ana canlıya benzemeyen canlılar gelişim dönemleri süresince başkalaşım geçirerek ana canlıya benzer hale gelirler.
Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan sonrasında yapısal değişikliğe uğrayarak ana canlıya benzer hale gelmesine başkalaşım denir. (Kurbağaların ve böceklerin yumurtadan çıktıktan ergin hayvan oluncaya kadar geçirdikleri gelişim evrelerinin hepsine aniden başkalaşım denir).
***Kurbağalar ve eklem bacaklılardan böcekler, başkalaşım geçiren hayvanlardır.
1- Kurbağalar
• Larva döneminde suda solungaç solunumu, ergin dönemde karada ten ve akciğer solunumu yaparlar.
• Yumurta ile artarlar.
• Yavru bakımı görülmez.
• Dış döllenme görülür.
• Gelişimleri esnasında başkalaşım geçirirler.
• Yavrularını sütle beslemezler.
• Kalpleri üç odacıklıdır.
• Kirli kan akciğerlerde temizlenir.
• Kalplerinde temiz ve kirli kataşırlar. (Vücutlarında kirli ve temiz kan dolaşır).
• Nemli bölgelerde yaşarlar.
• Soğukkanlı canlılardır.
2- Eklem Bacaklılar
• Vücutlarının haricinde kitin denilen örtü mevcuttur. Sert ve dayanıklı olan bu örtü vücuda diklik ve desteklik sağlar.
• Vücutlarındaki halkalar ve ten kıvrımlarının birbirine eklenmesiyle oluşan yapıya dış iskelet denir.
• Yumurta ile artarlar.
• Böcekler grubunda olan eklembacaklılar başkalaşım geçirirler.
• Yumurtadan çıkan kurtçuğa larva denir.
• Larvanın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.
• Pupa süreci karasinekte kabuk içinde, ipek böceğinde ise kendi salgıladığı ipekten yapmış olduğu koza içinde geçirilir.
a) Böcekler :Arı, karasinek, sivrisinek, bit, pire, kene, çekirge, tahta kurusu, hamam böceği ve kelebek.
b) Kabuklular :Yengeç, karides.
c) Örümcekler :Örümcek, akrep.
d) Çok Ayaklılar :Çıyan, kırkayak.
a) İpek Böceğinin Gelişim Dönemleri
• İpek böceği salgıladığı yapışkan bir maddeyle (iplikle) yumurtalarını birbirine
bağlayarak etrafa dağılmalarını önler.
• Tırtıl, yumurtaların gelişebilmesi için salgıladıkları iplikle kendilerine koza örmeye başlarlar. (Tırtıl bu durumu 3 - 4 günde örer).
• Yumurta olgunlaşınca tırtıl oluşur.
• Tırtılın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.
• Pupa süreci sonunda koza yırtılır ve kelebek oluşur.
İpek böceğinin gelişimi esnasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
Yumurta → Tırtıl → Erken Pupa → Genç Pupa → Kelebek
b) Kurbağanın Gelişim Dönemleri
• Kurbağadaki döllenmiş yumurta hücresinin gelişmesi sonucu larva oluşur.
• Balığa çok benzeyen larvalar gelişerek iribaş olur.
• Zaman içinde iribaş büyüdükçe ilkin arka bacaklar, sonrasında ön bacaklar çıkar ve en sonunda kuyruk kaybolur.
• Bundan sonrasında genç yavru kurbağa oluşur. Yavru kurbağa da gelişerek ergin kurbağa haline gelir.
Kurbağanın gelişimi esnasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
Yumurta → Larva → İribaş → Yavru Kurbağa → Ergin Kurbağa
YORUMLAR