Başkalaşım, metamorfoz olarak da bilinir. Bilhassa böcekler için kullanılan bir terim olup, canlının tırtıl düzeyinden erişkin düzeye geçişi...
Başkalaşım, metamorfoz olarak da bilinir. Bilhassa böcekler için kullanılan bir terim olup, canlının tırtıl düzeyinden erişkin düzeye geçişi.
Insecta sınıfı içinde sınıflandırılan canlılar, genel olarak başkalaşım geçirip geçirmemelerine bağlı olarak üç gruba ayrılırlar;
1.Ametabolus böcekler: Bu gruba böcek olmayan altı ayaklı (hexapod) canlılardan bir bölümü girer. Bu gruptaki canlıların larva ve erişkin halleri çiftleşme organlarının yokluğu haricinde aynıdır ve başkalaşım geçirmezler.
2.Hemimetabolus böcekler: Bu gruba bir çok böcek grubu girmektedir. Larva yetişkinlik aşamasına kademeli olarak geçer ve koza aşaması yoktur.
3.Holometabolus böcekler: Kelebekler ve bir çok böcek sınıfının dahil olduğu bu grupta yaşam döngüsü, tırtıl, koza ve erişkin aşamalarından oluşur.
Başkalaşım geçiren canlılar; kelebek, kene, kurbağa, sinek ve benzeridir.
a) İpek Böceğinin Başkalaşım Evreleri
• İpek böceği salgıladığı yapışkan bir maddeyle (iplikle) yumurtalarını birbirine
bağlayarak etrafa dağılmalarını önler.
• Tırtıl, yumurtaların gelişebilmesi için salgıladıkları iplikle kendilerine koza örmeye başlarlar. (Tırtıl bu konuyu 3 - 4 günde örer).
• Yumurta olgunlaşınca tırtıl oluşur.
• Tırtılın ergin hale gelinceye kadar geçirdiği uyku dönemine pupa denir.
• Pupa süreci sonunda koza yırtılır ve kelebek oluşur.
İpek böceğinin gelişimi esnasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
Yumurta → Tırtıl → Erken Pupa → Genç Pupa → Kelebek
b) Kurbağanın Başkalaşım Evreleri
• Kurbağadaki döllenmiş yumurta hücresinin gelişmesi sonucu larva oluşur.
• Balığa çok benzeyen larvalar gelişerek iribaş olur.
• Zaman içinde iribaş büyüdükçe ilkin arka bacaklar, sonrasında ön bacaklar çıkar ve en sonunda kuyruk kaybolur.
• Bundan sonrasında genç yavru kurbağa oluşur. Yavru kurbağa da gelişerek ergin kurbağa haline gelir.
Kurbağanın gelişimi esnasında geçirdiği başkalaşım evreleri sırayla;
Yumurta → Larva → İribaş → Yavru Kurbağa → Ergin Kurbağa
YORUMLAR