Boks sporundaki kurallar ve kategoriler nedir? Bokstaki temel vuruşlar, boks teknikleri hakkında bilgi. Boks Kuralları ve Teknikleri Boks ...
Boks sporundaki kurallar ve kategoriler nedir? Bokstaki temel vuruşlar, boks teknikleri hakkında bilgi.
Boks Kuralları ve Teknikleri
Boks karşılaşmaları “raunt” isminde olan devreler hâlinde oynanır. Amatör karşılaşmalar 2’şer dakikalık 5 raunt üstünden oynanır ve rauntların içinde 1’er dakikalık mola sureleri vardır. Ustalaşmış boks şampiyonalarında ise 3’er dakikalık 15 raunt bulunur. Son zamanlarda bazı Avrupa devletlerinde 12 raunt limiti konmuştur. Boks, uzman doktorlar nezaretinde yapılır. Görevli hekim boksörlerin durumunu tıbbi açıdan dikkatle izler ve yarışma süresince yerinden ayrılamaz.
Boksörler dişlik, başlık ve belden aşağı vuruşlardan korunmak için koki kullanmak zorundadırlar.
Boks karşılaşmaları aynı sıklet ve kategorideki boksörler içinde yapılır. Sıklet, vücut çıplak iken kantarın gösterdiği ağırlıktır. Boksörler şampiyonanın ya da turnuvanın ilk günü, sabah saat 08:00-10:00 içinde, takip eden yarışma günlerinde de yalnız o gün maçı olanlar aynı işlem için saat 08:00-09:00 içinde tartılırlar. Tartıdan ilkin tüm sporcular sıhhat kontrolünden geçerler. Resmi ya da hususi tüm amatör boks müsabakaları yaşa bakılırsa belirlenmiş dört kategori üstünden yapılır:
1. Minikler: (11-12), (13-14) yaş,
2. Yıldızlar: (15-16) yaşındakiler,
3. Gençler: (17-18) yaşındakiler,
4. Büyükler: (17-34) yaşındakiler.
SIKLETLER
Hafifçe Sinek 48 kilo ve altı,
Sinek +48-51 kilo,
Horoz +51-54 kilo,
Tüy +54-57 kilo,
Hafifçe +57-60 kilo,
Hafifçe Velter +60-63,5 kilo,
Velter +63,5-67 kilo,
Yarı Orta +67-71 kilo,
Orta +71-75 kilo,
Yarı Ağır +75-81 kilo,
Ağır +81-91 kilo,
Süper Ağır +91.
Gençler kategorisinde yer edinen bir boksör isterse büyükler kategorisindeki yarışmalara katılabilir. Fakat bu geçiş, bir tek gençler ve büyükler kategorisi için geçerlidir. Boksörlerin ringe çıkabilecekleri azami yaş sınırı 34’tür.
Boks’ta başlıca hareketler; atak, müdafa, karşı atak ya da meydana getirilen karşı vuruşlardır.
Başlıca atak vuruşlar; direk, kroşe, aparkat (upper-cut) ve swing şeklindedir. Müdafa ellerle, bel, omuz, vücut ve ayaklarla yapılır. Biyomekanik müdafa ise boksörün müdafa yaptıktan sonrasında yeni atak meydana getirecek şekilde hazır olmasıdır. Müdafa, rakibin vuruşlarını bloke, parat ve sağa ya da sola eğilerek eskiv yapma suretiyle savuşturma hareketlerinden oluşur. Gard ise savunmada ve hücumda tam ve rahat bir denge sağlayacak duruş şeklidir. Boksta rahat ve dengeli duruş sağlayacak, müdafa ve atak yapmak için sporcuya geniş olanaklar elde eden üç tür gard pozisyonu vardır:
Gard Pozisyonları
1. Düz Gard: Düz cephe duruşu; çoğu zaman yeni öğrenenlerin vuruş yaparken,
2. Sol Gard: Sol kol ilerde,
3. Sağ Gard: Sağ kol ilerde tutularak meydana getirilen gard pozisyonudur.
Boksta Temel Vuruşlar
1. Sol Direk: Vücudu hafifçe sağa sola yatırarak düz şekilde vurulur. Bu vuruşlarda baş, daima omuz ve kollar içinde, gözler rakibin yüzüne bakacak durumdadır (sağ direk de aynıdır).
2. Sol Kroşe: Sol ayağın sağ omuzun hafifçe önüne alınarak, sol omuzun ve ayağın sağa ani dönmesi ile, doğrusu kol dirsekten 45-90 derecelik bir açıklıkta iken ayak, kalça ve omuzdan vücudun döndürülmesiyle vuruş yapılır ve geri çekilir. Ağırlık merkezi vuruş anında sol ayaktadır, sonrasında sağ ayağa geçer (sağ kroşe bunun tersidir).
3. Aparkat (Upper-cut): Kroşe vuruşunun aşağıdan yukarı doğru uygulanan şeklidir. Kroşe yere paralel, aparkat yukarı doğru vurulur. Aparkat, kullanma fırsatı ender ele geçen, fakat hedefi bulmuş olduğu anda çok etkili olan bir vuruştur. Bilhassa rakip saldırı anında iken meydana getirilen denetim vuruşlarıdır. Bu tür vuruşlar, rakip atak yapmış olduğu sırada kısa mesafede yapılır
4. Swing: Bu vuruşlar kroşelerin uzatılmış şeklidir. Sürekli hareketlerle rakibi şuursuz bir hücuma zorlamak ve derhal karşı ataklara geçmek için yapılır. Bu karşı ataklar kısa süreli, doğrusu fentler, eskivler ya da geri çekilmelerle (boşaltma) kombine olarak ve peşinden yeni ataklara geçerek uygulanır. Bu durumda rakibin savunması azamî derecede dağılır ve hareketleri bilinçsiz bir hâl alır. Sonuçta rakip düşünmeye vakit bulamadan yeni bir karşı atağa maruz kalır. Bu biçim, boksörün minimum yıpranmayla en fazla sayıyı getirecek sonuçlar almasını sağlar.
Nizami vuruşlar, elin (yumruk) sıkılmış vaziyette mafsal kısmı ile bloke ve parat edilmeksizin gövdenin ya da başın ön tarafına direkt doğruya yapılanlardır. Muntazam boks, faulsüz, temiz, akılcı, dürüst ve taktikli olanıdır. Boks müsabakaları, ringde bir orta, beş yan yargıcı ile yönetilir. Orta hakemin ilk ve en mühim görevi sporcuların sağlığını korumaktır. Kendisini savunma edemez duruma düşen boksörün sağlığı açısından müsabakayı durdurur ve teknik açıdan zayıf olan boksörün sert vuruşlar almasını önler. Amatör boksun ustalaşmış bokstan farkı da budur. Orta hakemin takdimden sonrasında sportmence el sıkışmak için ring ortasına gelen boksörlere, kuralları hatırlatmak için konse vermesine gerek kalmamıştır. Orta yargıcı yarışma esnasında kuralların uygulanmasını temin eder. Boks karşılaşmalarında orta hakemler, üç çeşit komut kullanırlar:
1. Break; kapanık, tutma pozisyonunda bir adım geri çekilme.
2. Stop; müsabakayı durdurmak için verilen komut.
3. Boks; müsabakanın başlaması ya da sürmesi için verilen komut.
Elektronik cihazların kullanılmadığı boks müsabakalarında puanlama işlemi, her raunt için galip gelen boksöre 20 puan, mağluba galip olandan azca puan verilmesi şeklinde yapılır. Sadece kesirli puan verilmez. Bu kurala bakılırsa her raundun değerlendirilmesi yazılır, üç raundun toplamı sonucu puanı daha çok olan boksör galip ilân edilir. Puanlama sonucu eşitlik olursa yan hakemler tercihlerini ilk olarak yarışma esnasında daha iyi yoldam gösteren (tekniği iyi olan) boksöre, bunda da eşitlik var ise, iyi müdafa yaparak (blok, parat, eskiv) rakibinin ataklarını boşa çıkaran boksöre kullanırlar. Puanların eşitliği durumunda ihtarı olan boksör, kesinlikle galip olarak tercih edilmez. Müsabakalarda kesinlikle bir galip belirlemek zorunluluğu vardır.
Puanlamada elektronik cihazların (ES) kullanımı ile amatör boksta yepyeni bir sistem meydana gelmiştir. Bu sistemle yan hakemler kararlarında daha gerçekçi ve yansız olmaktadırlar. Elektronik cihazlarla amatör boksta yeni bir dönem açılmıştır.
YORUMLAR