çakmak Nedir?

çakmak (I) -ğı isim 1 . Taşa vurulup kıvılcım çıkarılan çelik parçası: "Nasıl oldu bilmiyorum, eğilip yakarken çakaralmaz ...

çakmak (I) -ğı
isim

1 . Taşa vurulup kıvılcım çıkarılan çelik parçası:

"Nasıl oldu bilmiyorum, eğilip yakarken çakaralmaz çakmak kıvılcım çıkardı."- B. Felek.

2 . Çelik, taş, cam, plastik vb. maddeden yapılmış gaz ya da benzinle dolu tutuşturma aleti.

3 . eskimiş Tabanca ya da tüfeklerde bulunan tetik düzeni.

çakmak (II) -ğı
isim, tıp

Kuruduğunda kalınca kabuk bağlayan kabarcıklarla beliren ve çoğu zaman yüzde çıkan bir ten hastalığı.

çakmak (III) -ar
(-i, -e)

1 . Vurarak yerleştirip yerleştirmek:
"Çiviyi tahtaya çakmak."- .

2 . Çivi ile tutturmak:
"İsa'nın ruhu eğer bugün içinden çıkmış olduğu yere inerek bu sahneyi görseydi, kim bilir patriklerini hangi oduna çakardı."- F. R. Atay.

3 . Kazık çakıp hayvan bağlamak:
"Atı çayıra çakmak."- .

4 . Bir şeyi başka bir şeye sürtmek, vurmak ya da çarpmak.

5 . (nsz) Parıldamak, ışık vermek:
"Tüm gözler çakar şimşekler şeklinde parlıyordu."- A. Ş. Hisar.

6 . mecaz Saplamak:
"Bir tanesi altısına yeterken, ben altı kurşunu bir tanesine çakıverdim."- A. Gündüz.

7 . teklifsiz konuşmada Sezinlemek, idrak etmek, farkına varmak:
"Vallahi çaktı mı çakmadı mı anlayamadım. Parasını aldı, tüydü."- S. F. Abasıyanık.

8 . (nsz), argo İçki içmek.

9 . (-den), argo Idrak etmek, bilmek:
"Ay, bu hanım İngilizceden de çakıyor mu?"- N. Araz.

10 . (-i), argo Vurmak.

11 . (nsz), argo Sınavda başarısız olmak.

12 . argo Kabul etmeyeceği bir şeyi kurnazlıkla kabul etmesini sağlamak:
"Kalp parayı birisine çakmak."- .

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi


Çakmak

Devamlı bir ateş veren ufak aygıt. Çakmaklardan ya fizyolojik (elektrik akımı, gaz sıkıştırılması, sürtünme, vurma) ya da fizikokimyasal (kataliz) yollardan ateş elde edilir. Cep çakmaklarında yaylı bir kapak açıldığı süre çalışan ufak bir çark ya da dişli, bir demir-seryum alaşımı olan çakmaktaşına sürtünerek kıvılcımlar çıkarır. Bu kıvılcım ya nitratlı ya da petrol, benzin şeklinde maddelere batırılmış fitili ateşler. Gazlı çakmaklardaysa kapak açıldığı süre içinde propan ya da sıvı bütan bulunan depo açılır ve genleşerek yukarıya doğru fışkıran gazlar ateş alır. Elektrikli çakmaklardaysa, ısıya dayanıklı ve paslanmaz madenlerden meydana getirilen ince bir telin, elektrik akımı etkisiyle kızıl dereceye gelmesi sonucu ateş elde edilir.