Çine - Aydın Bilgiler Kent nüfusu: 20.443 İlçe nüfusu: 52.841 Nüfus itibariyle: 2010 Yüzölçümü: 880 km² Yükselti: 29 metre Koor...
Çine - Aydın
Bilgiler
- Kent nüfusu: 20.443
- İlçe nüfusu: 52.841
- Nüfus itibariyle: 2010
- Yüzölçümü: 880 km²
- Yükselti: 29 metre
- Koordinatlar °', °'
Genel bilgiler
- ülke: Türkiye
- Coğrafi Bölge: Ege
- İl: Aydın
- Alan kodu: +90 256
- Plaka: 09
Tarihçe
İlçenin önceki ismi Kıroba idi. Eskiçine'nin önemini yitirmesinden sonrasında "Kıroba" adlı köyde gelişen yerleşim ve nüfusun Eskiçine'yi geçmesi sonucunda adı Çine olarak değiştirilmiştir.
Bu güzel Vadi ve içinden akan Çine çayı mitolojideki Marsyas efsanesine mevzu olmuştur. Efsaneleşmiş şöyleir: Tanrıça Athena bu vadi içinden akan derenin kenarında dolaşıp kaval çalarken sudaki aksinde yanaklarının şişkin bulunduğunu görmüş. Tersini çirkin bulup fırlatıp atmış kavalı. Kavalı bulan Marsyas zaman içinde o şekilde güzel çalmaya başlamış ki, ünü her yeri sarmış. Müzikte kendisini rakipsiz gören Tanrı Apollon'a kafa meblağ hale gelmiş. Apollon Marsyas'ı yarışmaya davet etmiş. Kral Midas ta yargıcı olmuş. Marsyas kavalı daha güzel çalmasına karşın yenik duyuru edilmiş, ama kıskançlığını yenemeyen Apollon Marsyas'ın derisini yüzdürmüş, Midas'ın kulaklarını eşek kulağına dönüştürmüş. Ama sonradan yaptığna pişman olup Marsyas'ın bedenini ırmak haline getirmiş. İşte antik adıyla Marsyas, şimdiki adıyla Çine çayı bu şekilde oluşmuş.
İlçe verimli toprakları, tabii koşullarının elverişliliği ve tecim yolları üstünde olması sebebiyle zamanı çok eskilere dayanır.
Kurtuluş Savaşı döneminde milis güçleri tarafınca Büyük Menderes üstündeki köprüler imha edildiğinden dolayı, Yunan işgaline uğramamış ender Ege ilçelerinden biridir. Ve bundan dolayı Çine kazasının Kurtuluş Günü yoktur.
Kültür
ülkemizin malum meşhur köfteleri Sultanahmet, Akçaabat, İnegöl ve Tire köfteleri olarak bilinir. Oysa bu ülkenin en güzel köftesi Çine'de yapılır. Sebebi:
Çine köftesini merhum Tahsin Işık ve babası 1900'lü yılların başlangıcında buluş etmiştir. Gerçektende değişik bir tat yaratmak için uzunca ve zahmetlice denemeler yapmışlar ve bugün yediğimiz köfteyi yaratmışlar. 1930 senesinde ilk köfte lokantasını açmıştır. Halen birisi Çine'de kent içinde birisi de Muğla yoluna doğru iki işletmeyle faaliyetine devam etmektedir.
Tahsin Işık bu müthiş lezzetin sırrını her insana vermemiştir. Halen bu köftenin yapılışını bilenler 50'yi geçmez. Onlar da Tahsin Işık'ın akrabaları ve yanında çalışan personeldir.
İlçemiz geleneklerine bağlıdır. Efelik olgusunun en mühim esaslarından birisi ağzını tutmaktır. Tahsin Işık'ta bir nevi o kültürle yetiştiği için köftesinin sırrını 50 senelik müşterilerine dahi söylememiştir. Halen ilçede bulunan köfteci esnafı bu köftenin sırrını hiç kimseye söylememektedir.
Hakikaten de gelenekçi bir yer olan Çine, Marmaris, Fethiye şeklinde gezinsel ilçelerin güzergahında olmasına karşın bu imkânları değerlendirememiştir. Nihayet 2000'li yılların başlangıcında peşpeşe yol üstü lüks köfte ve çöpşiş lokantaları açılmıştır. Yaz günleri tatilciler tarafınca bu lokantalar tıklım tıklım doldurulmaktadır.
Çine köftesinde bir porsiyon 100 gramlık kıymadan meydana getirilen sekiz sayı köfteden oluşur. Kent içinde taze ekmek yanında verilirken yol kenarındaki lokantalarda kızartılmış ekmek, lavaş yanında verilir. Bununla birlikte domatesler kızartılarak verilir.
Genel konum
Çine İlçesi, Aydın İli'ne bağlıdır. İlçe Aydın'ın pek çok ilçesi şeklinde tarih dönemlerinden bu yana mühim bir yerleşim merkezi olmuştur. Toprakları oldukça verimlidir. Bundan dolayı ekonomisinin aslolan membaı tarımdır. Zeytin, pamuk vb. şeklinde tercih edilen ziraat ürünlerinin yanı sıra son zamanlarda yaygınlaşıp gelişen madencilikle de gelir düzeyini normalin üstüne çıkarmıştır.
Yüzey Şekilleri
Çine ilçesi'nin yüzey şekillerini, Yatağan sınırından doğup, Menderes'e doğru akan Çine Çayı'nın beslediği büyük Çine Ovası ve bu ovanın çevresinde bulunan dağlar belirler. Her türlü yatırımın yapılabildiği bu verimli toprakları bölüp geçen Çine Çayı, ilçenin tek akarsu membaıdır.
İklim
Çine ilçesi'nin iklimi, ılıman Akdeniz ikliminin tesiri altındadır. Bu elimzide bulunan verilerde açıkça görülmektedir. Isı averajı 18 derecedir. En yüksek ısı 43.3 derecedir. İlçenin en az ısı derecesi -6.0'dır. averaj bulutluluk oranı şse 4.3 dür. Senenin averaj açık günlerinin sayısı 43,5 gündür.
Nebat Örtüsü
Çine ilçesi nebat örtüsü, Akdeniz İklimi'nin tesiri altındadır. Bu nedenle, nebat türlerinin büyük kısımı kurakçıl özellik gösterir. İlçenin dağlık alanlarında, bilhassa Madran ve Gökbel'de kızılcam ve karaçam ağaç türleri yaygındır. Akdeniz nebat örtüsü niteliğindeki maki ve çalılıklar ilçenin derhal her kendi alanında gözlenir. Yüzyılımızın başından bu yana makilikler, çoğu zaman zeytin üretim alanları, hububat ekim alanları ve ziraat toprakları edinilmek amacıyla yok edilmiştir. Mardan Dağı yamaçlarında pek gözlenmese de Gökbel Dağı yamaçlarında belirgin olarak gözlenen zeytin ağaçları bölge bölgenin büyük ormanlık alanına hakimdir. Bölgemizde seyrek de olsa menengiç, zakkum, karaağaç türleri de görülmektedir.
- Baraj ve göletler
Çine ve çevresinde tabii göl bulunmamaktadır. Bununla beraber Madran Deresi üstüne meydana getirilen Topçam Barajı'na ait su birikintisi bir göl görevi görmektedir. Bu baraj gölünden çevre köyler yeteri kadar yararlanmaktadır. Baraj çevresinde toprağı bulunan Altınova, Tepeköy, Subaşı, Kasar ve Karanfiller köyleri bir araya gelmiş ve Topçam Barajı Gölü ve Çevre Köyleri Su ürünleri üretim ve Değerlendirme Kooperatifi ismi altında bir birleşke kurmuşlardır.bu birleşke, üretimi devlet tarafınca teşvik edilen balıkları tutup pazarlamaktadır. Bununla birlikte Çatak ve Akçaova sulama göletleri de su tutulduktan sonrasında göl statüsüne girebileceklerdir.
Topçam Barajı
Çine'nin tek barajı olan Topçam Barajı'nın yapımına 1976 senesinde başlanmıştır. Dolgu tipi olan barajın yapımı 1986 yılı içinde tamamlanmıştır. Sulama amacıyla Topçam Barajı suyu ile Cumalıköy, Altınova, Çaltı, Yolboyu, Nahiye ve Karakollar köyü'nün ekilebilir arazilerinin sulanması sağlanmaktadır. Barajın sulama alanı 4300 hektardır. Yapımının bitiminden kısa bir süre sonrasında balık üretimine de başlanılan baraj göletinde aynalı sazan, pullu sazan, Meriç balıklarının yanı sıra barajın kurulduğu Madran Çayı'nın kendi doğal balığı da üretilmektedir.
Çatak Göleti
Çatak Göleti'nin yapımına 1994 yılı içinde başlanmış, 1996 yılı içinde tamamlanmıştır. Gölet; Çatak, Elderesi ve Kavşit Köyleri'nin ekilebilir arazilerini sulamak, yaylada bulunan koz ve kestane şeklinde ağaların üretimini arttırmak amacıyla yapılmıştır. Gölette balık üretimi de yapılmaktadır.
Akçaova Göleti
Seferler Köyü Develiler Mahallesi sınırları içinde yapımına 1992 yılından başlanılan dolgu tipi Akçaova Göleti'nin yapımı 1995 senesinde bitirilmiştir. Bu gölet sulama amacıyla yapılmıştır. Göletin sulama kanallarının döşenmesi 1996 senesinde başlanmış aynı yıl içinde döşeme emek harcamaları bitirilmiştir. Akçaova Göleti, Seferler, Hasanlar, Yeşilköy, Kadılar ve Akçaova'nın bir takım bölümlerinde sulama yapabilecek şekilde planlanmıştır.
Yer altı zenginlikleri
Son yıllarda dünyanın en iyi çalışan feldspat ve kuvars işletmeleri tarafınca işletilen onlarca ocaktan çıkan feldspat madenleri dünyanın dört yanına gönderilmektedir. Çok oranda bulunan feldspat kuvars madenlerinin haricinde tesbiti meydana getirilen başka bir maden yoktur. Bir takım larda, ilçe toprakları içinde zımpara ve uranyum olduğu yazıyorsa da çıkarılmaya başlanmış ya da tespit edilmiş değildir. Feldspat ve kuvars madenleri mevzusunda tespit edilmiş belirgin bir biriki sözkonusu değildir fakat; şimdiki meydana getirilen çalışmalardan minimum 60-70 yıl dayanabilecek biriki olduğu bilinmektedir. Bu da malum feldspat rezervinin 50-60 milyon ton dolayında olduğudur.
Çine cam, seramik, porselen ve emaye yapımında kullanılan feldspat ve rezervinde dünyanın en büyük bölgesidir. 1995 yılı verilerine gore dünya feldspatın %95'i Çine ve Milas çevresinde üretilmektedir. Seramik, porselen, emaye yapımında kullanılan potasyum feldspat üretiminde de söz sahibidir. Gene Çine ve bölgesinde çıkarılan ve cam, seramik, porselen, emaye, filtre endüstri, boya ve yapay mermer yapımında kullanılan kuvars da dünyanın en kaliteli kuvars çeşididir. Kaltun Maden (1960 senesinde kurulan madencilik şirketi)Türkiye'de ilk kez sodyum feldspatı madeni çıkaran kuruluştur. Başka yan Kaltun Madencilik yörenin en geniş rezervine haizdir. İşletmenin senelik üretimi 140 ile 200 bin ton civarındadır. Çine' den dünyanın sodyum feldspat, potasyum feldspat ve kuvars madenleri gönderilmektedir. Başka yan Türkiye Şişe Cam, Söğüt Seramik, Çanakkale Seramik, Kütahya Porselen, Toprak Seramik, Serel Grubu, Anatolia, Eczacı başı şeklinde seramikte söz sahibi dev kuruluşlar da Çine'nin madenlerinden yararlanmaktadır. Çıkartılan madenler başta olmak suretiyle İspanya, Lübnan, Şimal Afrika ülkeleri, Portekiz şeklinde ülkelere satılmaktadır. Madenlerimiz yurtdışına Güllük Limanı'ndan gönderilmektedir. Bölgemizde çıkarılan maden miktarı 1.1 milyon ton dolayındadır. Çıkartılan yurtdışına senelik gönderilen maden miktarı 1995 rakamlarına gore 600 bin tondur.
Çine ekonomisi
Ekonomisi ziraat, orman ve hayvancılığa dayalıdır. Bitkisel üretim Çine ve Akçaova ovalarında yoğunlaşmıştır. Pamuk, tütün, zeytin ve yer fıstığı şeklinde geleneksel ürünlerin yanı sıra son yıllarda meyve, sebze ve seracılık üretimde ilçeyi oldukça söz sahibi yapmıştır. Çevredeki çırçır, zeytinyağı fabrikaları, sabun atölyeleri, kireç ve maden ocakları ilçe sanayini oluşturur. Ekranda görülen pencereden başka metal işleme ve imalat tesisleri vardır. Hayvancılık, bilhassa süt inekçiliği ve besicilik halkın başlıca geçim kaynağını oluşturur. İçme suyu Çine Belediye'sinin en büyük gelir larından biridir.
Ziraat ve hayvancılığın geçim kaynağını oluşturduğu Çine'de, son yıllarda bu sektördeki gelirler giderek azaldı. Ama, 1980'li yıllarda dar kapsamlı bir biçimde sürdürülen madenciliğin büyük bir gelişme kaydetmesi, ilçe ekonomisinin tekrardan canlanmasını sağlamış oldu.
Bilhassa dünyanin en kaliteli sodyum, feldspat ve kuvars maden rezervlerine haiz olan bölümde etkenlik gösteren ortalama 10 maden şirketi, bugün bin civarında isçiyi istihdam eder hale getirdi. Bu firmalar, Çine ve Karpuzlu dağlarında çıkarttıkları, kırma ve öğütme tesislerinde işledikleri “Beyaz Madenâ€lerin yüzde 80'ini ihraç ederek, ülke ekonomisine artı katma kıymet sağlıyor.
Madencilikte süratli gelişme, ilçede değişik alanlarda yan sektörler de oluşturdu. Ekonomideki bu değişiklik, Çine'de ortalama 10 bin kişinin geçim membaı haline geldi. “Dağlarından yağ, ovalarından bal akar†deyimiyle anlatılan Çine'nin, bundan böyle dağları da, ovaları da ak maden...
OSB kurum emek harcamaları da hızla devam eden Çine'ye, yabancı yatırımcılar çekebilmek için doğalgaz ve demiryolu getirme çabaları da sürüyor. Tarımsal gelirleri senelik 25 milyon usd olan ilçede bugün madenlerin getirisi 80 milyon usd seviyelerine ulaştı. Çine'de bundan sonraki hedef; hammadde ya da yarı mamul şeklinde iç ve dış piyasaya sunulan madenlerin, kurulacak yeni fabrikalarda ürüne dönüştürülmesi... Bu da, maden gelirlerinin katlanarak artmasının yanı sıra, bir tek Çine'de değildir, Aydın'da işsizliğin mühim seviyede azalmasını sağlayacak.
Bununla birlikte Çine Madran sularıylada ünlü bir memlekettir. Bunların en önde gelenleri ise Çine Belediyesi Topçam Madran suyudur. Başka su şirketlerinden birisi de Kaltun Madran'dır.
Nüfus
Çine Nüfus Müdürlüğü, Çine'nin ilçe olduğu vakit berş çalışmalarını sürdürmektedir.
İlçenin nüfus artış seyri ülke itibariyle daha istikrarlıdır. Bununla birlikte ilçemiz ilimizin nüfus yoğunluğu az olan ilçelerinden biridir. 1994 yılı içinde 433 ölüm vakasına karşılık 1010 doğum vakası gerçekleşmiştir.
2007 yılı sayımlarında ilçe merkezinin nüfus toplamı 20.211'dir. Köylerin ise 33.609'tur.
Türkiye'nin Barajları - Çine Barajı ve Hidroelektrik Santrali
Aydın - Çine - Çine Anadolu Öğretmen Lisesi
Aydın - Merkez - Aydın Toplumsal Bilimler Lisesi
YORUMLAR